Er zijn van die weken dat het Beatlesnieuws je om de oren vliegt. Het blijft fascinerend dat ons favoriete bandje, dat al zo lang ter ziele is, voor een stroom aan nieuwsberichten blijft zorgen. Deze week was er genoeg te beleven. In alle vier de Beatlesfamilies. Hoog tijd voor een rondje langs de velden.
50 jaar John & Yoko
Het Beatlesnieuws werd natuurlijk gedomineerd door het 50-jarig huwelijks- en Bed In-jubileum van John en Yoko. Dat vierden de erven Lennon met de heruitgave van het Wedding Album. Het leverde een sympathiek filmpje op waarin Sean Lennon de box uitpakt. Op een manier die heel sterk aan zijn vader doet denken. Mooi om te zien:
Het Hilton Hotel staat deze maand stil bij de bijzondere week die John en Yoko enkele dagen na hun huwelijk in suite 902 doorbrachten. Vorige week al zagen we de uitzending van Andere Tijden, ook Een Vandaag besteedde er een item aan. Het Hilton heeft een bijzonder activiteitenprogramma de komende tijd. In het Concertgebouw vindt bovendien op 3 april Remember Love plaats, waarin dat bezoek van John & Yoko gevierd wordt, met muziek en verhalen. Daarbij zien we onder anderen Yorick van Norden, Bertolf, Marike Jager en Mark Lewisohn op het podium verschijnen. Iets waar ik me enorm op verheug. Wie zie ik op zondagmiddag 31 maart in het Hilton of woensdagavond 3 april in het Concertgebouw?
Bertolf en Marike Jager
Dhani Harrison & ELO
Vanuit Huize Harrison kwam deze week het nieuws dat Dhani Harrison, (de zoon van) op tournee gaat met de legendarische band ELO. Leuk, maar niet opmerkelijk. ELO-frontman Jeff Lynne was kind aan huis bij de Harrisons, innig bevriend met de familie, produceerde platen voor George en was mede-bandlid bij de Traveling Wilburys. Samen met Dhani maakte Jeff destijds Georges laatste album af, dat na Harrisons overlijden verscheen. Dhani zal deze zomer in het voorprogramma staan tijdens de tour die ELO door Noord-Amerika maakt. Wie weet zien hem ook nog wel enkele ELO-hits meespelen.
Jeff Lynne en Dhani Harrison
Macca vloog naar Zuid-Amerika
Ook Paul McCartney liet weer van zich horen deze week. Hij riep zijn tourband bijeen, sloeg thuis in Zuid-Engeland aan het repeteren, deelde daar een filmpje van...
...en vloog later deze week naar Chili. Daar hervatte Paul zijn Freshen Up-tour en trakteerde hij de luisteraars in het enorme Estade Nacional in Santiago onder andere op een live-uitvoering van het Zuid-Amerikaans klinkende Back In Brazil. Leuk, een nummer van zijn meest recente album, dat we Macca nog niet eerder live hoorden spelen:
Na een paar shows in Zuid-Amerika vervolgt Paul zijn tour dit voorjaar en deze zomer in Noord-Amerika, met een enorm aantal concerten. Wie weet kruisen de agenda's van ELO, Dhani Harrison en McCartney elkaar een keer. Dat zou best een interessant gastoptreden opleveren.
Ringo komt met een platenspeler
Ook Ringo en zijn All-Starr Band touren deze zomer in Noord-Amerika, maar dat wisten we al. Het grote nieuws deze week was dat Ringo een draaitafel op de markt brengt: de Peace & Love Turntable om precies te zijn. De platenspeler verschijnt, in samenwerking met Pro-Ject en Universal Music, ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan van Ringo's All-Starr Band. Ringo zorgde zelf voor het artwork. 'Wat moet dit gaan kosten?' hoor ik jullie denken. 429 pond, weet ik inmiddels. Valt mee, de koers zal nog wel dalen in de aanloop naar de Brexit, waar Ringo overigens vol overtuiging voor stemde. Eigen schuld.
Wat vieren we toch veel It was 50 years ago todays deze dagen. Wie de klok vijf decennia terugzet, belandt inmiddels in wat we écht wel de nadagen van The Beatles als band kunnen noemen. In maart 1969 hadden de mannen hun concert op het dak al achter de rug en moesten ze bijna hun agenda's naast elkaar leggen om te kijken wanneer er tijd was om in de studio aan nieuw materiaal te werken. Als ze dat gezamenlijk wilden tenminste. Muziek maken leek even bijzaak in maart '69.
Avant-garde en activisme
Na een voorzichtige start op zaterdag 22 februari, waarbij de basis van I Want You (She's So Heavy) werd opgenomen, was er namelijk wekenlang geen sprake van gezamenlijke muzikale activiteiten. Ringo stond op de filmset voor The Magic Christian, George nam wat demo's op, Paul trouwde Linda Eastman en hielp Mary Hopkin een ster te worden en John en Yoko leefden in hun eigen wereld. Die wereld draaide om avant-garde en activisme. En heroïne. En een huwelijksreis. Daarvan besloot het kersverse echtpaar dat die publicitair best een beetje uitgebuit kon worden, om aandacht te vragen voor de wereldvrede.
Bij Hazeldonk de Nederlandse grens over
Zo gebeurde het dat op 24 maart 1969, om kwart voor tien 's avonds, de witte Rolls Royce van John Lennon, vanuit Parijs de Nederlandse grens bij Hazeldonk passeerde en koers zette naar het Amsterdamse Hilton Hotel. Het was John en Yoko's plan om daar een week vanuit hun hotelsuite de wereldpers te woord te staan. Over de vrede. Eigenlijk zouden de Lennons in het Amstel Hotel verblijven, maar daar waren ze niet welkom. De directie had geen zin in een meute fans voor de deur en was bang voor opstootjes en vernielingen.
Fans buiten bij het Hilton, naast de Rolls Royce van John Lennon
Wonderlijke week in suite 902
Dus hield de witte Rolls, met chauffeur Les Anthony aan het stuur, laat die avond stil bij de entree van het Hilton. In de uitzending van Andere Tijden, die afgelopen woensdagavond op NPO2 te zien was, blikte presentator Hans Goedkoop terug op die wonderlijke week in suite 902. Hoewel niet in beeld, was journalist en Beatleskenner Jan van Galen al geruime tijd druk met het samenstellen van de uitzending die ons in 30 minuten een inkijkje gaf in Lennons bezoek aan Amsterdam. Jan werd daarbij geholpen door Jan Cees ter Brugge. De afgelopen maanden hoorde ik regelmatig van hen hoe de voorbereidingen vorderden. 30 minuten televisie maken, een journalistieke insteek kiezen, een programma maken voor een breed publiek, research doen, reizen, filmen, interviews houden, afmonteren en nabewerken: het is niet in een handomdraai gebeurd. Dus keek ik woensdagavond met plezier en respect naar In Bed Met John & Yoko.
Peter Brown called to say you can make it OK
Jan koos als rode draad de vraag 'Was John Lennon wel die vredesapostel die we in bed zagen zitten en geloofde hij zelf echt in zijn missie?' Voor het antwoord reisde Jan naar Londen om journalist Ray Connolly te spreken. In Amsterdam haalde presentator Hans Goedkoop herinneringen op met Henk van der Meijden (oud-journalist van De Telegraaf), Paul Witteman die als piepjonge medewerker van Dagblad De Tijd aanwezig mocht zijn, VPRO-journalist Willem de Ridder én Beatlesfan Constance Vrijdaghs, die ook wist door te dringen tot de hotelsuite. Naast de interviews werden we getrakteerd op mooie archiefbeelden, waarop de Lennons in het Hilton arriveerden. Daarbij werden ze geflankeerd door Peter Brown, die als wedding planner van de Lennons werd bezongen in The Ballad Of John & Yoko: Peter Brown called to say, you can make it OK...
Constance kwam te laat thuis voor het avondeten
Elk kregen de geïnterviewden hun moment, om anno 2019, zittend in kamer 902 herinneringen op te halen aan 50 jaar geleden. Henk van der Meijden vertelde dat hij elke dag langs mocht komen voor een exclusief interview. Het interesseerde de linkse Lennon niet dat Van der Meijden van een rechtse krant was. Paul Witteman zat vooraan tijdens de eerste pers-shift en moest zijn moment delen met tientallen andere journalisten. Van Dagblad De Tijd, dat weinig op had met de vredesmissie, mocht hij tien zinnen aanleveren voor de kruimelrubriek. Radiomaker Willem de Ridder kende Yoko Ono al van de Fluxus-beweging en besloot, heel avant-garde, John in fantasietaal te interviewen. Lennon ging er in mee en antwoordde precies op dezelfde wijze. En dan was er nog Constance Vrijdaghs, die zich als lid van Beatlesfanclub Nederland naar binnen praatte. Ze zat ook even op de rand van het bed en rookte een sigaretje mee. Daarbij kwam ze te laat thuis voor het avondeten. Wél met een goed verhaal.
Constance Vrijdaghs haalde herinneringen op
Schaf dat leuke boek over de Bed-in aan!
Er gebeurde nog veel meer, die week in het Amsterdamse Hilton. Veel te veel om in de uitzending te behandelen. Wie het hele avontuur wil teruglezen, raad ik aan het boekje In Bed met John en Yoko aan te schaffen. Het verscheen in 2009 bij Nijgh & Van Ditmar en werd geschreven door Jan van Galen, Jan Cees ter Brugge en Patrick van den Hanenberg. Geweldig leesvoer en pagina's vol kijkplezier: foto's, krantenknipsels, cartoons en andere documentatie. Het werkje mag in geen enkele Beatlesboekenkast ontbreken en behandelt de gebeurtenissen in maart '69 minutieus. Ook het boek dat Ray Connolly schreef, moet een aanrader zijn. Ik ga het straks aanschaffen bij Boekhandel Praamstra, het Deventer boekenpaleis aan de Brink. Het staat er al voor me klaar.
Avant-garde is French for bullshit
Ray Connolly werd voor de documentaire in Londen geïnterviewd. Hij ontmoette John Lennon tientallen keren in de jaren '60 Vorig jaar verscheen zijn boek Being John Lennon. De journalist vertelde dat Lennon aanvankelijk niets met avant-garde had. French for bullshit, noemde John de kunststroming. Dat was ongetwijfeld in zijn pre-Yoko-tijdperk. Lennon verloor voor Connolly zijn geloofwaardigheid door zich ineens in te laten met nieuwe kunstconcepten. De journalist vond zijn acties wel amusant, maar gaf aan dat hij John vooral als songwriter wenste te zien. Lennon was volgens hem iemand die heel goed wist hoe hij de media moest manipuleren. Connolly vond John zeker geen vredesapostel. Uit de gesprekken die Connolly met Lennon had, concludeerde hij dat de Beatle veel verschillende gezichten liet zien. Soms wreed, dan weer grappig en gevat. Lennon was het allemaal. Het meest prominent in zijn gedrag was Johns rusteloze aard. Volgens Connolly wilde John altijd iemand anders zijn. Liever de kunstenaar dan de rockster.
Steen in de vijver
Ik vond dat Henk van der Meijden, wat je ook van de beste man zijn journalistieke kwaliteiten mag vinden, het toch allemaal best aardig samenvatte: de Lennons maakten in die tijd van hun leven een theaterspektakel. Daarbij was Yoko Ono de regisseur en John Lennon de uitvoerend artiest. Volgens Van der Meijden vertrouwde John hem die week in het Hilton toe dat hij hoopte dat zijn steen in de vijver vele kringen zou maken die nog lang te zien zouden zijn. Vrede werd het niet. Maar dat er 50 jaar naar dato weer een filmploeg in suite 902 neerstreek, zegt genoeg. Meer dan genoeg.
Vorig jaar juni was Lisa Tyrer aan het werk in de Liverpool Philharmonic Pub. Er hing iets geks in de lucht. Vreemde mensen over de vloer, er werd apparatuur naar binnen gebrach, in de grote zaal van het complex werd een podium gebouwd. Achter een doek nog wel. Een tijdelijke bar en een jukebox werden even onderdeel van het decor. Lisa kreeg het verzoek of ze de volgende dag ook wilde komen werken. Verder kreeg ze geen uitleg. Dus meldde ze zich maar weer op zaterdagochtend.
Lisa Tyrer met James Corden, Liverpool - juni 2018
Gareth Williams moest een week zijn mond houden
Op dat moment wist Gareth Williams, regiomanager van Nicholsons Pubs (een keten waartoe de Philharmonic inmiddels hoort) wél wat er gaande was. Al een week. 'We kregen een telefoontje van een locatie-scout, met de vraag of onze pub die zaterdag beschikbaar was voor een privé-event. Alles dat we hoefden te doen, was de zaak op de betreffende dag dicht te houden voor publiek. Al snel werd duidelijk dat het om tv-opnames ging, voor de Carpool Karaoke met James Corden en Paul McCartney. Ik moest een week mijn mond houden. Dat was niet eenvoudig.'
De gasten werden beziggehouden in het restaurant terwijl Paul zich installeerde
Williams hield woord, want zelfs zijn eigen personeel wist niet wat er gaande was. Lisa kreeg die zaterdagochtend te horen dat ze achter de tijdelijke bar in de Grand Lounge moest staan. In het restaurantgedeelte van de zaak was inmiddels een groep gasten gearriveerd. Ze waren de avond ervoor aanwezig geweest bij een evenement waarbij de Liverpool Echo, het plaatselijke nieuwsblad, betrokken was. De deelnemers hadden de vraag gekregen of ze die zaterdag ook beschikbaar wilden zijn voor 'iets anders'. Met zo'n verzoek kun je maar beter instemmen, leerden de feiten hen amper 24 uur later.
De gasten van de Liverpool Philharmonic Pub zien waarvoor ze uitgenodigd zijn.
My knees were knocking under the bar
Tegen een uur of drie die middag mochten de gasten zich van het restaurant naar de Grand Lounge verplaatsen. Lisa, die op haar post achter de bar stond, herinnert zich goed hoe ineens James Corden op haar afstapte en zich voorstelde: 'When he first walked in and he just introduced himself my knees were knocking under the bar.'In de zaal stond het inmiddels bomvol apparatuur. Manager Gareth Williams vertelde dat hij nog nooit zoveel geavanceerde techniek bij elkaar gezien had. Toen de mensen binnenkwamen, stond Paul McCartney met zijn band al achter het gordijn. Alles verliep razendsnel.
McCartney staat achter het gordijn: verrassing!
Op social media werd beweerd dat het publiek geïnstrueerd was
Lisa en Gareth vertelden dat het aanwezige publiek niet uit acteurs bestond en dat de reacties écht waren. Lisa begreep, net als de gasten, pas om wie het ging toen het openingsakkoord van A Hard Day's Night klonk en het gordijn werd weggetrokken. Tot dat moment had ze naar eigen zeggen geen uitleg gekregen van waar ze in beland was. Voor pubmanager Williams, what's in a name, was het een surrealistische ervaring om Paul met band te aanschouwen. Door de muzieksmaak van zijn ouders groeide hij op met The Beatles en het solowerk van McCartney. Williams kreeg zijn idool die zaterdagmiddag op een presenteerblaadje aangereikt.
Lisa en Gareth
De pub is ook nog eens beroemd vanwege de toiletten
Grappig genoeg is de Liverpool Philharmonic Pub al jaren beroemd om iets heel anders. Het etablissement herbergt de oudste herentoiletten die in het Verenigd Koninkrijk te vinden zijn. Het rijk gedecoreerde Victoriaanse pand, op de hoek van Hope Street en Hardman Street werd tussen 1898 en 1900 gebouwd. Oorspronkelijk was de uitgaangsgelegenheid slechts bestemd voor heren en bevatte het pand zodoende alleen herentoiletten, rijk versierd met marmer. In de loop der jaren kwamen daar de (veel modernere) damestoiletten bij. Vanwege hun oorspronkelijke staat kwamen de herentoiletten op de Engelse erfgoedlijst te staan. Nog dagelijks komt het voor dat toeristen (ook dames) zich in de rij moeten opstellen om de toiletten te bezichtigen of er snel een foto te maken.
Toiletten uit 1898-1900: op de erfgoedlijst
John Lennon was fan van The Phil
Ongetwijfeld moet daar ook wel eens een aangeschoten John Lennon naar binnen zijn geschuifeld. Hij was in zijn jonge jaren eigenlijk een frequentere bezoeker van The Philharmonic dan Paul McCartney. In één van de ruimtes van The Philharmonic zou nog een foto hangen waarop Lennon als bezoeker te zien is (weten jullie welke foto dat is?). Lennon kon de pub niet langer bezoeken toen hij meer roem verwierf. Op een vraag wat hem als beroemdheid in de weg stond, antwoordde hij ooit: Not being able to have a pint in the Phil.
