In bed met John en Yoko: avant-garde en activisme van 50 jaar geleden

Wat vieren we toch veel It was 50 years ago todays deze dagen. Wie de klok vijf decennia terugzet, belandt inmiddels in wat we écht wel de nadagen van The Beatles als band kunnen noemen. In maart 1969 hadden de mannen hun concert op het dak al achter de rug en moesten ze bijna hun agenda's naast elkaar leggen om te kijken wanneer er tijd was om in de studio aan nieuw materiaal te werken. Als ze dat gezamenlijk wilden tenminste. Muziek maken leek even bijzaak in maart '69.

Avant-garde en activisme

Na een voorzichtige start op zaterdag 22 februari, waarbij de basis van I Want You (She's So Heavy) werd opgenomen, was er namelijk wekenlang geen sprake van gezamenlijke muzikale activiteiten. Ringo stond op de filmset voor The Magic Christian, George nam wat demo's op, Paul trouwde Linda Eastman en hielp Mary Hopkin een ster te worden en John en Yoko leefden in hun eigen wereld. Die wereld draaide om avant-garde en activisme. En heroïne. En een huwelijksreis. Daarvan besloot het kersverse echtpaar dat die publicitair best een beetje uitgebuit kon worden, om aandacht te vragen voor de wereldvrede.

Bij Hazeldonk de Nederlandse grens over

Zo gebeurde het dat op 24 maart 1969, om kwart voor tien 's avonds, de witte Rolls Royce van John Lennon, vanuit Parijs de Nederlandse grens bij Hazeldonk passeerde en koers zette naar het Amsterdamse Hilton Hotel. Het was John en Yoko's plan om daar een week vanuit hun hotelsuite de wereldpers te woord te staan. Over de vrede. Eigenlijk zouden de Lennons in het Amstel Hotel verblijven, maar daar waren ze niet welkom. De directie had geen zin in een meute fans voor de deur en was bang voor opstootjes en vernielingen.

Fans buiten bij het Hilton, naast de Rolls Royce van John Lennon

Wonderlijke week in suite 902

Dus hield de witte Rolls, met chauffeur Les Anthony aan het stuur, laat die avond stil bij de entree van het Hilton. In de uitzending van Andere Tijden, die afgelopen woensdagavond op NPO2 te zien was, blikte presentator Hans Goedkoop terug op die wonderlijke week in suite 902. Hoewel niet in beeld, was journalist en Beatleskenner Jan van Galen al geruime tijd druk met het samenstellen van de uitzending die ons in 30 minuten een inkijkje gaf in Lennons bezoek aan Amsterdam. Jan werd daarbij geholpen door Jan Cees ter Brugge. De afgelopen maanden hoorde ik regelmatig van hen hoe de voorbereidingen vorderden. 30 minuten televisie maken, een journalistieke insteek kiezen, een programma maken voor een breed publiek, research doen, reizen, filmen, interviews houden, afmonteren en nabewerken: het is niet in een handomdraai gebeurd. Dus keek ik woensdagavond met plezier en respect naar In Bed Met John & Yoko.

Peter Brown called to say you can make it OK

Jan koos als rode draad de vraag 'Was John Lennon wel die vredesapostel die we in bed zagen zitten en geloofde hij zelf echt in zijn missie?' Voor het antwoord reisde Jan naar Londen om journalist Ray Connolly te spreken. In Amsterdam haalde presentator Hans Goedkoop herinneringen op met Henk van der Meijden (oud-journalist van De Telegraaf), Paul Witteman die als piepjonge medewerker van Dagblad De Tijd aanwezig mocht zijn, VPRO-journalist Willem de Ridder én Beatlesfan Constance Vrijdaghs, die ook wist door te dringen tot de hotelsuite. Naast de interviews werden we getrakteerd op mooie archiefbeelden, waarop de Lennons in het Hilton arriveerden. Daarbij werden ze geflankeerd door Peter Brown, die als wedding planner van de Lennons werd bezongen in The Ballad Of John & Yoko: Peter Brown called to say, you can make it OK...

Constance kwam te laat thuis voor het avondeten

Elk kregen de geïnterviewden hun moment, om anno 2019, zittend in kamer 902 herinneringen op te halen aan 50 jaar geleden. Henk van der Meijden vertelde dat hij elke dag langs mocht komen voor een exclusief interview. Het interesseerde de linkse Lennon niet dat Van der Meijden van een rechtse krant was. Paul Witteman zat vooraan tijdens de eerste pers-shift en moest zijn moment delen met tientallen andere journalisten. Van Dagblad De Tijd, dat weinig op had met de vredesmissie, mocht hij tien zinnen aanleveren voor de kruimelrubriek. Radiomaker Willem de Ridder kende Yoko Ono al van de Fluxus-beweging en besloot, heel avant-garde, John in fantasietaal te interviewen. Lennon ging er in mee en antwoordde precies op dezelfde wijze. En dan was er nog Constance Vrijdaghs, die zich als lid van Beatlesfanclub Nederland naar binnen praatte. Ze zat ook even op de rand van het bed en rookte een sigaretje mee. Daarbij kwam ze te laat thuis voor het avondeten. Wél met een goed verhaal.

Constance Vrijdaghs haalde herinneringen op

Schaf dat leuke boek over de Bed-in aan!

Er gebeurde nog veel meer, die week in het Amsterdamse Hilton. Veel te veel om in de uitzending te behandelen. Wie het hele avontuur wil teruglezen, raad ik aan het boekje In Bed met John en Yoko aan te schaffen. Het verscheen in 2009 bij Nijgh & Van Ditmar en werd geschreven door Jan van Galen, Jan Cees ter Brugge en Patrick van den Hanenberg. Geweldig leesvoer en pagina's vol kijkplezier: foto's, krantenknipsels, cartoons en andere documentatie. Het werkje mag in geen enkele Beatlesboekenkast ontbreken en behandelt de gebeurtenissen in maart '69 minutieus. Ook het boek dat Ray Connolly schreef, moet een aanrader zijn. Ik ga het straks aanschaffen bij Boekhandel Praamstra, het Deventer boekenpaleis aan de Brink. Het staat er al voor me klaar.

Avant-garde is French for bullshit

Ray Connolly werd voor de documentaire in Londen geïnterviewd. Hij ontmoette John Lennon tientallen keren in de jaren '60 Vorig jaar verscheen zijn boek Being John Lennon. De journalist vertelde dat Lennon aanvankelijk niets met avant-garde had. French for bullshit, noemde John de kunststroming. Dat was ongetwijfeld in zijn pre-Yoko-tijdperk. Lennon verloor voor Connolly zijn geloofwaardigheid door zich ineens in te laten met nieuwe kunstconcepten. De journalist vond zijn acties wel amusant, maar gaf aan dat hij John vooral als songwriter wenste te zien. Lennon was volgens hem iemand die heel goed wist hoe hij de media moest manipuleren. Connolly vond John zeker geen vredesapostel. Uit de gesprekken die Connolly met Lennon had, concludeerde hij dat de Beatle veel verschillende gezichten liet zien. Soms wreed, dan weer grappig en gevat. Lennon was het allemaal. Het meest prominent in zijn gedrag was Johns rusteloze aard. Volgens Connolly wilde John altijd iemand anders zijn. Liever de kunstenaar dan de rockster.

Steen in de vijver

Ik vond dat Henk van der Meijden, wat je ook van de beste man zijn journalistieke kwaliteiten mag vinden, het toch allemaal best aardig samenvatte: de Lennons maakten in die tijd van hun leven een theaterspektakel. Daarbij was Yoko Ono de regisseur en John Lennon de uitvoerend artiest. Volgens Van der Meijden vertrouwde John hem die week in het Hilton toe dat hij hoopte dat zijn steen in de vijver vele kringen zou maken die nog lang te zien zouden zijn. Vrede werd het niet. Maar dat er 50 jaar naar dato weer een filmploeg in suite 902 neerstreek, zegt genoeg. Meer dan genoeg.