 |
| Me & Mrs. Mills in Abbey Road Studio Two |
Fictieve favoriete tante
Ik schoot een paar foto's van de piano en vergeleek ze met wat ik over het instrument op internet vond. Bingo, ik had een onverwachte ontmoeting gehad met de historische Mrs. Mills-piano. Welke verhalen had deze piano mij te vertellen? Die vraag nodigde me uit op zoek te gaan naar de geschiedenis van het instrument en de vrouw die er haar naam aan gaf. Het werd een kleine speurtocht die me veel leerde en bovendien erg blij maakte, want ik heb in Mrs. Mills inmiddels mijn fictieve favoriete tante gevonden.
Laatbloeier
Ze laat zich misschien nog het best omschrijven als een kruising tussen Ringo's Auntie Jessie uit Magical Mystery Tour, Dame Edna en Mrs Bouquet ('Lady of the house speaking') uit de Britse tv-comedy Keeping Up Appearences. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Gladys Mills (Jordan) een warm plekje in de harten van het Engelse publiek verwierf. Haar glimlach was bijna hoorbaar in haar vrolijke en energieke pianospel. Wie was deze in 1918 geboren laatbloeier, die een niet aflatende stroom albums op die (toen al) oude piano in de Abbey Road Studio opnam?
Volgens haar pianolerares had Gladys geen talent
De kleine Gladys startte met pianospelen toen ze nog geen vier jaar oud was. Tot haar zevende jaar kreeg ze les, tot haar pianolerares de handdoek in de ring gooide. Volgens Gladys omdat deze pianojuf er geen vertrouwen in had dat er iets van het pianospel terecht zou komen. Blijkbaar bleef de piano de goedlachse Mills wel trekken. Terwijl ze, inmiddels volwassen, overdag haar brood verdiende als typist, beunde ze in de avonduren wat bij in een dansband. Op een goede dag trok ze daarbij de aandacht van een talentscout, die haar in december 1961 een optreden in de Billy Cotton Band Show op de BBC-televisie bezorgde. Dat optreden zou het leven van de inmiddels al 43-jarige Mills voorgoed veranderen. [video]
Struikelend de studiovloer op
Eric Easton, die later de Rolling Stones zou gaan managen, bood haar een contract aan. EMI-producer Norman Newell nam Gladys onder zijn muzikale hoede, op het Parlophone-label, waar ook The Beatles deel van uit zouden gaan maken. Zoals George Martin ook even zijn eerste vooroordelen over The Beatles opzij moest zetten, deed Norman Newell dat bij Mrs. Mills. Haar eerste optreden in de Abbey Road Studio's was direct onvergetelijk, toen ze letterlijk struikelend over haar boodschappentassen de studiovloer op stuiterde. Maar Norman Newell hoorde deze vrouw spelen en wist dat hij goud in handen had. Haarfijn stuurde hij de technisch begaafde amusementspianist in de juiste richting. Newell selecteerde de goede nummers, zocht er geschikte muzikanten bij en plande het verschijnen van Gladys' albums zorgvuldig. Daarbij bevatte praktisch elke albumtitel het woord 'Party'. De toon was gezet.
Zingen rond de piano
Zoals The Beatles in de jaren '60 voor de jongere generatie precies op het juiste tijdstip verschenen, deed Gladys Mills dat juist voor de oudere generatie. De muziek die Mills speelde, was in de sixties al ouderwets. Haar stijl, die voortkwam uit de ragtime- en music hall-traditie herinnerde de oudere Engelse generatie op warme wijze aan lang vervlogen tijden. Waar beat- en rockgroepen het muzikale spectrum van de sixties en later de seventies op de kop zetten, vertegenwoordigde Mrs. Mills de goede oude tijd: die van het zingen rond de piano, in de pubs en in de huiskamers, zoals dat ook veelvuldig in de familie McCartney gebeurde. Want ook Paul McCartney groeide op in die traditie.
Grote glimlach
Mrs. Mills' speelwijze bestond uit een linkerhand die steeds grote sprongen maakte tussen de bastoon en die van de slagpartij/afterbeat die in akkoorden werd gespeeld. Met haar rechterhand speelde ze de melodie van bekende ragtime en dance hall-nummers, waarbij ze veel extra noten en loopjes tussenvoegde, die het betreffende nummer nog wat optilden. Dat alles deed Gladys met een grote glimlach. Haar ogen zochten nauwelijks de pianotoetsen, maar Mills sloeg zelden mis en speelde bijzonder trefzeker. Anders dan tijdgenoten uit hetzelfde amusementsgenre, bleef Gladys het klassieke dance hall-repertoire grotendeels trouw, waarbij er soms ruimte was voor een enkele eigentijdse kraker, zoals Yellow Submarine of Save All Your Kisses For Me. Met haar vrolijke voorkomen en stijlvastheid was Mrs. Mills in de ogen van haar publiek een verademing naast tijd- en genregenoten Russ Conway (die altijd serieus keek) en Winifred Atwell, die weliswaar sneller en virtuozer speelde, maar wier platen voor velen ook moeilijker in het gehoor lagen. [video]Onveranderd design
Het duurde lang voordat Gladys Mills in haar eigen succes geloofde. Nog enkele jaren hield ze haar baan als typist aan en stoof ze in haar middagpauze de Abbey Road Studio in om wat nummers op te nemen. Al snel noemde het personeel de vaste piano waarop Gladys speelde de Mrs. Mills-piano. Dat instrument was een Steinway, Model K. Ook wel Vertegrand. In 1903 kwam het eerste exemplaar op de markt, ontworpen door Steinway-directeur Henry Ziegler. Bijzonder genoeg lag de productie van het model tussen 1939 en 1982 stil, maar wordt de Vertegrand vandaag de dag nog gemaakt. Daarbij is het design van de klassieke piano haast onveranderd gebleven. Het model dat door de EMI-studio's werd aangeschaft, dateert van 1905. De studio kocht de piano in 1953, voor een bedrag van 404 pond. Nu zou je de waarde van zo'n aanschaf ongeveer met drie moeten vermenigvuldigen. De feitelijke marktwaarde van deze specifieke piano zal inmiddels vele malen hoger liggen, vermoed ik.
Een laklaag en een iets valse snaar
De Vertegrand-piano werd destijds trouwens gezien als het neusje van de zalm. In een advertentie uit 1910, die verscheen in de New York Tribune, werd de piano omschreven als the embodiment of scientific research and musical progress of the Twentieth Century. Gustav Mahler verklaarde dat hij zich nooit had kunnen voorstellen dat er ooit zo'n piano gemaakt kon worden. Eentje die aan alle eisen van een muzikant zou voldoen. Studiomedewerker Stuart Eltham was degene die de opdracht gaf de Mrs. Mills-piano aan te passen. Hij liet van elke drie snaren, die normaal gesproken gezamenlijk een zuivere toon moet voortbrengen, steeds de middelste iets anders stemmen. Daarmee bereik je een soort honky tonk- of chorus-effect. Ook de hamers van de piano werden aangepast. Ze kregen een laklaag, zodat de piano een bijzondere harde, metalige toon kreeg.
Mrs. Mills en The Beatles
Natuurlijk kon het niet uitblijven dat The Beatles, in al hun experimenteerdrift en nieuwsgierigheid, de klep van de Mrs. Mills-piano zouden optillen om hun handen op de toetsen te zetten. Zo kwam het geluid van de piano dan ook op een aantal Beatlesnummers terecht. In tegenstelling tot sommige bronnen beweren (waaronder Paul McCartney zelf, bekijk deze video) werd de piano niet gebruikt op Lady Madonna. Wel zou hij onder andere te horen zijn in Rocky Raccoon, in het intro van van With A Little Help From My Friends (tijdens het zingen van 'Billy Shears') en op Penny Lane. Ik schrijf het hier met enige terughoudendheid, omdat er veel misverstanden bestaan over waar The Beatles de piano zouden hebben ingezet. Misschien ontstonden die ook doordat het achteraf bewerken van het geluid van één van de andere Abbey Road-piano's onterecht op het gebruik van 'de Mrs. Mills' zou duiden. Hoe dan ook, het maakt het verhaal van het historische instrument en de bijzondere hoofdbespeelster er niet minder interessant om.
Thee met biscuit
Intussen groeide Gladys Mills in Engeland uit tot een ware tv-persoonlijkheid. Ze dankte haar populariteit waarschijnlijk vooral aan haar authenticiteit, want Mrs. Mills was en bleef Mrs. Mills. Ze liet zich probleemloos op de hak nemen en deed zichzelf niet anders of beter voor dan ze zich voelde. Ook haar oprechte verwondering over de wereld van geld, glitter en glamour, moet bijgedragen hebben aan haar hoge aaibaarheidsfactor. Waar iedereen op dure feestjes aan de champagne ging, vroeg Mills onverstoorbaar om thee met biscuit. In een exclusief restaurant, zo vertelde ze in een interview, was ze voor het eerst getuige van een kok die een gerecht flambeerde en troostte ze hem met de woorden dat ze zelf ook niet zo'n keukenprinses was. Mills stierf op 78-jarige leeftijd aan een hartaanval, op dat moment nog steeds in het bezit van een platencontract.
Paul McCartney mocht de piano niet kopen
Het is mooi te zien dat de Britse typiste, met haar enorme talent voor ragtime een hele generatie Engelsen aan het zingen en dansen kreeg en dat ze haar naam gaf aan één van de meest legendarische piano's uit de moderne geschiedenis. Toen Dhani Harrison in 2013 in de voetsporen van zijn vader mocht gaan opnemen in de Abbey Road Studio's, kon hij niet wachten de piano te zien en te gebruiken voor de soundtrack van Beautiful Creatures, waaraan hij werkte: This one piano, this poor little piano, has been on everything. And they just leave her in the corner. She's just sitting there in the corner. So when we got there, we were like, 'Mrs. Mills! Naar verluidt wilde Paul McCartney het instrument ooit zelf van Abbey Road kopen. Dat verzoek werd geweigerd, tegen elke prijs. Sommig erfgoed is onbetaalbaar, net als de authenticiteit van Gladys Mills herself!
+++
Kijktip: de werkelijk kostelijke BBC4-documentaire over Mrs. Mills en haar beroemde piano. Zet een kop koffie en laat je 58 minuten vermaken:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten