Bezetting en bevrijding. Daar draaiden de verhalen de afgelopen week in de media natuurlijk om. En dat geldt ook een beetje voor Fab4Cast en BeatlesTalk. Want deze week kijken we terug op het bezoek dat The Beatles in augustus 1960 aan het Airborne War Cemetery in Oosterbeek brachten, op weg naar hun eerste Hamburg-avontuur. Op 10 maart dit jaar mocht ik Wibo Dijksma (Fab4Cast), Piet Schreuders en Mark Lewisohn vergezellen bij een autorit naar de begraafplaats waar zich destijds een korte scène in het grote Beatlesverhaal afspeelde. Je zou het een gedeeltelijke reconstructie kunnen noemen van de route (de E36) die manager Allan Williams met zijn bijzondere gezelschap op 16 augustus 1960 door Nederland reed.
 |
| Met Piet Schreuders, Mark Lewisohn en Wibo Dijksma onderweg naar Oosterbeek |
Naar Oosterbeek om een foto te maken
Waarom ontstond dit plan? De aanleiding was een praktische. Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van Fab4Cast zouden Piet en Mark op zaterdagavond 11 maart bij Beeld & Geluid een presentatie verzorgen over de reizen die The Beatles naar en door Nederland maakten, voorafgaand aan hun welbekende en goed gedocumenteerde bezoek in juni 1964. En voor die presentatie wilden Piet en Mark nog een aantal foto's maken van de situatie in Oosterbeek: de legendarische foto die Barry Chang op 16 augustus 1960 maakte van Allan en Beryl Williams, Lord Woodbine (Harold Phillips), Stuart Sutcliffe, Paul McCartney, George Harrison en Pete Best. Je ziet ze van links naar rechts op de foto:
Aunt Mimi hing bij John aan de benen
We ontmoetten Piet en Mark op de ijskoude vrijdagmiddag 10 maart op station Utrecht CS, namen plaats in Wibo's auto en sloten microfoons en koptelefoons aan. Piet legde een oude wegenatlas van eind jaren '50 op schoot, Wibo drukte de opnameknop in en startte de auto. Zo zetten we koers naar Oosterbeek. Daarbij keken we terug op het verhaal dat Mark over 15 en 16 augustus 1960 reconstrueerde in zijn nu al legendarische boek Tune In. Het vormt het eerste deel van All These Years, een trilogie-in-wording. Vanaf de achterbank, met een microfoon in zijn hand vertelde Mark ons wat er zich die dagen afspeelde in de huishoudens van John, Paul, George en Stuart. En natuurlijk in de Jacaranda, de Liverpoolse club van Allan Williams: het vertrekpunt van de Morris minibus waarin het reisgezelschap plaatsnam.
 |
| De bus werd in Harwich op de boot getakeld, uiterst links kijkt John Lennon toe. |
Een bus vol reizigers
Voorin zaten Allan en zijn vrouw Beryl, achterin bevond zich de rest van de club, op twee lange banken langs de lengte van de bus. Paul had moeten praten als Brugman om mee te mogen. John kon zich amper losrukken van Aunt Mimi die letterlijk aan zijn benen hing, hem smekend om niet te vertrekken. George mocht gaan, maar moest net als John die maandagochtend nog achter zijn paspoort aan. Millie Sutcliffe keek haar zoon huilend na en Pete Best wist nauwelijks wat hem overkwam, als gloednieuwe drummer van deze band. Zomaar een scène, die het startpunt vormde van het eerste buitenlandse avontuur van The Beatles als band.
De verdwenen foto in Rotterdam
Terwijl we van Utrecht naar Oosterbeek reden, luisterden we naar Mark en Piet, die ons vertelden hoe Allan eerst in Londen nog de immer raadselachtige Herr Steiner oppikte en koers zette naar Harwich. Daar werd de zwaarbeladen bus op de boot getakeld, waarna het gezelschap de volgende ochtend vroeg in Hoek van Holland in aanraking kwam met de Nederlandse douane. In Rotterdam zou het reisgezelschap vermoedelijk nog voor een foto geposeerd hebben bij het beroemde beeld 'De Verwoeste Stad' van Zadkine, dat verwijst naar het bombardement op Rotterdam van 14 mei 1940. Piet en Mark vertelden ons over deze verdwenen foto van The Beatles, waarvan we natuurlijk allemaal hopen dat hij nog bestaat en ooit zal opduiken. Een fascinerend gegeven!
 |
| De Verwoeste Stad (Zadkine), het beeld waarbij The Beatles in Rotterdam vermoedelijk poseerden. |
John en Herr Steiner poseerden niet
In de bus was de stemming regelmatig jolig. Zo weten we dat Allan Williams, die een opera-achtige zangstem bezat, er van tijd tot tijd een aria uit perste. Ook reciteerde hij een hele passage uit het verhaal The Wind in The Willows. Terwijl we via Arnhem de laatste kilometers naar Oosterbeek reden, nam Mark de honneurs waar door ook een alinea uit het boek van de Schotse auteur Kenneth Grahame voor te lezen. Ik had even het gevoel alsof ik zelf op 16 augustus 1960 in die bus zat. Ook toen we bij de Airborne War Cemetery arriveerden en Wibo de auto parkeerde. Al voordat we de begraafplaats betraden, zagen we de witte gedenksteen, waar het gezelschap destijds bij poseerde. Althans bijna iedereen. John en Herr Steiner werden niet vastgelegd. Hoe aannemelijk is het dat John echt weigerde op de foto te gaan, vanwege de grimmigheid van de plek die zo verbonden was met de dood? We spraken erover voor de podcast.
Het graf van Peter Best uit Liverpool
Inmiddels was het harder gaan waaien en dwarrelden de eerste sneeuwvlokken uit de lucht. De gevoelstemperatuur zakte flink. We spraken over de reden van het bezoek dat Allan aan de begraafplaats wilde brengen. En we zochten naar het graf van ene Peter Best uit Liverpool. Een bijzonder gegeven, want die andere Peter Best uit Liverpool hoefde in 1960 niet meer in dienst. stond niet bloot aan de gevaren van een oorlog, en kon zodoende zorgeloos op diezelfde begraafplaats voor een foto poseren. Ineens klemde Piet zijn smartphone op het statief dat hij meegenomen had. Mark nam naast hem plaats, met een kopie van die legendarische foto in zijn hand. Aandachtig zochten de vrienden naar de juiste afstand, de juiste hoek. Toen de foto gemaakt was, moesten we natuurlijk met ons vieren poseren, voor de zelfontspanner. Er kwam nog meer natte sneeuw uit de lucht, toen we plaatsnamen voor de profetische tekst 'Their Name Liveth For Evermore' en aandachtig naar Piets smartphone op het statief keken. Ik hurkte om te poseren en tuurde door mijn oogharen. Héél even zag ik Barry Chang achter de camera staan. Vanaf de parkeerplaats schreeuwde John Lennon: "Schiet 's op, het is nog een heel eind naar Hamburg!" Herr Steiner was in geen velden of wegen te bekennen.
Verder luisteren...
Waarom nam Allan Williams The Beatles mee naar Hamburg? Wat gebeurde er bij de Nederlandse douance? Welke muziek hadden The Beatles onderweg naar Oosterbeek op de autoradio kunnen horen? Wat weet Barry Chang nog van de trip? Wil je alle verhalen van deze bijzondere middag beluisteren, schakel dan over naar deze nieuwe podcast-aflevering van Fab4Cast, prachtig gemonteerd door Wibo Dijksma. Veel luisterplezier!
Verder kijken...
De presentatie die Piet en Mark op zaterdagavond 11 maart 2023 bij Beeld & Geluid aan een zaal vol Fab4Cast-fans gaven, is gereconstrueerd in deze bijzondere YouTube-video. Een 'must' om te kijken. Met beeld en geluid reconstrueren Piet en Mark de reizen die The Beatles vóór 1964 door Nederland maakten, van en naar Hamburg. Een unieke en nog onderbelichte episode uit het Beatlesverhaal, die voor het eerst nauwkeurig door deze twee unieke Beatles-historici is vastgelegd:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten