And I Love Her: over de kunst van het weglaten

Een prachtige liefdesverklaring in amper twee minuten en dertig seconden. Wanneer ik dit schrijf, heb ik het over het Beatlesnummer And I Love Her. Hoewel ik over een groot deel van het repertoire van The Fab Four in superlatieven zou kunnen schrijven, heeft And I Love Her altijd een bijzonder plekje in m'n hart. Is het 't arrangement, de melodielijn, het less-is-more-gevoel of juist de modulatie bij die mooie gitaarsolo? Ik weet het niet, soms klopt gewoon alles aan een liedje. Dit weekend zette ik And I Love Her weer eens op en raakte ik aan het schrijven.

EMI Studio Two, 27 februari 1964

In een lege stadsbus
Een paar jaar geleden zat ik 's avonds laat in Lijn 5 te wachten tot de bus me van de binnenstad van Deventer naar vinexwijk De Vijfhoek zou brengen. Dat was de plek waar we toen woonden. Ik had een gezellig etentje met vrienden gehad en vond het niet te ver, maar wel te donker om op deze winteravond terug te fietsen langs het stille fietspad met hoog begroeide bermen, dat de oude stad met de nieuwbouwwijk verbindt. Dus zat ik, ruim op tijd, in de bus te wachten tot de chauffeur zijn late dienst zou starten. Terwijl hij zich installeerde, klonk door de lege stadsbus ineens kraakhelder de warme, akoestische sound van And I Love Her uit zijn radio. Een moment van geluk.

Addertjes onder het gras
The Beatles namen And I Love Her ooit ook in de winter op: in de laatste dagen van februari 1964: rond de 21ste verjaardag van George Harrison en nog maar amper bekomen van hun eerste Amerikaanse avontuur. Ian MacDonald schrijft in 'Revolution In The Head' dat het best nog lastig was om het nummer goed op tape te krijgen. Ondanks de schijnbaar aanvoudige structuur, zaten er blijkbaar voldoende addertjes onder het gras om vele takes te zien stranden voor de eindstreep gehaald kon worden. Zou het te maken hebben met de mooie "leegte" die deze ballad in zich heeft? Less is more, maar zonder drukke gitaar- of drumpartijen is genadeloos elke slecht getimede noot of slag hoorbaar. Het is denk ik die leegte die me ook zo aanspreekt in And I Love Her, in combinatie met de rijkelijk toegevoegde galm die George Martin er bij in draaide. Een smaakvolle zet in dit geval, vind ik. 

Gewoontjes
Een kleine worsteling was het opnameproces dus. Dat hoor je ook terug in de versie die uiteindelijk in 1995 op Anthology 1 terechtkwam. Daar horen we The Beatles een hele andere versie spelen. Eentje vol fouten, in de bezetting die meestal gebruikt werd: met elektrische gitaren en drums. Je begrijpt waarom er nog even verder werd geëxperimenteerd, want ineens klinkt alles zo gewoontjes, banaal haast wanneer de hoge gitaarloopjes in de begeleiding opduiken. Ook het eind stond nog niet vast. Uiteindelijk was het een goede beslissing om de elektrische gitaren en de drums links te laten liggen en voor een volledig akoestische sound te gaan. Daarbij switchte Ringo naar conga's en voegde George nog claves toe. 

In de kelder van de familie Asher

Paul McCartney zou And I Love Her geschreven hebben in de muziekkelder van de woning van de familie Asher aan Wimpole Street in Londen. Dat was de plek waar Macca een tijdje woonde, in de eerste periode van zijn relatie met actrice Jane, de dochter des huizes. Ook John was er vaak te vinden, om samen met Paul aan nieuwe nummers te schaven. Volgens Lennon hielp hij McCartney bij And I Love Her om de zogenaamde "middle eight" te schrijven ("A love like ours...."). Maar uitgever Dick James, die in februari 1964 bij één van de sessies aanwezig was, meende zich te herinneren dat die break zelfs nog in Studio Two tijdens de theepauze geschreven werd. Door John en Paul. Al twijfelde Paul of hij er hulp bij kreeg, in dit geval vormde het middenstuk een extra belangrijk onderdeel van het liedje, vanwege het ontbreken van de duidelijke couplet-refrein-structuur. 

