Een tipje van de sluier: luistersessie White Album-box in de Wisseloord Studio's in Hilversum

Het had iets sacraals. Op vrijdagmiddag 5 oktober 2018 om 3 uur betrad Roy Teysse van Universal Nederland het podium van de Wisseloord Studio in Hilversum. De ruimte was spaarzaam verlicht. Overal stonden enorme displays met foto's van The Beatles uit 1968. Op het podium prijkten de vier indringende portretten die destijds bij The White Album gevoegd werden. Temidden van twee enorme geluidsboxen. Hier stond iets te gebeuren. Terwijl John, Paul, George en Ringo ons aankeken, elk als de schrijver van hun eigen evangelie, groette Teysse hen met een diepe buiging. Daarna draaide hij zich om naar het selecte gezelschap van muziekjournalisten waar ik me die middag in bevond.

Wisseloord Studio's Hilversum, 5 oktober 2018 (foto: Tim op 't Broek)

Music that will make your heart sing
We wisten allemaal waar we voor gekomen waren. Apple Records en Universal Music zouden een tipje van de sluier oplichten van de jubileumbox van The White Album die op 9 november 2018 wereldwijd in verschillende edities verschijnt. Behalve het geremixte album, bevat de meest uitgebreide versie van de box ook alle 27 demo's die The Beatles in mei '68 na terugkomst uit India bij George Harrison thuis (in Esher) opnamen. Daarnaast maarliefst 50 outtakes die in deze vorm nog nooit officieel waren uitgebracht. We zaten inmiddels rechtop en licht gespannen op onze witte poefjes, in het hart van de studio toen Guy Hayden en Jonathan Clyde het podium betraden en ons vertelden wat wij daar alvast van mochten horen. You're going to hear some music that will make your heart sing, glunderde Clyde, bijna zijn officiële rol vergetend. Wie zou er niet smullen van zo'n moment?

Guy Hayden (Apple) en Jonathan Clyde (Universal Music)

Een blank tape waarop ineens de stem van John Lennon te horen is
De luistersessie zou uit drie delen bestaan: eerst 5 nummers van de Esher Demo's, dan 5 outtakes en tenslotte 5 geremixte nummers van het reguliere album. Ook zouden we een inkijkje krijgen in hoe de monsterklus om tot deze jubileumbox te komen geklaard was. Monnikenwerk was het voor Giles (de zoon van) Martin en zijn team om alle, maar dan ook àlle tapes van de White Album-sessies uit de EMI-archieven te beluisteren. Zelfs die ene, gemarkeerd als "Blank tape", die tot dan toe altijd direct aan de kant was geschoven. Wie onderzoek doet, doet het goed. Jonathan Clyde warmde ons alvast op, met het verhaal over het vermeende stuk onbespeelde tape. Na 20 minuten stilte was daarop ineens de stem van John Lennon te horen: "Should I pluck it or strum it?" vraagt Lennon op de geluidsband aan producer George Martin. En daar volgt het tedere Julia, dat John als eerbetoon aan zijn moeder schreef. Niet zoals we het kennen, maar inderdaad al strummend, met een lichte slag gespeeld. Daarna gaat Lennon over op de fingerpicking-versie die zich de afgelopen 50 jaar wereldwijd in de harten heeft genesteld. Wie dat onlangs ontdekte, moet zichzelf even in de arm geknepen hebben.

Voor Paul en Ringo was het wennen dat er zoveel materiaal met de wereld gedeeld gaat worden
Zowel de Esher Demo's als de overige sessietapes waren in uitzonderlijk goede staat, vertelde Clyde. Olivia Harrison stelde de officiële 4 track-tape van de Esher Demo's beschikbaar, uit de kluis in het Harrison-archief op Friar Park. De overige tapes, afkomstig uit de schatkamers van EMI, waren nagenoeg nooit gedraaid de afgelopen 50 jaar. Anders dan de mastertapes van The White Album, die uiteraard regelmatig, voor diverse doeleinden op de machine waren gelegd. Giles Martin en zijn team beluisterden alles en uiteindelijk kregen Paul, Ringo, Olivia Harrison en Yoko Ono een longlist van interessant materiaal voorgelegd. Voor Paul en Ringo was het wennen, lichtte Clyde toe, dat de box drie CD's met nooit uigebracht materiaal zou bevatten. Na al die jaren resteert wellicht nog steeds een vorm perfectionisme. Waarom zou je datgene dat je destijds niet op de plaat wilde hebben, alsnog met de wereld delen? Maar historisch besef is er ook en zodoende was Apple uiteindelijk gul met het prachtige bonusmateriaal.

Revelatie zonder ruis
Van de Esher Demo's hoorden we Back In The USSR, Sexy Sadie, Not Guilty, Ob-La-Di Ob-La-Da en Child of Nature in een helderheid die ons onbekend was. Gewend aan de doorgekopieerde ruis van de oorspronkelijke banden, was het voor mijn oren een haast onwerkelijke nieuwe ontmoeting met het materiaal. De achtergrondzang was goed te horen, de tamboerijn op Back In The USSR was zo helder, dat hij ter plekke in de Wisseloord Studio's tegen een bovenbeen getikt had kunnen zijn. Ik voelde The Beatles heel dichtbij, zeker in de setting van een studio. Not Guilty won aan subtiliteit. Het gitaarwerk was weer hoorbaar. Clyde merkte terecht op dat de premature versie van deze track verbazingwekkend veel leek op de song die Harrison uiteindelijk in 1979 op zijn gelijknamige solo-album zette. Lang na het uiteengaan van The Beatles. Lang na de martelgang van de meer dan 100 afgekeurde takes in de zomer van 1968. Ook Child of Nature, later door Lennon uitgebracht als Jealous Guy was een revelatie zonder ruis. De frisse Esher Demo's vormden voor mij één van de hoogtepunten van de sessie in Hilversum. Lieve mensen, jullie zullen in je nopjes zijn, als jullie ze straks ook horen.

Daar zaten we, geconcentreerd te luisteren. (foto: Rick Kraus)

George Harrison vloog uit de bocht als Smokey Robinson
De vijf nummers die we uit de verzameling met 50 outtakes voorgeschoteld kregen, deden niet onder voor het voorgaande. Een, volgens mij, nog nooit uitgelekte bluesrock-versie van Cry Baby Cry, zette ons vertrouwde beeld van Lennons sprookje compleet op z'n kop. I Will laat de intieme sessie horen die McCartney, Lennon en Starr hadden op de dag waarop Londen door aanhoudende regenval praktisch compleet onder water stond. De percussie-instrumenten dringen zich prettig op. Net als een hele vette, droge bassdrum, die het nummer nieuwe diepte geeft. Julia bezorgde ons kippenvel en While My Guitar Gently Weeps een glimlach. We hoorden George Harrison daar een poging doen als Smokey Robinson te zingen. En vastlopen. Eric Clapton zoekt op de opname hoorbaar nog naar zijn eigen rol. Jac Bico van The Analogues, ook aanwezig bij de luistersessie, liet zittend naast Leo Blokhuis zijn kin op zijn borst zakken, sloot zijn ogen en luisterde met nieuwe oren naar de gitaarpartij die hij het afgelopen jaar zo vaak speelde. Good Night tenslotte, breekbaar gezongen door Ringo, maar met een trefzekere, zij het geïmproviseerde, close harmony-ondersteuning door de andere drie, was ook nieuw voor onze oren. De track deed me glimlachen en omkijken naar Bert Dijkman van Plato Mania. Mooooi! mimeden we verwonderd naar elkaar.

Long, Long, Long krijgt eindelijk de mix die het nummer verdient
De nieuwe mixen van het reguliere album brachten ons bij het laatste gedeelte van de sessie. De heren van Apple en Universal lichtten toe dat er vooral gezocht was naar een breder sonisch spectrum, gebruikmakend van alle technologie waarover we nu kunnen beschikken. Wat vroeger niet al te diep mocht klinken (denk aan de naald die uit de groef danst), mag er nu in alle gewicht zijn. Het maakt de rocknummers, als Everybody's Got Something To Hide Except My And My Monkey en Helter Skelter straks op het nieuwe White Album intenser. Ik vond overigens laatstgenoemde track wel wat weggalmen en kon juist de droge diepe rocksound van Monkey weer des te meer waarderen. Liefhebbers van Long, Long, Long krijgen nu trouwens ook eindelijk waar ze al die jaren op wachtten: een uitgebalanceerde mix, waarin de enorme verschillen tussen hard en zacht zijn weggenomen. Het laat het nummer aan emotionele lading en diepte winnen. De diepe, droge basdrum is ook weer prominent aanwezig op Mother Natures Son en op Happiness Is A Warm Gun hoorde ik nieuwe geluiden, zoals een kort stukje "percussie" dat op het hout van een akoestische gitaar gespeeld lijkt te zijn. Vlak voor het eind. Of begon ik te ijlen? De hooggespannen verwachtingen van Dear Prudence werden helaas niet helemaal waargemaakt. Hoe dat zit, kun je horen in de extra editie van de Fab4Cast die we na afloop bij de Wisseloord Studio's opnamen. Van Wibo Dijksma en Jan Cees ter Brugge mochten Ron Bulters (Beatlesfanclub.nl) en ik aanschuiven bij de nabeschouwing. Luister hem terug via Soundcloud of Spotify, deze week razendsnel gemonteerd door Wibo.

Podcasten met Wibo, Ron en Jan Cees

Giles was niet tevreden en begon opnieuw
Giles Martin gaf trouwens toe dat hij er best moeite mee had gehad om met zijn vingers van de historische mix af te blijven. Vlak voor Kerst 2017 completeerde hij zijn eerste remix van The White Album en betrapte hij zichzelf er op dat hij te veel zijn eigen voorkeuren in het geluidspalet had aangebracht. Het deed hem besluiten om na de feestdagen opnieuw te beginnen en zich te concentreren op het verbeteren van het geluid, in plaats van het opnieuw in elkaar zetten van de nummers. Een verstandige keuze, lijkt me.

Voor wie het nog niet meegekregen had: de voorverkoop van deze mooie avond is gisteren begonnen. Er zijn 120 kaarten beschikbaar, dus twijfel niet te lang. Zullen we die prachtplaat met z'n allen gaan vieren? Zie ik je daar?