Door Andere Ogen: op zoek naar de echte Paul McCartney

Hebben jullie ook gekeken afgelopen dinsdag? Of misschien later online? In zijn tv-portret Door Andere Ogen probeerde journalist Fons de Poel in een half uur een beeld te schetsen van De Mens McCartney. Grappig genoeg was de uitzending juist op de 76ste geboortedag van George Harrison. Beatle George stond opnieuw even in de schaduw van Beatle Paul. Toeval natuurlijk. Wat vonden jullie van de uitzending?

Liverpool maakt emoties los
Zelf vind ik het altijd genieten om beelden van Liverpool te zien, begeleid door Beatlesmuziek. Het maakt me altijd een beetje emotioneel. Dat komt vast ook omdat ik ruim drie jaar geleden de stad voor het eerst bezocht, in het weekend waarin ik 40 werd. Een onvergetelijke ervaring, waaraan ik nog steeds herinnerd word bij het zien van Penny Lane en de andere straten van de Engelse havenstad waarin The Beatles opgroeiden. Het is ook mooi om McCartney in zijn eigen stad, onder zijn eigen mensen te zien. Programmamaker en Beatleskenner Jan van Galen, aan wie ik dat afgelopen week vertelde, herkende die emoties wel. Jullie ook?

Pedant Pietje Precies
Kun je in 30 minuten een beeld schetsen van één van de meest invloedrijke en geliefde muzikanten uit de geschiedenis van de popmuziek? Een half uur is niet lang, maar ook niet kort. Ik vond dat Fons de Poel er aardig in slaagde om McCartney te karakteriseren. Als die hard-fans horen we weinig nieuws, maar misschien dat het algemene kijkerspubliek er wel wat meer van opstak. McCartney: de eeuwige optimist, een soms pedant Pietje Precies in de studio, de man die altijd de competitie aan wilde met compaan John Lennon, maar ook de onbeholpene die niet weet hoe hij met de dood om moet gaan. Dat maakt McCartney gewoon mens onder de mensen. Gelukkig maar.

Paul en zijn geforceerde relatie met de dood
Jan Cees ter Brugge, verbonden aan Beatlespodcast Fab4Cast, was in de uitzending als deskundige aan het woord. Hoewel we Jan Cees in zijn werk als programmamaker altijd achter de camera aantreffen (een rol die hem naar eigen zeggen beter past), wist hij met een paar rake opmerkingen Pauls wat geforceerde relatie met de dood te schetsen. Het gaf het programma voor mij een extra dimensie, wetend dat het algemene kijkerspubliek zo misschien wel iets beter kon kennismaken met de echte Paul McCartney.


Is het de Engelse volksaard?
Waarom heeft McCartney zo'n geforceerde relatie met de dood? We weten het niet precies. Misschien ligt die relatie wel besloten in de Engelse volksaard: doorgaans wordt niet gesproken over ongemakkelijke onderwerpen. Diezelfde volksaard zorgde ervoor dat de broertjes Paul en Mike McCartney werden weggehouden bij de begrafenis van hun lieve en zorgzame moeder Mary, die in 1956 overleed aan borstkanker. Ze was slechts 47, haar jongens 12 en 13. What are we going to do without her money? vroeg de jonge Paul zich hardop af na het verlies van zijn moeder. Een praktische uitspraak die beslist de lading niet dekte van het enorme verdriet dat McCartney om het verlies van zijn moeder had. Hij bezong Mother Mary in Let it Be, en noemde zijn eerste dochter naar haar.

Paul kwam niet naar de uitvaart van zijn vader
Ook bij het overlijden van zijn vader Jim, koos Paul McCartney ervoor om niet vanuit Amerika terug te vliegen en de uitvaart bij te wonen. Paul en Linda bezochten Jim in de zomer van 1976 nog in Liverpool. McCartney-senior was toen al bedlegerig en werd intensief verzorgd door zijn tweede vrouw Angie en haar dochter Ruth.

Angie, Ruth en Jim McCartney 

Overdonderd bij Lennon, bedachtzaam bij Harrison
Overdonderd moet Paul zijn geweest toen op de ochtend van 9 december 1980 het nieuws hem bereikte dat John Lennon was vermoord. McCartney verstrakte in zijn eerste reacties aan de pers en verklaarde: It's a drag, een understatement dat hem lang werd nagedragen. Maar mocht je het de man kwalijk nemen? De echte reactie kwam later. In vele interviews, in beelden waarin we Paul geëmotioneerd naar de muziek van John zien luisteren, en in het prachtige Here Today, dat hij voor Lennon schreef. Toen George Harrison in 2001 overleed, reageerde Paul bedachtzamer naar de pers [video]. Het overlijden van de zieke George kwam ook minder onverwacht voor zijn familie en vrienden. Paul had, samen met Ringo, uitgebreid gelegenheid gehad afscheid van George te nemen.

Door de wol geverfd
Uit de uitleg van Jan Cees in Door Andere Ogen begreep ik ook dat Paul er voor koos de uitvaart van producer George Martin niet bij te wonen. De kleine ceremonie in Wiltshire van de familie Martin werd gevolgd door een bijeenkomst met meer dan 600 genodigden in Londen. Daar zou McCartney wel bij zijn geweest en voerde hij zelfs het woord. Misschien is Paul, met het klimmen der jaren, beter in staat geworden te dealen met de dood. Zoals velen van ons, is ook hij inmiddels door de wol geverfd. Het vroegtijdig overlijden van zijn vrouw Linda was vanzelfsprekend een ander ingrijpend verlies.

Wil de echte McCartney opstaan?
Gelukkig ging het in Door Andere Ogen ook nog over McCartneys relatie met Liverpool én over zijn uitzonderlijke muzikaliteit. Dat laatste onderwerp werd vakkundig toegelicht door Diederik Nomden van Her Majesty en The Analogues. Al met al vond ik de documentaire best heel aardig en hoop ik dat het algemene publiek iets beter kennis heeft kunnen maken met de mens achter de muzikant. De vraag blijft of we Paul ooit écht zullen leren kennen. Een andere vraag is: moeten we dat wel willen? Zegt de muziek ons niet genoeg?