De solo als geheime wapen

The Beatles speelden And I Love her uiteindelijk één keer live. Dat was in de week waarin het album A Hard Day's Night verscheen: op 16 juli 1964 in het BBC-programma Top Gear. De opname laat horen dat de band het nummer inmiddels ook goed live beheerste. Uiteindelijk was er trouwens nóg een element dat het grote aantal herhalingen in And I Love Her doorbrak. Misschien wel het meest geniale aspect aan het geheel: de gitaarsolo van George Harrison, die direct ingezet wordt wanneer het nummer een halve toon moduleert. En al zingt McCartney "dark is the sky", dan is het toch ineens of de hemel openbreekt.

The Beatles in infographics

Wie mijn blog al wat langer volgt, weet dat ik vooral een grote voorliefde heb voor Beatlesboeken. Naslagwerken, biografieën en ook fotoboeken: ze zijn allemaal favoriet. Als het om The Beatles gaat, ben je eigenlijk nooit klaar met verzamelen, wanneer je je speciaal richt op boeken. Natuurlijk is er verschil in kwaliteit en probeer je een zo fijn mogelijke boekenverzameling aan te leggen. Onlangs stuitte ik op een wat afwijkende publicatie: Visualising The Beatles, geschreven door John Pring en Rob Thomas. Het boek verscheen in 2016 bij Orphans Publishing. Op de voorzijde prijken aanbevelingen van The Guardian ('Magical') en The Huffington Post ('Vastly new and revealing'). Afwijkend is het boek zeker.

Beatles- en infographic-fans

Auteurs John Pring en Rob Thomas zijn ook niet de gemiddelde Beatlesboekenschrijvers. Het ontwerpersduo dat elkaar op 11-jarige leeftijd op school ontmoette, stelde zich ten doel het verhaal van The Beatles te visualiseren. Niet in de vorm van een stripverhaal, maar met infographics. Daarbij vroegen ze zich af welke nieuwe inzichten ze zouden krijgen door het Beatlesverhaal op een totaal nieuwe manier te presenteren. Ze lanceerden hun idee op de funding-website Kickstarter en wisten daarmee zowel Beatles- als infographic-fans aan zich te binden. Hun creatieve avontuur kon daarmee beginnen. 

John Pring en Rob Thomas

Dr. Who en With The Beatles zijn even oud

De ontwerpers besloten hun boek op te bouwen rond de albums van The Beatles. Daarnaast vatten ze ieder half jaar het wereldnieuws en het Beatlesnieuws in een aantal highlights samen. Zo leren we dat de eerste aflevering van de televisieserie Dr. Who bij de BBC te zien was, in de week waarin de Britten naar de platenzaak gingen om With The Beatles aan te schaffen. De keuzes voor nieuwsfeiten uit de 'grote wereld' en de 'Beatleswereld' zijn volgens mij volledig willekeurig, maar ze geven een grappige koppeling tussen beide geschiedenissen. Andere thematische uitstapjes richten zich bijvoorbeeld op hoe de outfits van The Fab Four door de jaren heen veranderden, welke woorden The Beatles het meest in hun liedjes gebruikten en welke posities hun albums in de Verenigde Staten behaalden. Er is aandacht voor de films, voor Rooftop Concert, voor hun zoektocht naar een Grieks eiland. Onderstaand filmpje geeft een aardig overzicht van de inhoud van het boek:

Stof tot nadenken

De ruggengraat van het boek bestaat uit de behandeling van alle reguliere (Britse) albums die The Beatles uitbrachten. Per album lezen en zien we welke woorden het meest gebruikt werden, welke instrumenten de mannen speelden, wie de leadvocals verzorgde, wie welk nummer schreef, in welke toonsoort de nummers staan, welke lengte de tracks hebben en welke hitparade-positie het album in verschillende landen haalde. Dat klinkt als een droge opsomming van feiten, maar alle overzichten zijn als infographic opgemaakt en inspireren de lezer daarmee direct tot nadenken. Dat vind ik zo leuk aan dit boek.

McCartneys invloed op Pepper was groot

Zo zien we in één oogopslag dat Paul McCartney als songschrijver en leadzanger een behoorlijke stempel drukte op het album Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band, dat G en E als toonsoort het meest gebruikt werden dat een groot deel van de nummers op die plaat niet eens de lengte van drie minuten haalde. Kijken we naar The White Album, dan zien we dat John Lennon als componist weer een grotere rol pakt. En dat de toonsoort "A" (zowel majeur als mineur) dat jaar blijkbaar favoriet was. Dat zijn toch leuke ontdekkingen, waar je normaliter niet snel zelf op komt. 

Kijkplezier

Visualising The Beatles is een speels en sympathiek kijkboek, waar je losjes bladerend dwars doorheen kunt. Hoewel de scope van het boek beperkt is, biedt het verrassende overzichten uit de carrière van The Beatles. Het overzicht met 'hairstyles' (van 1963 tot 1970) tovert direct een glimlach van herkenning op je gezicht. Zo was 1967 het enige jaar waarin alle vier de Beatles een snor lieten staan (vanzelfsprekend voor het thema-album dat Pepper moest worden) en gingen die snorren er in 1968 (behalve bij Ringo) weer af. Kortom: een kleurrijk en lijvig coffee table book met 241 pagina's aan interessante, grappige, charmante en triviale feiten over The Beatles. Goed voor het nodige kijkplezier en een originele blik op de carrière van The Fab Four. Je kunt het rustig toevoegen aan je verzameling. 

Hoe The Beatles neerstreken in Cliveden House voor de film Help!

Onlangs zapte ik op tv naar een documentaire over Cliveden House. Het majestueueze landhuis, dat zo'n veertig kilometer ten westen van Londen ligt, doet tegenwoordig dienst als vijfsterrenhotel. Sinds Meghan Markle er aan de vooravond van haar huwelijk met Prins Harry logeerde (u kent ze wel), wordt het hotel vaker dan ooit geboekt. Vanuit de hele wereld reizen de rijken naar Cliveden om zich er in de watten te laten leggen. Bij het horen van de naam 'Cliveden House' rinkelde er bij mij Beatles-belletje, dus ging ik op zoek naar wat The Fab Four er ooit te zoeken hadden.

De laatste scènes voor de film Help!
Met mijn wijsvinger gleed ik door het register van het boekje 'Het Londen van The Beatles,' een geweldig naslagwerk van Piet Schreuders, Mark Lewisohn en Adam Smith. Het brengt alle Beatles-gerelateerde locaties in en rond Londen vakkundig in beeld en is één van de fijnste boeken over The Beatles die ik in mijn bezit heb. Ik blijf iedereen dan ook aansporen een exemplaar aan te schaffen, voor urenlang lees-, kijk- en bladerplezier. Al snel vond ik een verwijzing naar Cliveden en bladerde ik naar pagina 209. Inderdaad. The Beatles waren hier op 10 en 11 mei 1965 te vinden om zo'n beetje de laatste opnames te maken voor hun tweede film Help!

De Intermission-scène werd gefilmd in Bluebell Wood
Toen The Fab Four in mei '65 op Cliveden neerstreken was het landgoed al 23 jaar in het bezit van The National Trust. Eerder had de familie Astor een halve eeuw in het negentiende eeuwse Cliveden House geresideerd. In de film Help! moest het lijken alsof The Beatles Buckingham Palace bezochten. De band had namelijk geen toestemming gekregen daadwerkelijk bij Her Majesty te komen filmen. Drie locaties op Cliveden zijn terug te zien in de film: de French Dining Room, een raam aan de oostzijde van het gebouw en het Bluebell Wood. We zien The Beatles kaarten in de genoemde dining room. Wanneer we de jongens uit het raam zien hangen, is dat feitelijk een raam op de begane grond aan de andere kant van het gebouw. De korte maar hilarische Intermission-scène werd elders op het landgoed gefilmd, namelijk in Bluebell Wood, dat in mei 1965 prachtig in bloei stond. 

Het raam aan de oostzijde

Estafette-run

Tussen de opnames vermaakten The Beatles zich in en rond Cliveden House. Zo vond er een estafette-run plaats. Daarbij namen de bandleden het op tegen leden van de filmploeg. Elk van de vier teams bestond uit zes lopers, waarbij de (winnende) ploeg van The Beatles werd aangevuld met roadmanager Neil Aspinall en chauffeur Alf Bicknell. De run werd gefilmd met een 8mm-camera door één van de leden van de crew. Ik vraag me af of die opnames ooit in het publieke domein zijn verschenen. Hopelijk duiken ze ooit nog eens op. Het waren trouwens drukke dagen voor de jongens. 's Avonds stonden ze gewoon weer in Studio Two bij EMI om de nummers Dizzy Miss Lizzy en Bad Boy op te nemen. 

Cliveden House was trouwens vaker een filmlocatie. Ook voor Death On The Nile (1978), Scandal (1989), Chaplin (1992), Thunderbirds (2004), Mrs. Henderson Presents (2005),  en Made of Honour (2009) streken er filmploegen neer op de heuvel aan de Thames.

Harry Pinsker, de man die The Beatles voor de Taxman waarschuwde, is niet meer

Hij was er altijd, maar op de achtergrond. Harry Pinsker, de accountant van The Beatles. Vorige maand overleed hij, na een lang leven waarin hij slechts sporadisch sprak over zijn bemoeienis met het Beatlesimperium. Eigenlijk precies zoals het hoort volgens de beroepscode. Als accountant klap je niet uit de school over je cliënten. Of ze nu wereldberoemd zijn of niet. Voor mij was Pinsker een onbekend personage in het Beatlesverhaal, dus leek het me aardig eens wat te schrijven over de man die The Fab Four over hun miljoenen adviseerde.

Four scruffy boys

Harry Pinsker kwam al in 1962 in beeld om zich met de financiën van The Beatles te bemoeien. Op een goede dag bezocht Brian Epstein het Liverpoolse accountantskantoor Bryce Hanmer, dat ook een Londense divisie in de gelederen had. Dus besloot de senior manager de opdracht, de belangenbehartiging van vier jonge muzikanten, door te schuiven naar de afdeling in het Londense West End. Dat was de plek waar Harry Pinsker, destijds begin dertig, werkzaam was. In een interview met Economia Magazine uit 2017 herinnerde Pinsker zich dat hij The Beatles vooral "four scruffy boys" vond. Zijn eerste actie voor hen? Het registreren van de bedrijfsnaam Beatles Ltd. Later zou hij bedrijven en constructies bedenken als Lenmac, The Beatles & co en Apple (You Never Give Me Your Money - Peter Doggett). Allemaal om binnen de regels van de wet zo min mogelijk inkomsten naar de 'Taxman' te hoeven brengen. In 1967 besloeg de belastingaanslag van The Beatles omgerekend 56 miljoen euro. De accountant was er een meester in zoveel mogelijk kosten van The Beatles als zakelijk aan te merken.

Pinsker regelde met spoed een telefoonaansluiting

Toen Brian Epstein zijn jongens medio 1963 definitief naar Londen verhuisde, bleek dat najaar een wachtlijst van zes maanden voor de telefoonaansluiting in hun flats te zijn. Een onmogelijke situatie natuurlijk, als je net beroemd aan het worden bent (en bereikbaar moet zijn). Pinsker deed op dat moment een geheime audit bij de overheid en zat dicht bij het vuur. Hij belde de Britse GPO (General Post Office) met de boodschap dat de heren toch echt een telefoonaansluiting voor hun werk nodig hadden. Binnen een week was dat alsnog geregeld. Dat maakte Pinsker voor The Beatles en Brian Epstein ongetwijfeld tot iemand waarop ze konden bouwen.

