zaterdag 21 januari 2023

Wat ik zelf vond van de nieuwe Mary McCartney-documentaire over de Abbey Road-studio's

Deze maand verscheen de groots aangekondigde documentaire If These Walls Could Sing, gemaakt door Pauls dochter Mary McCartney. Je kunt 'm bekijken op streamingsdienst Disney+, als je een abonnement hebt of speciaal voor deze gelegenheid een maand aanhaakt bij het kanaal. Dat laatste besloot ook mijn Beatlesvriend Jan te doen. Omdat we tegenwoordig dicht bij elkaar wonen, nodigde Jan me afgelopen zondag uit om Mary's documentaire samen te bekijken. Wat een goed idee!


Van Edgar tot Nile
Misschien had je tot nu toe alle berichtgeving over If These Walls Could Sing gemist. Dan verwijs ik je nog even naar de blog die ik afgelopen september vooruitblikkend op de documentaire schreef. Dat was het moment waarop Mary haar werk aankondigde. Veelbelovend: een document in beeld, geluid, herinneringen en getuigenissen van de meer dan 90-jarige geschiedenis van de EMI/Abbey Road-studio's in Londen. Een plek die niet alleen onlosmakelijk is verbonden met The Beatles, maar met zoveel meer bands, orkesten en projecten. Van Edgar Elgar, die er op 12 november 1931 dirigerend de studio opende tot de workshops die Nile Rodgers er vandaag de dag aan jonge, talentvolle muzikanten geeft.


Creatieve keuzes
In de vooraankondiging verklaarde Mary in Vanity Fair de insteek die ze had gekozen bij het maken van If These Walls Could Sing: "I want to make it an emotional experience as a documentary, rather than doing all the historical points. I didn't want it to feel like a lesson." Daarin zat al een voorbehoud. Namelijk dat we als kijker niet minutieus en strikt chronologisch door een kleine eeuw geschiedenis worden genomen. Prima natuurlijk. Mary is de maker, zij maakte de creatieve keuzes. En toch bleef ik, en dat gold ook voor Jan, na het bekijken van de documentaire een beetje teleurgesteld achter.

Hoe was dat voor jullie?

Stella, Paul en Mary McCartney bij de première

Sterke focus op de periode vanaf de jaren 60
Het lijkt volstrekt logisch dat Mary als dochter van één van de meest legendarische 'gebruikers' van de Abbey Road Studio's besloot deze documentaire te maken. Haar eigen familiegeschiedenis is en blijft verbonden met de bijzondere plek. Als baby kroop ze er al over de parketvloer en ook daarna zette ze vele voetstappen in de gangen van de studio. Bovendien gaf haar familienaam haar ongetwijfeld toegang tot de vele artiesten die in de documentaire aan het woord komen. Van David Gilmour tot Elton John, van Jimmy Page tot de broertjes Gallagher. Maar wanneer je deze opsomming van namen ziet, bekruipt je misschien ook het gevoel dat de docu zich erg focust op de popmuziek die er in de jaren 60 tot en met 90 opgenomen werd. Natuurlijk is dat ook Mary's eigen referentiekader en betreft het deels de periode waarin zij opgroeide en de studio's leerde kennen. Maar toch voelt het voor mij als kijker wat incompleet.


Jacqueline du Pre en John Williams

Zeker, er was ook aandacht voor het magistrale werk van cellist Jacqueline du Pre, wier carrière tragisch genoeg tot een vervroegd einde kwam, doordat haar ziekte Multiple Sclerose haar dwong de cello neer te leggen. Ik zag mooie beelden en hoorde prachtige audio van haar opnamesessies in Abbey Road. De laatste aantekeningen op de tapes getuigen van een afgebroken sessie, omdat Du Pre niet genoeg energie meer had haar werk af te maken. Een hartverscheurende passage in de film. Ook was het indrukwekkend om grote orkesten in actie te zien, in Studio One, bij de opnames van de filmmuziek voor gerenommeerde films als Star Wars en Harry Potter. Componist John Williams kwam superlatieven tekort om de akoestiek van de studio's en de know-how van het personeel te prijzen. Voor hem is er geen plek ter wereld die kan tippen aan wat Abbey Road zijn 'werk' gebracht heeft. De functie die Abbey Road ook bij de opnames voor filmmuziek kon vervullen, bleek een belangrijke voorwaarde om te kunnen blijven bestaan. Want ook Abbey Road kende zware jaren. Jaren waarin zelfs het antieke instrumentarium bij het oud vuil dreigde te belanden. Iets dat Paul McCartney wist te voorkomen, door bepaalde objecten te kopen.


Cellist Jacqueline du Pre


Weinig onthullingen
Maar toch....in al die verhalen over Abbey Road miste ik iets. Jan ook, vertelde hij me. We werden onvoldoende meegenomen in het studiocomplex, achter de schermen, door de gangen, in de archieven, maar ook in de studio's zelf. De vele totaalshots hielden ons als kijker op afstand. En...een gewetensvraag...hebben we écht veel geleerd? Misschien juist weer wel dat Kate Bush de studio gebruikte om er een videoclip op te nemen, dat Shirley Bassey bij de laatste lange noot van Goldfinger bijna flauwviel op de vloer omdat ze niet nóg meer adem had, maar.... waar was het briljante verhaal van die unieke Mrs. Mills? Hadden we niet meer willen zien of horen van wat er in de jaren 40 en 50 in de studio's gebeurde? Nam het Beatlesverhaal niet té veel ruimte in en voelde dat misschien ook zo omdat er overbekende beelden, foto's en feiten werden gepresenteerd? Tenslotte had ik graag iets willen zien over het spanningsveld tussen een pand en studio met een monumentaal karakter (en dito instrumentarium) en de manier waarop Abbey Road toekomstbestendig is geworden en wil blijven. Het is en blijft een liefdevol gemaakt document, dat je ongetwijfeld met plezier zult bekijken, maar wat mij betreft had er meer in gezeten.

10 jaar Fab4Cast!
PS: Hebben jullie gezien dat Fab4Cast dit jaar 10 jaar bestaat? Dat wordt gevierd op zaterdagavond 11 maart aanstaande, met een prachtig live-event in Beeld & Geluid. Hoofdgast is Mark Lewisohn (je leest het goed). Het aantal kaarten is beperkt, dus sla snel toe, want dit wil je niet missen. Meer informatie en kaarten via fab4cast.nl.




zaterdag 7 januari 2023

Een bed op zolder, met een stapel gouden platen eronder: Paul McCartneys jaren aan Wimpole Street

Allemaal een heel gelukkig nieuwjaar, Beatle People. Ik hoop dat de meesten van jullie terug mogen kijken op een ontspannen kerstvakantie, met wat ruimte om te genieten van mooie muziek, documentaires, podcasts, magazines en boeken. Tenminste, dat zijn voor mij altijd wel ingrediënten die de kerst extra kleur geven. Voor BeatlesTalk betekent het inluiden van 2023 alweer het achtste jaar waarin deze blog bestaat. En als ik het goed heb, nadert Fab4Cast ook een jubileum. Wat is het mooi om te merken dat velen van jullie ook al zo lang met ons meelezen en -luisteren. Ik ben benieuwd wat 2023 ons voor nieuwe avonturen gaat brengen!


Weet je nog? In maart vorig jaar waren we met Fab4Cast zomaar een dag in Londen. Nou ja, niet zomaar. Ons hoofddoel was het bezoek aan de Paul McCartney-expositie The Lyrics in The British Library, maar we besloten die dag om er nog een paar Beatles-locaties aan toe te voegen. Dat plan bracht ons in de wijk Marylebone en in het bijzonder bij het huis aan Wimpole Street 57. De plek waar Paul McCartney enige tijd woonde, bij de familie van zijn toenmalige vriendin, de actrice Jane Asher.





Kale wanden
Hij vertelt er liefdevol over, in zijn boek The Lyrics. Hoe de woning van de Ashers voor hem een huiselijker alternatief was voor de flat aan Green Street 57. Die plek huurde Brian Epstein voor The Beatles in het najaar van 1963, toen de band steeds vaker en langduriger in Londen moest zijn. Maar McCartney vond het er niet gezellig. Een mannenhuishouden met kale wanden. Hij sprak erover en ontving prompt een uitnodiging van Janes ouders om hun zolderkamer te betrekken. Er was ruimte genoeg in het statige herenhuis, dat een langere traditie kende in het huisvesten van armlastige musici. Waarschijnlijk mensen aan wie Janes moeder Margaret hoboles gaf in het souterrain van de woning. Eén van haar studenten, niet armlastig, wel leergierig, was overigens George Martin. 

Jane Asher poseert in haar slaapkamer
aan Wimpole Street (1963)

Gouden platen
En dus vond Paul een plekje op zolder. Ook niet om geld en aandacht verlegen, maar vooral op zoek naar de huiselijkheid en gezelligheid waarmee zijn Liverpoolse familie hem altijd omringd had. Bij de Ashers was de sfeer goed, maar gingen Pauls ogen wel open in deze geheel nieuwe, upper class-sfeer. Het was...anders dan in Liverpool. Volgens Jan Cees ter Brugge moest Paul op z'n zolder wel een beetje woekeren met de ruimte, en bewaarde hij op een gegeven moment zijn gouden platen onder het bed. Want hij woonde er wel even. Uiteindelijk zou Paul pas in maart 1966 met Jane gaan samenwonen aan Cavendish Avenue nummer zeven, pal om de hoek bij Abbey Road. Tot die tijd genoot hij van zijn verblijf bij de Ashers. Naast Jane, moeder Margaret en  vader (Sir) Richard, was er ook nog dochter Clare én zoon Peter. Deze Peter Asher zou later A&R-manager worden bij het Apple-imperium van The Beatles. 



 


Souterrain
Maar zover was het nog niet in de periode dat Paul zijn huisgenoot was. In die tijd had hij zijn eigen carrière als lid van het duo Peter and Gordon, waarvoor dat andere duo (Lennon and McCartney) enkele hits schreef, waaronder A World Without Love. Op de video zien we Peter rechts in beeld. Zijn haar even rood als dat van zijn zus Jane. Het nummer werd waarschijnlijk geschreven aan Wimpole Street, waar ook John Lennon regelmatig te gast was. Het souterrain fungeerde als plek waar Paul, John en Peter vaak met muziek bezig waren. Terwijl we met het Fab4Cast-team afgelopen maart voor de woning stonden, zag ik het hek en de stenen trap die naar de aparte toegangsdeur van het souterrain leidde. Daar stonden zeker de voetstappen van John Lennon en George Martin op. Vermoedelijk kwam Paul via de woning het muziekatelier binnen. Hij verliet de woning nog wel eens op een creatieve manier trouwens. Via een ontsnappingsroute op één van de etages, door aan de achterzijde naar het huis van de buren te klimmen, als er weer eens journalisten of fans op de stoep stonden.

Wimpole street 57


Onverwacht weerzien
Wimpole Street was een creatieve plek voor Paul. Niet alleen droomde hij er de melodie van Yesterday, ook schreef hij aarr, met John, het nummer I Want To Hold Your Hand. Jaren later, zo lees ik in zijn The Lyrics, wandelde hij nog eens langs zijn oude adres. Op weg naar zijn dokter, verderop in die straat. "Wauw, mooie herinneringen hier," dacht hij. Toen Paul bij zijn dokter aanbelde, voelde hij dat er iemand achter hem stond. Het was Jane. "Hemel, ik moest net aan je denken. En aan het huis," vertelde hij zijn oud-geliefde. Zelf had ik er graag even binnen gekeken, op Wimpole street 57. Vooral op die zolder en in het souterrain. Maar we moesten de trein halen, terug naar Nederland.