Voor de verzamelaar: Paul Facing 80 wordt misschien wel het kleinste boekje in je Beatlesverzameling

Verzamelaars van bijzondere Beatlesboeken opgelet! Net als de Sinterklazen en Kerstmannen die deze weken op zoek zijn naar leuke cadeautjes. Dit jaar verscheen er in Nederland een bijzonder boekje ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van Paul McCartney. Het is allerminst een reguliere uitgave, want het zeer aantrekkelijk vormgegeven Paul Facing 80 heeft het formaat van een luciferdoosje. Op McCartney's tachtigste geboortedag, 18 juni 2022, presenteerde Eric Coolen bij muziekhandel Alphenaar in Haarlem het eerste exemplaar van zijn kunstwerk aan singer-songwriter en McCartney-kenner Yorick van Norden. Een feestelijk moment waarvan ik getuige mocht zijn.

Yorick van Norden en Eric Coolen

Leporelloboekjes
Eerst even op het concept van de boekjes die MatchBoox op de markt brengt. De naam zegt het al: het fonds van de in 2009 door Emmanuel van Leeuwe opgerichte Nederlandse uitgeverij bestaat uit boekjes die de omvang hebben van een luciferdoosje, een matchbox. De teksten en illustraties krijgen daarbij altijd de vorm van een leporello, een harmonicaboekje dat in meerdere slagen zigzag is gevouwen. De boekjes verschijnen in Nederland, Duitsland en Frankrijk. Sinds dit jaar werkt MatchBoox samen met een vast redactieteam onder leiding van Bob Polak en vaste vormgevers onder leiding van Huug Schipper. 

Johan Cruijff, Remco Campert, Marieke Lucas Rijneveld
Sinds 2009 verzorgde MatchBoox maarliefst 118 prachtige kleine uitgaven. Tenminste, op het moment waarop ik dit schrijf. Het fonds groeit snel. Het op 18 juni gepresenteerde Paul Facing 80 is nummer 110. Het boekje is inmiddels alweer opgevolgd door enkele nieuwe uitgaven. Ik zou zeggen: scroll eens door de lijst, waarin je namen terugvindt als Johan Cruijff, Remco Campert, Marieke Lucas Rijneveld, Marion Bloem en Henny Vrienten. Allemaal stonden ze eens (of meerdere malen) centraal in één van de leporello-boekjes van MatchBoox. Als auteur of als onderwerp van de uitgave.

Favoriete songschrijver

Met Paul Facing 80 portretteerde beeldend kunstenaar en muzikant Eric Coolen (Haarlem, 1965) één van zijn grote helden. Coolen werkte voor MatchBoox eerder samen met Boudewijn de Groot en Stef Bos. Nu richtte hij zich op McCartney, al zat een persoonlijke samenwerking er niet in. Voor de illustrator was het geweldig om aan uitgave rond zijn held te werken. In zijn korte lezing noemde hij McCartney zijn favoriete songschrijver, samen met Brian Wilson, Neil Finn, Tim Christensen en plaatselijke beroemdheid Yorick van Norden. 

De eerste druk van Paul Facing 80

Ook in Engeland en Schotland
Stadsgenoot Yorick van Norden nam dan ook het eerste exemplaar van Paul Facing 80 in ontvangst, in een speciaal voor hem vervaardigde, iets grotere versie van het boekje: even aantrekkelijk om te zien als het reguliere matchbox-formaat. Paul Facing 80 bevat portretten van een jonge Paul McCartney tot de man die we nu op zijn tachtigste kennen. Deze uitgave staat trouwens ook gepland om te verschijnen in Engeland en Schotland, vertelde Coolen. Voor de cover werd hij geïnspireerd door de hoesfoto's van zijn favoriete McCartney-album Flaming Pie. "Toen ik die afbeeldingen zag, wilde ik er direct een hele reeks van maken," aldus de illustrator. "Het idee achter de illustraties is dat Paul zichzelf ouder ziet worden: facing 80."

Beatlesbox
Het proces om de illustraties te maken nam zo'n zes maanden in beslag, vertelde Eric me. "Ik begin met potloodschetsen. Die zet ik om in lijntekeningen. Daarna voeg ik kleur toe." Al eerder maakte hij illustraties van John Lennon en van het Beatlesmonument in Hillegom voor het Haarlems Dagblad. Coolen verzorgt een wekelijkse serie voor de krant. Zijn werk is te vinden in z'n webwinkel. "Het plan is nu om een serie van vier MatchBoox te maken. Van alle Beatles, die samen een geheel vormen." Mening verzamelaar of cadeautjesjager voor de feestdagen zal daar naar uitkijken. Het laatste nieuws is dat die serie ("Facing The Fab 4") er daadwerkelijk aan komt! Houd Eric Instagram of Facebook in de gaten voor deze sympathieke uitgaven.