McCartney wilde 5 pond persoon voor de foto
Terug naar vandaag. Lisa Tyrer is inmiddels zelf een beroemdheid. Wanneer ze achter de bar aan het werk is, staat ze Chinezen, Australiërs en Amerikanen te woord. Allemaal hebben ze de Carpool Karaoke-uitzending gezien en allemaal herkennen ze Lisa als de vrouw die daarbij aanwezig was. Regelmatig moet ze met toeristen op de foto of signeert ze menu's. 'Ik kan er onderhand beter geld voor vragen,' grapt ze met haar sterk Liverpoolse tongval. Wie ook grappend om geld vroeg, was Macca zelf. Na zijn optreden in The Phil poseerde hij nog even snel met het personeel voor een foto. Daar wilde hij eerst 5 pond per persoon voor zien, grapte hij. Vervolgens ging hij er weer vandoor.
Nog steeds het gesprek van de dag
Hoewel het maanden geleden was dat The Phil in ruim een uur werd overspoeld door McCartney en zijn entourage, is die bewuste zaterdagmiddag nog steeds het gesprek van de dag. Veel toeristen komen in groepjes binnen, maken hun foto's en verdwijnen weer. Lisa heeft ondertussen meer het gevoel dat ze in een museum dan in een pub werkt. Ze is de muziek van McCartney en de man zélf wel veel meer gaan waarderen sinds juni vorig jaar: 'Bij concerten zie je artiesten toch vaak een show afdraaien en dan húp weer naar huis, alsof ze aan het werk zijn. Van Paul zag ik dat hij de mensen écht wilde vermaken.' Lisa stond er natuurlijk met haar neus bovenop, dansend achter de bar met James Corden. Hey Jude herinnert zich als meest emotionele moment van die middag: 'De mensen stonden op de stoelen en veel van hen begonnen te huilen. Maar vraag me nu niet om nog meer titels van McCartney-liedjes op te noemen. Dat kan ik niet hoor.' Zo nuchter maken we ze zelden mee. Heerlijk.
Hebben jullie ook gekeken afgelopen dinsdag? Of misschien later online? In zijn tv-portret Door Andere Ogen probeerde journalist Fons de Poel in een half uur een beeld te schetsen van De Mens McCartney. Grappig genoeg was de uitzending juist op de 76ste geboortedag van George Harrison. Beatle George stond opnieuw even in de schaduw van Beatle Paul. Toeval natuurlijk. Wat vonden jullie van de uitzending?
Liverpool maakt emoties los
Zelf vind ik het altijd genieten om beelden van Liverpool te zien, begeleid door Beatlesmuziek. Het maakt me altijd een beetje emotioneel. Dat komt vast ook omdat ik ruim drie jaar geleden de stad voor het eerst bezocht, in het weekend waarin ik 40 werd. Een onvergetelijke ervaring, waaraan ik nog steeds herinnerd word bij het zien van Penny Lane en de andere straten van de Engelse havenstad waarin The Beatles opgroeiden. Het is ook mooi om McCartney in zijn eigen stad, onder zijn eigen mensen te zien. Programmamaker en Beatleskenner Jan van Galen, aan wie ik dat afgelopen week vertelde, herkende die emoties wel. Jullie ook?
Pedant Pietje Precies
Kun je in 30 minuten een beeld schetsen van één van de meest invloedrijke en geliefde muzikanten uit de geschiedenis van de popmuziek? Een half uur is niet lang, maar ook niet kort. Ik vond dat Fons de Poel er aardig in slaagde om McCartney te karakteriseren. Als die hard-fans horen we weinig nieuws, maar misschien dat het algemene kijkerspubliek er wel wat meer van opstak. McCartney: de eeuwige optimist, een soms pedant Pietje Precies in de studio, de man die altijd de competitie aan wilde met compaan John Lennon, maar ook de onbeholpene die niet weet hoe hij met de dood om moet gaan. Dat maakt McCartney gewoon mens onder de mensen. Gelukkig maar.
Paul en zijn geforceerde relatie met de dood
Jan Cees ter Brugge, verbonden aan Beatlespodcast Fab4Cast, was in de uitzending als deskundige aan het woord. Hoewel we Jan Cees in zijn werk als programmamaker altijd achter de camera aantreffen (een rol die hem naar eigen zeggen beter past), wist hij met een paar rake opmerkingen Pauls wat geforceerde relatie met de dood te schetsen. Het gaf het programma voor mij een extra dimensie, wetend dat het algemene kijkerspubliek zo misschien wel iets beter kon kennismaken met de echte Paul McCartney.
Is het de Engelse volksaard?
Waarom heeft McCartney zo'n geforceerde relatie met de dood? We weten het niet precies. Misschien ligt die relatie wel besloten in de Engelse volksaard: doorgaans wordt niet gesproken over ongemakkelijke onderwerpen. Diezelfde volksaard zorgde ervoor dat de broertjes Paul en Mike McCartney werden weggehouden bij de begrafenis van hun lieve en zorgzame moeder Mary, die in 1956 overleed aan borstkanker. Ze was slechts 47, haar jongens 12 en 13. What are we going to do without her money? vroeg de jonge Paul zich hardop af na het verlies van zijn moeder. Een praktische uitspraak die beslist de lading niet dekte van het enorme verdriet dat McCartney om het verlies van zijn moeder had. Hij bezong Mother Mary in Let it Be, en noemde zijn eerste dochter naar haar.
Paul kwam niet naar de uitvaart van zijn vader
Ook bij het overlijden van zijn vader Jim, koos Paul McCartney ervoor om niet vanuit Amerika terug te vliegen en de uitvaart bij te wonen. Paul en Linda bezochten Jim in de zomer van 1976 nog in Liverpool. McCartney-senior was toen al bedlegerig en werd intensief verzorgd door zijn tweede vrouw Angie en haar dochter Ruth.
Angie, Ruth en Jim McCartney
Overdonderd bij Lennon, bedachtzaam bij Harrison
Overdonderd moet Paul zijn geweest toen op de ochtend van 9 december 1980 het nieuws hem bereikte dat John Lennon was vermoord. McCartney verstrakte in zijn eerste reacties aan de pers en verklaarde: It's a drag, een understatement dat hem lang werd nagedragen. Maar mocht je het de man kwalijk nemen? De echte reactie kwam later. In vele interviews, in beelden waarin we Paul geëmotioneerd naar de muziek van John zien luisteren, en in het prachtige Here Today, dat hij voor Lennon schreef. Toen George Harrison in 2001 overleed, reageerde Paul bedachtzamer naar de pers [video]. Het overlijden van de zieke George kwam ook minder onverwacht voor zijn familie en vrienden. Paul had, samen met Ringo, uitgebreid gelegenheid gehad afscheid van George te nemen.
Door de wol geverfd
Uit de uitleg van Jan Cees in Door Andere Ogen begreep ik ook dat Paul er voor koos de uitvaart van producer George Martin niet bij te wonen. De kleine ceremonie in Wiltshire van de familie Martin werd gevolgd door een bijeenkomst met meer dan 600 genodigden in Londen. Daar zou McCartney wel bij zijn geweest en voerde hij zelfs het woord. Misschien is Paul, met het klimmen der jaren, beter in staat geworden te dealen met de dood. Zoals velen van ons, is ook hij inmiddels door de wol geverfd. Het vroegtijdig overlijden van zijn vrouw Linda was vanzelfsprekend een ander ingrijpend verlies.
Wil de echte McCartney opstaan?
Gelukkig ging het in Door Andere Ogen ook nog over McCartneys relatie met Liverpool én over zijn uitzonderlijke muzikaliteit. Dat laatste onderwerp werd vakkundig toegelicht door Diederik Nomden van Her Majesty en The Analogues. Al met al vond ik de documentaire best heel aardig en hoop ik dat het algemene publiek iets beter kennis heeft kunnen maken met de mens achter de muzikant. De vraag blijft of we Paul ooit écht zullen leren kennen. Een andere vraag is: moeten we dat wel willen? Zegt de muziek ons niet genoeg?
