Another year over: wat 2019 me bracht als Beatlesblogger en...een bedankje voor jullie!

Er wordt wat teruggeblikt, deze decembermaand. Samen maken we de balans op. Wat bracht het jaar 2019 ons allemaal? In de eerste plaats natuurlijk op persoonlijk vlak, maar ook als het gaat om grote gebeurtenissen in het nieuws, de mooie albums en boeken die verschenen, bijzondere ontmoetingen, nieuwe inzichten en...wat bracht 2019 ons als liefhebbers van de meest bijzondere band uit de geschiedenis van de popmuziek. Het jaar ontvouwde zich voor mij, als Beatlesblogger, op een manier die ik nooit had durven dromen. Ik beleefde bijzondere avonturen en jullie bleven trouw meelezen en -leven. Geweldig!

50 jaar Bed In in Amsterdam

Het vroege voorjaar stond in het teken van het 50-jarig jubileum van John en Yoko's bezoek aan het Amsterdamse Hilton Hotel, met hun legendarische Bed In. Zelf streek ik die week ook een paar dagen in Amsterdam neer. Niet in het Hilton trouwens, maar wel op een fijne plek in de buurt bij het Vondelpark. Ik wilde niets missen van wat er die dagen gaande was, tijdens de viering van dat John & Yoko-jubileum. Zo zat ik zondag 31 maart, met vele anderen, ademloos in het Hilton te luisteren naar de verhalen die 's werelds beste Beatlesbiograaf Mark Lewisohn met het publiek deelde. Daarbij werd hij geïnterviewd door Gijs Groenteman. In de lounge van het hotel bezocht ik de geweldige foto-expo, die over de Bed In was samengesteld. Ik liet mijn boek signeren door Mark en stond daarna in de rij om een kort bezoek te brengen aan de honeymoonsuite, kamer 902 (nu 702), waar John en Yoko die week verbleven.

Het concert en de verloren gewaande filmbeelden

Een paar dagen later was er meer gelegenheid om met Mark te spreken, onder andere rond het Remember Love-concert in het Concertgebouw, waar hij opnieuw een lezing gaf. Met Yorick van Norden, Bertolf, Roel van Velzen, Marike Jager en Maaike Ouboter op het podium werd het een gedenkwaardige avond om John en Yoko's vredesweek in Amsterdam te herdenken. Deze dagen in Amsterdam stonden voor mij bol van de ontmoetingen met zoveel aardige en getalenteerde mensen die allemaal die passie voor The Beatles delen. Het was bijzonder om zelfs de verloren gewaande beelden van Lennons honeymoonfilm terug te mogen zien. Deze week in Amsterdam gaf me zoveel schrijfinspiratie en nieuwe inzichten. Mijn jaar kon eigenlijk al niet meer stuk.

Heilige grond: aanwezig in de Abbey Road Studio's in Londen

Het werd alleen maar mooier. In juni kreeg ik de uitnodiging aanwezig te zijn bij de opnamen van het Abbey Road-album, door The Analogues in de befaamde Londense studio. De agenda werd leeggemaakt, afspraken verzet, de reis geboekt. Zo mocht ik, voor mij geheel onverwacht, heilige Beatlesgrond betreden en was ik, met een select gezelschap, getuige van de bijzondere opnamesessie van The Analogues. Het was voor mij een enorm emotionele gebeurtenis om de nummers van album Abbey Road, bijna 50 jaar naar dato, op die plek live te mogen horen. Ik krijg weer vochtige ogen als ik aan die middag terugdenk. In Studio Two zag ik dat Mark Lewisohn volop in beslag genomen werd door liefhebbers, fans en aanbidders. Ik besloot me er niet mee te bemoeien en te genieten van de bijzondere ambiance, waarbij ik met mijn handen over de befaamde Mrs. Mills-piano streek en inspiratie op deed voor één van mijn meestgelezen blogs van dit jaar. Nadat het publiek de studio verlaten had, mocht ik even blijven om rustig na te praten. Dat was een bijzonder, maar vooral warm moment, dat ik niet snel zal vergeten. Ook denk ik met plezier terug aan die vroege zaterdagochtend met Piet Schreuders bij de zebra.

Avonturen in Scandinavië en Liverpool

In september reisden we door Scandinavië, waar ik in Malmö en Noord-Jutland de kans kreeg twee relatief onbekende Beatleslocaties te bezoeken. Vooral de zeer afgelegen plek waar John en Yoko de jaarwisseling van 1969/1970 doorbrachten, was voor mij een unieke locatie om eens met eigen ogen te zien. Jullie hebben het avontuur afgelopen week kunnen lezen. Amper een maand later liep ik met Wibo, Michiel en Jan Cees door de straten van Liverpool. In vier bomvolle dagen bezochten we een groot aantal Beatleslocaties en namen we twee podcasts op. Ook waren we aanwezig bij Mark Lewisohns briljante Hornsey Road-college en brachten we twee avonden met hem door. Ik had begin dit jaar niet kunnen vermoeden dat deze schrijver, die een groot voorbeeld voor me is, drie keer op mijn pad zou komen, zonder dat ik daar zelf al te veel aan gedaan had. Ik zag in de ontmoetingen vooral een beminnelijk mens, die zijn tijd moet vinden en nemen om die grote opdracht, zijn levenswerk, (de trilogie) af te kunnen maken.

Met Jan Cees, Bertolf en Diederik in de Deventer Schouwburg

Op 31 oktober en 1 november mochten Jan Cees en ik in een uitverkochte Deventer Schouwburg het verhaal van Abbey Road vertellen. Daarbij werden we geweldig ondersteund door Bertolf Lentink en Diederik Nomden: met hun muzikale kennis en hun adembenemende vertolkingen van de mooiste liedjes van dat album. Je kunt alleen maar zo fijn, enthousiast en haast vanzelfsprekend samenwerken als je samen die enorme passie voor het Beatlesrepertoire deelt. Het was voor mij een voorrecht om met deze drie kenners aan zo'n productie te mogen samenwerken. Geweldig was het ook dat zoveel Deventenaren én Beatlesvrienden uit het hele land die avonden kwamen luisteren. Sommigen waren er zelfs beide avonden bij. Ik was ontzettend blij (en ook opgelucht) dat die twee theatercolleges zo goed uitpakten. Niet veel later volgde een intiemere theateravond, met Piet Schreuders, in het Torpedo Theater in Amsterdam.

Een cadeau dat me overkwam

Als ik terugkijk op mijn Beatlesjaar, dan kan ik amper bevatten wat me is overkomen. Ik kies mijn woorden hier bewust. Het voelt namelijk alsof het me allemaal overkwam, zonder dat ik het zelf te hard najoeg. Ik moest dan ook lachen toen ik bovenstaande foto terugzag. Mijn zoektocht naar Beatlesverhalen bracht me al die mooie ontmoetingen en avonturen. Dat vond ik ook het bijzondere van dit jaar, dat zich openbaarde als een cadeau, waar ik steeds een stukje inpakpapier van af mocht scheuren. Ik wil jullie echt heel hartelijk bedanken voor het meelezen en -leven met alles dat ik beleefde, voor jullie leuke en aardige reacties, voor de vele ontmoetingen en voor de betrokkenheid bij mijn blog. Ik wens jullie dan ook een fijne jaarwisseling en een werkelijk fantastisch 2020. Laten we er weer een heerlijk Beatlesjaar van maken!

De Kerstblog: in Denemarken op zoek naar de plek waar John en Yoko in 1969 Kerst en Nieuwjaar vierden

Wat zal John Lennon gedacht hebben, terwijl hij op maandag 29 december 1969 door het desolate Deense landschap reed? Hij was die dag, met Yoko, van Londen naar Aalborg gevlogen, waarna het stel per auto koers zette naar het platteland bij het dorpje Vust. Noord-Jutland. Kou, kale vlakten, het duister viel vroeg in op één van de laatste dagen van het decennium. De sixties waren voorbij, The Beatles waren uit elkaar gevallen, al wist het grote publiek dat nog niet. John en Yoko reden door Noord-Denemarken, een streek die moet hebben gevoeld als het einde van de wereld. Wat kon ik me dat goed voorstellen, toen ik er begin september zelf reed. Op onderzoek, naar één van de meest onwaarschijnlijke plekken waar ooit een Beatle neerstreek. Het werd een bijzondere ervaring.

Een landschap dat nergens begon of ophield

Van Aalborg ging de tocht van John en Yoko vermoedelijk via één van de weinig doorgaande wegen langs dorpjes met Deense namen als Vado, Aabybro, Brovst en Fjerritslev. Lintbebouwing langs smalle wegen, door een landschap dat nergens begon of ophield. Voorbij het laatste dorp ging het noordwaarts naar Vust, waarna het stel rechtsaf sloeg, een onverhard karrespoor volgend, dat naar een eenzame boerderij leidde. Aan de Ellidsbølvej 37 stond het woonhuis waar Yoko's voormalige echtgenoot Tony Cox zich met zijn nieuwe vrouw Melinde had gevestigd. Bij hen woonde Kyoko, de zesjarige dochter van Yoko en Tony. Zij was de reden dat John en Yoko hun koffers pakten en in de laatste dagen van 1969 naar Denemarken reisden.

Tony Cox zou met Kyoko onderduiken bij een sekte

Yoko had de Amerikaanse filmproducer Cox in 1961 ontmoet. Het stel trouwde en kreeg in 1963 een dochter. Hoewel John en Yoko elkaar in 1966 ontmoetten en in mei 1968 hun relatie publiekelijk maakten, bleven Yoko en Tony aanvankelijk getrouwd. Het stel scheidde in februari 1969, waarna Yoko de volledige voogdij over kleine Kyoko kreeg toegewezen. Toch verliepen de afspraken tussen Yoko en Tony moeizaam. Een jaar later zou Cox zelfs, met Kyoko, van de aardbodem verdwijnen door zich aan te sluiten bij een religieuze sekte. Zover was het eind 1969 nog niet. John en Yoko bezochten Kyoko, die in die periode in Noord-Denemarken verbleef, met als doel om afspraken te maken rond de opvoeding van het meisje. Ze waren welkom bij Tony en Melinde en aanvankelijk had geen mens in de wijde omtrek in de gaten dat het wereldberoemde stel in de kleine boerderij logeerde.

Een brievenbus met huisnummer 37 bevestigt dat we goed zijn

Ook wij draaiden onze auto rechtsaf het karrespoor van de lange oprit aan de Ellidsbølvej op. Het pad kronkelde de weilanden in, tot het zich splitste. Links leidde het naar nummer 37, rechts naar nog een paar huizen die als klein buurtschap bij elkaar stonden. Een brievenbus met het huisnummer bevestigde ons dat we goed zaten. Een bord gaf aan dat hier inmiddels een kleine wellness-praktijk gevestigd was. Place of Beauty, heette het. Eigenaresse Trine Jensen stond met haar naam op het bord vermeld. Het huis is nog bewoond, dacht ik hoopvol. Na de bocht zagen we een witgepleisterde boerderij liggen. Op de grote parkeerplaats stond een auto in het grind. Er zou zomaar iemand thuis kunnen zijn, dacht ik verheugd. Misschien was er wel een mogelijkheid om even binnen te kijken. Ik dacht aan Jan Cees ter Brugge die vorig jaar april in Hamburg zomaar op de bel van het voormalig appartement van Astrid Kirchherr had geduwd. Ik besloot met dezelfde journalistieke voortvarendheid te werk te gaan. 

Matrassen op de vloer

Het enige geluid dat we hoorden was dat van onze eigen voetstappen in het grind en de wind die over de sombere Deense vlakte joeg. Verder was het stil. In het huis, rond het huis. Ik meldde me bij de voordeur, maar al snel werd duidelijk dat er niemand was. Nieuwsgierig, maar uiteraard ook wat omzichtig liep ik een stukje om het vrijstaande huis. Aan de achterkant was het wellness-centrum gesitueerd. Aan de voorzijde bevonden zich de woonvertrekken. Uiteindelijk waagde ik het er op om even naar binnen te kijken. Zou dit de plek zijn waar John en Yoko, zittend op een met matrassen bedekte vloer, rond de jaarwisseling van 1969-1970 een beetje rondhingen? Ik probeerde de ruimte te vergelijken met de foto die ik kende. De ruimte leek anders. Zouden er kamers zijn opengebroken? Was er verbouwd? Hoe zat het met de raampartij? Was die nog hetzelfde? Ik wist het niet en kwam er niet goed achter.

Wandelen door het besneeuwde landschap

Ik kon me goed voorstellen dat John en Yoko hier aanvankelijk in anonimiteit hadden kunnen verblijven. Wie zou er verzinnen dat het stel hier zou neerstrijken? Toch lekte hun aanwezigheid uit en al snel kreeg de pers lucht van de aanwezigheid van de twee kunstenaars. Men vroeg zich af wat John en Yoko in Denemarken deden. Op 5 januari 1970 hield het stel een persconferentie om uitleg te geven. Er bestaan beelden waarop John en Yoko bij de boerderij, in de sneeuw, poseren voor foto's. In gesprek met de pers ontkrachtte Lennon het gerucht dat hij een stuk land in Denemarken zou hebben gekocht. Hij boog het gesprek al snel om naar de vredescampagne die hij nog volop met Yoko voerde. John gaf aan dat hij een fijne vakantie had in Denemarken, prees het landschap en vertelde dat hij genoot van het wandelen in het sneeuw. Zittend met een gitaar op schoot zong John bovendien het Deense volksliedje O Kirstelighed, dat vrij vertaald 'Oh Kerkelijkheid' betekent. Zou het een kerstliedje geweest zijn? Of de Lennons de pers, later, ook nog te woord stonden in het dorpshuis is me nog niet duidelijk. [filmpje]

Een anischtkaart van de Lennons aan de McCartneys:
"Hi! It's snowing now in Denmark."

Rondkijken bij het huis

Het woonhuis zag er best nieuw uit. Hier moest stevig verbouwd zijn. Het keurige interieur dat ik kon zien, leek zo op een makelaarswebsite te passen. Rond het huis zag ik enkele camera's hangen. Hoewel ik hier met een goede en zuivere reden was, voelde ik me toch ook wel een beetje een indringer. Wat zou men op afstand kunnen zien? Een Nederlandse auto, mensen rond het huis die foto's en een filmpje maakten, bijna 50 jaar nadat de Deense pers hier de Lennons in de sneeuw had ontmoet. Zittend in de auto vond ik de website van het wellness-centrum en belde ik naar het telefoonnummer dat er vermeld stond. Misschien was het goed om even uit te leggen met welke intentie ik bij het huis was gearriveerd. Kon ik direct informeren of de bewoners in de buurt waren. Er werd niet opgenomen. Met nog een fiks aantal kilometers voor de boeg, besloten we de boerderij te verlaten. Terwijl we zuidwaarts richting Arhus reden, dacht ik weer aan John en Yoko in de boerderij.