Paul Facing 80 / Facing Paul kost € 7,00. De eerste druk is inmiddels uitverkocht, maar de vervolgdruk, getiteld Facing Paul, is nog steeds verkrijgbaar. Meer informatie via MatchBoox en www.ericcoolen.nl

I Want To Tell You: het George Harrison-nummer dat bijna ondersneeuwde op het Revolver-album

Van de drie George Harrison-composities op het Beatlesalbum Revolver is I Want To Tell You misschien wel het nummer dat het meest over het hoofd is gezien. De opener Taxman en het exotische Love You To worden vaker genoemd als voorbeeld van de enorme progressie die Harrison halverwege het bestaan van The Beatles als band doormaakte. Maar ik weet zeker dat I Want To Tell You veel luisteraars van Revolver kan bekoren. Vast ook liefhebbers van de nieuwe box! Daarom leek het me leuk deze week eens wat meer over het nummer op een rij te zetten.

Concert For George
Zelf werd ik me er tijdens het kijken van The Concert For George weer eens van bewust hoe fijn deze Harrison-compositie eigenlijk is. Tijdens het herdenkingsconcert in de Royal Albert Hall, een jaar na het overlijden van George, was het nummer de opening van het zogenaamde 'Westerse' gedeelte van die avond. Na enkele bijdragen van Ravi en Anushka Shankar en een intermezzo van Monthy Python, klonk het bijzondere gitaarintro van I Want To Tell You door de hal. Jeff Lynne verzorgde daarbij de vocalen.

De Revolver-sessies in het voorjaar van 1966

Een sfeer van frustratie
Dat intro, dat bestaand uit enkele triolen, wordt door auteur Simon Leng (While My Guitar Gently Weeps: the music of George Harrison, 2006) vergeleken met een stotterende manier van praten. (The Monkees wisten trouwens een jaar later ook wel raad met die riff, in Pleasant Valley Sunday. Luister maar eens.) Maar volgens Leng ondersteunt dat het thema van het nummer, waarin Harrison het had over de barrières die op kunnen treden bij het betekenisvol willen communiceren. Tenminste, zo schreef George daar zelf over in zijn autobiografie I Me Mine: "The avalanche of thoughts that are so hard to write down or say or transmit." Ook met de dissonantie in de melodie en de eigenzinnige plaatsing van het E7♭9-akkoord (na de zin: "My head is filled with things to say") zocht George naar een manier om zijn frustraties muzikaal te uiten. Lennon zou het akkoord "lenen" voor onder zijn passage "It's driving me mad" in I Want You/She's So Heavy (tot frustratie van George) en zelf zou Harrison in "When We Was Fab" het akkoord ook nog eens uit de kast trekken.

 

Het intro van I Want To Tell You, 
waarin verschillende triolen elkaar opvolgen:
drie noten die gezamenlijk op één tel gespeeld worden.

Oosterse filosofie
Uit het nummer blijkt ook hoe intensief George medio 1966 inmiddels bezig was zijn weg in de Oosterse filosofie te zoeken. Zo zingt hij de passage: "But if I seem to act unkind / It's only me, it's not my mind / That is confusing things" waarin hij het onderscheid maakt tussen zijn gedachten (het ego) en zichzelf. In zijn autobiografie schreef George daar later over, dat hij beide begrippen liever om had gedraaid: "The mind is the thing that hops about telling us to do this and do that – when what we need is to lose (forget) the mind." George speelde het nummer jaren later live, tijdens zijn Japanse tournee in 1991. Daarbij veranderde hij de tekst door "It's not me, it's just my mind" te zingen.

Granny Smith Part Friggin' Two
Nuchterder was de benadering van John Lennon. Die merkte op 2 juni 1966 tijdens de opnamesessies op dat George zijn nummers bijna nooit direct een titel gaf. Dus verzon hij er zelf wel eentje. Hij doopte het nummer Granny Smith Part Friggin’ Two’. Een appel dus. Met die grap refereerde Lennon aan de werktitel van een ander nummer van George: Granny Smith (voor Love You To). Technicus Geoff Emerick deed er nog een schepje bovenop en doopte het liedje tot Laxton Superb, een ander appel-ras. Nog voordat de eerste take was opgenomen, rolden de grappen al door de studio. Achteraf begrijp je misschien wel beter waarom George de kloof voelde ontstaan, tussen zijn eigen beleefwereld en die van de mensen om hem heen.

Mersey Muezzins
Beslist het vermelden waard zijn de (geïmproviseerde?) Oosterse vocalen in het outro van het nummer ("I've got time"), die doen denken aan een hindoestaans gezang, maar ook aan een oproep tot gebed. In zijn uitstekende boek "Can't Buy Me Love: The Beatles, Britain and America" (2007) noemt schrijver en musicus Jonathan Gould de vocalen van Harrison, Lennon en McCartney "a trio of Mersey muezzins". En inderdaad, een muezzin is degene binnen de Islam in de moskee de oproep tot gebed verzorgt. Het laat zien dat The Beatles midden jaren 60 in de voorhoede zaten bij het combineren van oosterse en westerse invloeden in de popmuziek. De individuele bijdrage van George Harrison mag daarin nooit onderschat worden. 

Verder luisteren
Wil je als een fly-on-the wall aanwezig zijn bij de opnames van het Revolver-album? Fab4Cast maakte drie afleveringen over de totstandkoming van de plaat. Beluister deel 1, deel 2 en deel 3 van de Revolver-sessies. Luister je liever via Soundcloud? Dan vind je hier deel 1, deel 2 en deel 3.