Yer Blues: de enige echte bluessong die The Beatles opnamen?

Het ging niet zo heel lekker met John Lennon, toen hij begin 1968 met de overige Beatles een aantal weken bij de Maharishi in India verbleef. In tegenstelling tot wat je zou verwachten misschien, maar alle verhalen hebben een buitenkant en een binnenkant. Als we naar de beelden van het meditatiekamp van The Beatles in India kijken, zien we een paradijselijk tafereel. Mooi weer, prachtige natuur, een groep hippies met hun goeroe, die hun dagen mediterend, componerend en rustend doorbrengen. Ver van de bewoonde wereld en opdringerige fans. Terug naar de basis. Maar Lennon was eenzaam en in de war. Hij stond op een kruispunt in zijn leven, dat er al snel heel anders uit zou zien. In die periode schreef hij dan ook het enige echte bluesnummer dat The Beatles al band ooit zouden opnemen.

India inspireerde

Nadat The Beatles in augustus 1967 een lezing van de Maharishi in Londen hadden bijgewoond, was hun interesse voor diens leer van de Transcedente Meditatie (TM) gewekt. De groep volgde de Indiase goeroe kort daarop naar Bangor in Wales om tijdens een seminar verder kennis te maken met het meditatieprogramma van de kleine Indiër. In februari 1968 dook de band nog dieper onder voor een wekenlange retraite in de heuvels van Rishikesh in India. De rust en de ruimte inspireerden de bandleden tot het schrijven zo'n 30 nieuwe songs, waarvan er een groot aantal op het album The Beatles, ofwel: The White Album terecht zouden komen. Dat album bestaat volgend jaar 50 jaar en er zal, net als voor Sgt. Pepper, veel aandacht voor zijn, vermoed ik. Alleen al omdat The Analogues het volledige album live gaan spelen in dit nieuwe theaterseizoen. Met Jan Cees ter Brugge mag ik de voorstelling in de Deventer Schouwburg op 9 februari gaan inleiden. Binnenkort starten we met de voorbereidingen om er weer iets moois en bijzonders van te maken.

In India

Urenlang mediteren

Terug naar India, 1968. Daar bestond het programma van de Maharishi onder andere uit lange meditatiesessies. Ieder moest zo'n 8 uur per dag voor zichzelf mediteren. Een enorme opgave voor sommigen en een activiteit die je behoorlijk op jezelf terugwerpt. John Lennon zei ooit in een interview over de retraite: Het grappige was dat het er allemaal heel mooi was en ik zo'n 8 uur per dag mediteerde, maar dat ik toch depressieve nummers schreef. In Yer Blues schreef ik: I'm so lonely, I want to die. Zo voelde ik dat.

McCartney en Lennon met Donovan in de ashram

Lennon linkte naar Dylan

In zijn poging om een een echt bluesnummer te schrijven, zocht John (zoals wel vaker) naar inspiratie in liedjes van anderen. Zo verwijst hij in de tekst van Yer Blues, het bluesnummer dat hij schreef, naar het karakter Mr. Jones uit de Bob Dylan-song Ballad of A Thin Man:

But something is happening here and you don't know what it is

Do you, Mr. Jones?

(Dylan)

The eagle picks my eye

The worm he licks my bones

I feel so suicidal

Just like Dylan's Mr. Jones

(Lennon)

Yer Blues paste in de tijd

Met zijn kersverse bluesnummer wilde Lennon niet alleen uiting geven aan zijn zwaarmoedige gevoelens, maar schreef hij tevens een song die erg paste in de popmuziek van 1968. De blues was namelijk weer helemaal in de mode en in het bijzonder de (elektrische) bluesrock. Het decennia-oude genre werd vanaf 1967 door Britse bands als Fleetwood Mac en Cream nieuw leven ingeblazen, met een stevigere elektrische sound. Het trage, slepende Yer Blues bevat een prominente elektrische gitaarpartij die zo dik aangezet is, dat deze bijna een bluescliché genoemd kan worden. 

Cream 1968: British Blues

Eerst akoestisch

In mei 1968, toen The Beatles allemaal weer terug waren uit India, nam de band een aantal demo's op van de pasgeschreven song. Dat gebeurde in Kinfauns, de bungalow van George Harrison. Tijdens deze Kinfauns-sessies, werd ook een akoestische versie van Yer Blues vastgelegd. Het nummer, waarbij Lennon zijn stemdubbel opnam en zichzelf op akoestische gitaar begeleidde had hier nog een heel ander karakter dan het eindresultaat: [filmpje]

Blues in de bezemkast

Op 13 augustus 1968 namen The Beatles de definitieve versie van Yer Blues in de EMI Studio's aan Abbey Road op. Niet in de bekende Studio 2, maar in een soort "bezemkast" die direct grensde aan de enorme studioruimte. In die piepkleine ruimte, die normaal gesproken voor andere doeleinden werd gebruikt, paste net een drumkit en konden de versterkers op elkaar gestapeld tegen de muur staan. The Beatles propten zichzelf er als band in om, bijna op elkaars tenen staand, Yer Blues er uit te knallen. Het doel van dit bijzondere experiment was, om een heel dik en vet geluid te creëren, dat de luisteraar bovendien het gevoel zou geven er zelf "bovenop" te staan. Ringo vond het fantastich. Het deed hem denken aan de begintijd van de band, in de Cavern Club. Tijdens de sessie speelde McCartney niet op zijn Höfner- of Rickenbacker-bas, maar hing hij zijn Fender Jazz Bass om. Iets dat niet zo heel vaak gebeurde. 

McCartney met zijn Fender

Sterke liveversie door een supergroep

Hoewel The Beatles als band niet meer live optraden, speelde John Lennon nog wel een ijzersterke liveversie van Yer Blues. Niet lang na het verschijnen van de track op The White Album werkte John mee aan een project van The Rolling Stones, die in december 1968 onder de noemer Rock 'n' Roll Circus twee liveconcerten in een circustent lieten filmen. Lennon was te gast, net als acts als The Who en Jethro Tull. Met de gelegenheidsband The Dirty Mac, bestaand uit Lennon, Eric Clapton, Mitch Mitchell en Keith Richards stond er ineens een supergroep op het podium, die wel raad wist met de blues van Lennon. Na een korte introductie waarin Lennon en Jagger wat grappen uitwisselen, is een sterk gespeelde versie van Yer Blues te zien. Beter dan The Beatles dit genre zelf ooit hadden kunnen spelen: [filmpje]