Cassettetapes en een kappersbeurt

Lennon had tijdens zijn verblijf vermoedelijk een taperecorder en cassettes bij zich. Van het bezoek is bekend dat hij Tony Cox een cassette gaf met een demo van het nummer She Said She Said, dat hij enkele jaren eerder schreef. Ook gaf John Tony Cox een cassette waarop hij met Kyoko zingend en pratend te horen was. De tapes werden jaren later voor enorme bedragen geveild. Op dinsdag 20 januari lieten John en Yoko hun haren afknippen. Ze bewaarden hun lange lokken om ze later mee terug te nemen naar Engeland. Daar zouden ze hun haren begin februari ruilen tegen de bebloede box-shorts van Mohammed Ali, met het idee het kledingstuk te verkopen en de opbrengst aan een goed doel te schenken. Aparte actie wel. 

Een a-typische actie

De Lennons vlogen op 25 januari terug naar Engeland, nadat ze bijna een maand op het Deense platteland hadden doorgebracht. Terwijl wij enkele uren later het mooie Arhus naderden, dacht ik: wat was die hele Denemarken-trip eigenlijk een a-typische actie geweest. Hoe had de immer rusteloze John Lennon het bijna een maand in die omgeving volgehouden? Hopelijk genoot hij er van de kerstdagen en de jaarwisseling, op de meest afgelegen plek die hij zich had kunnen bedenken. Ik vind het bijzonder dat ik die plek heb kunnen ervaren. Twee weken later, toen ik zelf weer in Nederland was, ontving ik een antwoord op mijn e-mail aan de bewoners van het huis. Ja, ze waren zich bewust van de geschiedenis van hun woonplek. Nee, ze hadden verder geen details die niet al bekend waren. En het oorspronkelijke huis? Dat was ooit gesloopt en herbouwd. Oef.

Mooie Kerstdagen gewenst, allemaal!

De diplomatieke missie van Paul McCartney en George Harrison naar de Maharishi in Zweden

Afgelopen zomer maakten we een roadtrip door Zuid-Scandinavië. Daarbij bracht de indrukwekkende Öresundbrug (bekend uit de televisieserie The Bridge) ons van Kopenhagen naar Malmö. Terwijl in Nederland eind augustus de temperatuur nogmaals richting de 35 graden schoof, was het in Zuid-Zweden niet eens zo heel veel koeler. Dus kozen we ervoor om die middag eerst de schaduw te zoeken. Onder een boom, op een stadsstrandje, keken we uit op de imposante brug en de skyline van Malmö. 's Avonds was het voldoende afgekoeld om een wandeling door de stad te maken. Ik had een kleine missie. Wereldwijd zijn er vele plekken die met een stukje van die interessante Beatlesgeschiedenis in verbinding staan. Malmö is er één van, dus moest ik beslist even op zoek.


Residentie van de rijken
In het centrum vond ik al snel het Hotel Tunneln, een statig gebouw waarvan de geschiedenis inmiddels zeven eeuwen teruggaat. Naar Deense ridders en Zweedse adel. Het gotische complex, dat gebouwd werd op een veel ouder middeleeuwse fundering, fungeerde in de loop der eeuwen als handelscentrum, herberg en residentie van de rijken. Tegenwoordig is het een exclusief hotel, waar een beetje vergane glorie aan kleeft. Het was in oktober 1967 de plek waar twee Beatles neerstreken, omdat ze elders geweigerd waren.

Een avond in Hotel Tunneln
Ik meldde mij die avond bij de receptie, waar een jonge receptionist dienst had. Zou ik je even iets mogen vragen, opende ik het gesprek. Hij keek me vriendelijk aan. Ik heb gelezen dat hier, in het jaar 1967.... Ik zag bij de jongen een lichte glimlach om zijn mondhoeken krullen. ...Je weet waar ik het over heb? vroeg ik hem. Jazeker, dat wist hij. Ik kwam natuurlijk voor The Beatles. Dat klopte. Dit was de plek waar Paul McCartney en George Harrison een avond doorbrachten, nadat zij de Maharishi Mahesh Yogi elders in Zweden een bijzonder bezoekje hadden gebracht.

Beatles means Business
Op 14 oktober 1967 reisden Paul en George naar de Zuid-Zweedse kustplaats Falsterbo, die hemelsbreed zo'n 40 kilometer ten zuiden van Malmö ligt. In de badplaats, die op een kleine landtong ligt, gaf de Maharishi een meditatiecursus in het daar gelegen Falsterbohus. De reden dat McCartney en Harrison naar Zweden reisden en de Maharishi daar een dag later zouden ontmoeten, was niet puur spiritueel van aard. Er moest even gepraat worden. In het najaar van 1967 stonden The Beatles regelmatig met de Maharishi in contact. Na het bezoeken van een lezing door de Maharishi in Londen en een korte cursus in Bangor (Noord-Wales) zagen The Beatles hun naam steeds vaker in verband in gebracht worden met de kleine Indiase goeroe. Op zijn beurt schroomde de Maharishi niet om te koketteren met zijn interessante nieuwe vrienden. Beatles mean business, moet de Maharishi gedacht hebben.

In Falsterbo

Achter de schermen moest er gepraat worden
Dus werd het tijd voor een goed gesprek. Ja, The Beatles waren zeer zeker geïnteresseerd in de leer van de Maharishi, maar het leek hen wel verstandig dat hij niet continu hun naam noemde of zijn voordeel probeerde te halen uit het contact met de band. Voor de buitenwereld reisden McCartney en Harrison lekker af naar Zuid-Zweden om te gaan mediteren, achter de schermen moest er gepraat worden. Met tact. Toen de twee Beatles plotseling in de kleine badplaats opdoken, stuurde de Zweedse televisie direct een cameraploeg om poolshoogte te gaan nemen. Die filmbeelden kon ik niet terugvinden. Wel vond ik dit filmpje waarin foto's getoond worden. Daaruit blijkt dat assistent Peter Brown met de twee Beatles meereisde, net als Denis O'Dell. Laatstgenoemde stond in die periode intensief met The Beatles in contact omdat hij de film Magical Mystery Tour produceerde.

Geen stropdas
Na het bezoek aan de Maharishi besloten George en Paul ergens te gaan eten. Missie voltooid. Hoewel ik het me nauwelijks voor kan stellen van het progressieve Zweden, werden deze twee hippe celebs geweigerd bij het restaurant waar zij naar binnen wilden. De reden? Ze droegen geen stropdas. Uit de verhalen blijkt niet of de twee Beatles op dat moment alweer in Malmö waren. Vermoedelijk wel. Bij Hotel Tunneln werden ze met open armen ontvangen. In de historische, gewelfde kelders van het restaurant brachten Paul en George een avondje door. Ongetwijfeld tevreden terugkijkend op hun missie. Het hotel verwierf sindsdien enige faam en fungeert vandaag de dag nog steeds als plek waar artiesten graag neerstrijken. Receptionist Filip stuurde me eerst naar boven, waar ik een kleine fotowand kon bekijken. In deze hall of fame toont het hotel niet alleen trots de herinneringen aan het bezoek van Paul en George, maar zijn ook foto's van andere grote namen te zien.

De Beatles' Lounge
Na even rondgekeken te hebben, meldde ik me weer bij Filip. Waar was dan de plek waar Paul en George dineerden? vroeg ik hem voorzichtig. Wacht maar, ik loop wel even mee, het is toch rustig, antwoordde de receptionist. Terwijl we de wenteltrap naar de kelder afdaalden, informeerde ik hoe vaak hij dit soort verzoekjes kreeg. Toch wel eens in de paar maanden hoor, antwoordde hij. In de kelder was het even zoeken naar de juiste lichtknoppen. Kijk, daar in het achterste gedeelte hebben ze gezeten, wees Filip. We hebben het de Beatles' Lounge genoemd. Nu is dit onze ontbijtzaal. Ik weet niet waar de lichtknop voor dat achterste stuk zit, sorry. Ook al was het er te donker voor, ik maakte maar snel een foto. Filip moet terug naar boven om de receptie te bemannen. Ik bedankte hem en we verlieten het hotel. Opeens kreeg ik zin om ook die zuidelijke kustplaats Falsterbo te bezoeken. Dat zou het verhaal compleet maken. Dat gaan we niet redden, rekende ik snel. We moesten de volgende ochtend de boot naar Bornholm halen.