Investeren in vastgoed & geen zaken doen met Coca Cola

Pinsker werd zodoende financieel vertrouwenspersoon van Epstein en The Beatles. Toen de naam, faam en financiën van de band groeiden, was het Pinsker die de jongens in 1964 liet weten dat ze 'technisch miljonairs' waren. Omgerekend naar huidige begrippen stond 1 miljoen pond van destijds gelijk aan zo'n 19 miljoen pond vandaag de dag. Pinsker gaf The Beatles het advies hun vermogen in vastgoed te stoppen. Zo attendeerde hij Paul zelfs persoonlijk op een makelaarsadvertentie van een boerderij in Campbeltown, Schotland, bij de Mull of Kintyre. Onder zijn invloed kochten The Beatles hun eerste huizen. Paul ook in Londen, de overigen op de 'Stockbroker Belt' ten zuiden van de Britse hoofdstad. Ook adviseerde Pinsker The Beatles om niet in te gaan op een aanbod van Coca Cola om muziek voor de marketingcampagne van het frisdrankmerk op te nemen. Belastingtechnisch zouden ze daar niets wijzer van worden. Met zijn advies om geld opzij te zetten voor de onvermijdelijke belastingaanslag inspireerde de accountant George Harrison ook nog eens tot het schrijven van het nummer Taxman.

Eén pond per week 

Harry Pinsker werd op 12 mei 1930 geboren in Oost-Londen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonde het gezin in Norfolk en Cornwall, waar de intelligente Pinsker in aanmerking kwam voor een beurs van Truro College (nu: Truro & Penwith). Daar werd hij vanwege zijn Joodse afkomst geweigerd, waarna hij na een aantal omzwervingen uiteindelijk weer een opleiding in Londen kon volgen. Op zeventienjarige leeftijd reageerde hij op een vacature van Bryce Hanmer. Harry kon er voor één pond per week aan de slag. Waarschijnlijk als jongste bediende. Vanuit die positie werkte hij zich, door het volgen van avondonderwijs, op tot partner. Niet slecht. Die positie bekleedde hij al op dertigjarige leeftijd, het moment waarop The Beatles in zijn leven kwamen. Net als later Cilla Black, Gerry & The Pacemakers, maar ook bands als Cream en Yes.

Harry en Ana Pinsker

Pinsker keurde de albumhoes van Two Virgins af

Pinsker was iemand die The Beatles altijd met raad en daad bijstond. Zo stonden de jongens, al dan niet met vriendin of vrouw, regelmatig bij hem voor de deur voor een kop thee en een goed gesprek. Naar verluidt was zijn vrouw Ana niet bereid om McCartney's hond Martha in huis binnen te laten. Dat werd haar te gek. Hoe dan ook: wie beroemd is, heeft betrouwbare mensen nodig om zijn financiële belangen, soms ook voortkomend uit privé-sores, te behartigen. Zo adviseerde Pinsker in 1968 tijdens de scheidingsprocedure van John en Cynthia Lennon. Ongetwijfeld moet daarbij zijn hart zijn uitgegaan naar Johns eerste vrouw. De accountant was namelijk 'not amused' over de acties van John en diens nieuwe vriendin Yoko Ono. De op handen zijnde naaktcover van het album Two Virgins vond Pinsker het toonbeeld van slechte smaak. Dat liet hij de twee kunstenaars ook weten. Toen die besloten de plaat gewoon uit te brengen, vond Harry Pinsker dat zijn tijd er bij The Beatles wel opzat. 

Hare Krishna - Harry Pinsker

In zijn latere leven ontdekte het getallenwonder dat zijn oude cliënten zelfs nog één keer over hem hadden gezongen. In januari 1969, tijdens de repetities in het Get Back/Let It Be-project. Halverwege het ingezette Hare Krishna, werd de tekst door Paul McCartney veranderd in 'Harry Pinsker' (vanaf 1 minuut 36). De verlegen Pinsker was ontroerd door het gebaar. Hij overleed op 24 januari 2021. Harry Pinsker is 90 jaar geworden.