Imagine: het raadsel van de witte en de bruine Steinway-piano

Al een tijdje hield de vraag me bezig: op welke piano schreef John Lennon Imagine en was dit dezelfde piano waarmee hij het nummer opnam? Was het de bruine hoge Steinway of de iconische witte vleugel van hetzelfde merk? In de documentaires die we kennen over het album Imagine (Gimme Some Truth en, recenter, Above Us Only Sky) zien we Lennon op beide piano's spelen. De bruine upright piano stond in zijn Ascot Sound Studio, op zijn landgoed Tittenhurst Park. De witte vleugel bevond zich in één van de woonvertrekken aldaar. In The Beatles Story, het museum in Liverpool, zag ik een witte vleugel staan. Op recente foto's van Yoko Ono, zie ik haar ook achter een witte vleugel zitten, hoog en droog in haar apartement in het Dakota Building in New York. Daar kan ik dus niet tegen hè. Dus ging ik op onderzoek uit, in een poging de waarheid achter Lennons piano's en het nummer Imagine te achterhalen.

21 juli 1971

Steinway & Sons

In het werkelijk prachtige (en lijvige) boek Imagine John Yoko (2018) vond ik een interessante brief van het Engelse kantoor van de firma Steinway & Sons. Dat bedrijf werd in 1853 in Manhattan (New York City) opgericht door de Duitser Heinrich Engelhard Steinweg. Steinweg, die zijn naam naar Steinway veranderd moet hebben, startte met een fabriek in New York. Later volgde er ook eentje in Hamburg. De vestiging in New York leverde piano's en vleugels voor de Amerikaanse markt. Hamburg bediende de rest van de wereld, dus ook Engeland. Steinway & Sons had twee kantoren in Londen: aan George Street en op Hanover Square. Naar één van die kantoren werd op 27 januari 1971 vanuit het Apple-kantoor gebeld, namens John Lennon, om een vleugel te bestellen. De timing van die bestelling was niet geheel toevallig.

De bevestigingsbrief van John Lennons bestelling

Een piano voor Yoko's verjaardag

Op 18 februari 1971 zou Yoko Ono haar 38ste verjaardag vieren. Een kleine drie weken voor die tijd moet Lennon aan een verjaardagscadeau gedacht hebben. Yoko had in haar jeugd klassiek piano leren spelen. We weten dat ze in ieder geval Beethovens Mondschein Sonate speelde, waarmee ze John in 1969 inspireerde tot het schrijven van Because. Om Yoko te verrassen liet John in januari '71 een Steinway "O" Grand-vleugel bestellen, van het type 419051. Geheel in stijl met hun voorkeur voor sereen wit vroeg Lennon of het instrument een mat witte uitstraling kon krijgen. Blijkbaar waren dat soort vleugels van het gewenste type niet voor handen, want op de schriftelijke bevestiging lees ik dat het wit spuiten van de vleugel £ 1.891 kostte. Op een site met historische prijzen van Steinway-piano's vond ik dat het instrument rond 1971 zo'n 4500 dollar moet hebben gekost (ik vond overigens alleen prijzen in dollars). Leuk, het geeft een indicatie van wat Lennon uitgaf voor het verjaarsdagcadeau. Ter vergelijking: een dergelijk "Model O" kost tegenwoordig zo'n 75.000 dollar. Het originele exemplaar van Lennon is ongetwijfeld veel meer waard.

Extra instructies voor de firma Steinway

Om er zeker van te zijn dat Yoko's vleugel op tijd kwam, liet John bovendien doorgeven dat het instrument uiterlijk 12 februari 1971 geleverd moest worden. Hij was al niet heel erg op tijd met zijn bestelling, dus realiseerde zich vast dat hij risico liep dat het cadeau te laat zou arriveren. John liet de firma Steinway bovendien een zilverkleurig plaatje op Yoko's piano bevestigen met de woorden:

This morning

A White Piano

For Yoko

From John with Love  18.2.1971.

We lezen het allemaal in de bevestigingsbrief van de pianobouwers, waarin als leveringsadres opvallend genoeg Tittenhurst Park als Titenhurst Park wordt vermeld. 

Werd de bruine Steinway van de slaapkamer naar de studio verplaatst?

De kleine witte vleugel zal ongetwijfeld met veel blijdschap in ontvangst zijn genomen. Hij kreeg een prominente plek in de White Room van Tittenhurst Park. We kennen de beelden van Imagine-video waarop John en Yoko met de piano te zien zijn. Toch schreef John zijn vredeshymne niet op die witte piano, maar op de bruine upright Steinway-piano, model Z die ook in zijn bezit was. Dat instrument liet hij in december 1970 al op Tittenhurst Park bezorgen. In het boek dat ik hierboven noemde, staat een foto van een bruine piano, in een slaapkamer van het landhuis. Ik zie een gehavend instrument (of een foto die beschadigd is, maar dat laatste lijkt me onwaarschijnlijk). Volgens het bijschrift zou John Imagine op deze piano gecomponeerd hebben. Zelf dacht ik dat de bruine Steinway in de studio stond. We kennen de beelden waarop John Imagine aan de overige sessiemuzikanten voorspeelt. Daar zie ik John achter een/dezelfde piano zitten, die er niet zo gehavend uitziet. Hebben we het hier over dezelfde piano, is het instrument verplaatst? Wat verklaart het verschil in uiterlijk? De lichtval? De foto's uit het boek moeten haast in dezelfde periode zijn genomen. Intrigerend!

De piano in de slaapkamer

De piano in de studio

De wereld rond

Er van uitgaand dat de bruine upright Steinway verplaatst werd naar de studio, speelde John bij de officiële opname van Imagine dus op dezelfde piano als waarop hij het nummer componeerde: de bruine upright Steinway. Dit is ook het instrument dat George Michael vele jaren later, in oktober 2000 op een veiling kocht. De piano verhuisde vermoedelijk niet mee, toen John en Yoko zich niet lang na de opnamen van Imagine voorgoed in New York vestigden. George Michael gebruikte de piano eerst zelf, leende het instrument vervolgens uit aan The Beatles Story in Liverpool, maar besloot toen dat de Steinway de wereld rond moest reizen om de boodschap van vrede te helpen verspreiden. De piano was in verschillende musea in de Verenigde Staten te zien. Waar het instrument zich nu bevindt, is mij niet bekend. 

De Steinway-Z was korte tijd in The Beatles Story in Liverpool te zien.

Ongeschikte akoestiek

De witte Steinway-vleugel van Yoko is niet op de opname van Imagine te horen. Tijdens het opnameproces werd nog wel geprobeerd de vleugel te gebruiken, door microfoons vanuit de studio naar de White Room door te lussen, maar producer Phil Spector vond de akoestiek in de ruimte ongeschikt. 

Niet op de plaat, wel op de video

Yoko's vleugel speelde wel een hoofdrol in de Imagine-video en wordt zodoende altijd met het nummer geassocieerd. Yoko is nog steeds in bezit van het haar ongetwijfeld dierbare instrument. Op een foto van 18 februari 2018, is Yoko op haar 85ste verjaardag geportretteerd. Zittend op de kruk poseert ze in haar appartement. De witte vleugel in het Liverpoolse Beatles Story Museum is dus niet de originele Lennon-piano, laat staan het instrument waarop Imagine gecomponeerd werd. Kan ik weer rustig slapen. Bijna dan. Want wáár is die bruine Steinway-Z gebleven? 

Yoko Ono, 18 februari 2018, New York City