Hoe de Futurama-gitaar van George Harrison deze week weer opdook

Een gitaar met een verhaal: zo kun je de Futurama van George Harrison zeker noemen. Deze week ging het instrument, dat George in 1959 in Liverpool kocht, voor 1,27 miljoen dollar onder de hamer bij Julien's Auctions in Los Angeles. Waarom schafte George destijds juist déze gitaar aan en hoe raakte hij hem ook weer kwijt? Tijd om eens in het verhaal te duiken van de Futurama van George Harrison. 

Schatkamer
Het is vrijdag 20 november 1959 als de zestienjarige George Harrison en de zeventienjarige Paul McCartney in Liverpool de winkeldeur van Frank Hessy's Music Shop open duwen. Hessy's, gelegen op de hoek van Whitechapel en Stanley Street, is een schatkamer waar veel jongeren zich dagelijks vergapen aan prachtige nieuwe instrumenten. Instrumenten die hun budget meestal te boven gaan. Maar wie wil er nu geen elektrische gitaar, om net zo beroemd te worden als Buddy Holly? Die bespeelt een Fender Stratocaster, een gitaar die in het Engeland van 1959 bijna niet te bemachtigen is, vanwege een op dat moment geldend importverbod van Amerikaanse instrumenten. George zegt daar in een interview over:

"If I'd had my way, the Strat would have been my first guitar. I'd seen Buddy Holly's strat...on the Chirpin' Crickets album cover, and tried to find one. But in Liverpool in those days the only thing I could find resembling a Strat was a Futurama. It was very difficult to play, the strings were about half-an-inch off the fingerboard. But nevertheless it did look kind of futuristic."

Knal
Dus als je geen Stratocaster kunt bemachtigen, moet je  op zoek naar 'the next best thing'. En dat is precies het plan van de jonge George. Als hij in de winkel samen met zijn vriend voor de wand met gitaren staat, ziet hij hoe Paul een Futurama uit het rek pakt. Het is een elektrische solid body-gitaar, met een ontwerp dat aardige gelijkenissen vertoont met de felbegeerde Fender Stratocaster die Buddy Holly vasthoudt op de cover van zijn Chirpin' Crickets-album. Terwijl George toekijkt, plugt Paul de Futurama voortvarend in één van de versterkers die klaarstaan om gitaren uit te proberen. Maar omdat de drie switches op de Futurama 'uit' staan, komt er geen geluid uit de versterker. Dus draait Paul het volume van de box nog maar eens goed omhoog. Dan reikt George naar één van de switches op de gitaar, waarna de jongens het instrument met een enorme 'knal' inwijden. 

Op aanbetaling
Los van die knal uit de versterker (zou het ding de actie van Harrison en McCartney overleefd hebben?) vindt George dat de Futurama goed klinkt: "It had a great sound though, and a really good way of switching in the three pick ups and all the combinations." En dus vraagt de minderjarige George aan zijn moeder of zij een handtekening wil zetten op de hire-purchase agreement, waarmee hij het instrument op aanbetaling meekrijgt. Of, zoals George het later noemt: "One pound down, and the rest when they catch you." 

Ook Tony Sheridan bespeelt een Futurama
De Futurama die George mee naar huis neemt, is van Tsjechische (Tsjecho-Slowaakse) makelij en vindt vanaf 1958 via importeur Selma zijn weg naar muziekwinkels in Groot-Brittannië. De importeur speelt in op het gebrek aan Amerikaanse instrumenten en bedenkt een moderne, tot de verbeelding sprekende naam voor het instrument: de Futurama. Met zo'n gitaar ben je klaar voor de toekomst. Daarmee is de Futurama één van de weinige solid body-gitaren die in Engeland beschikbaar zijn. En ook Tony Sheridan schaft er eentje aan. Hij is met zijn Futurama op televisie te zien, in het programma Oh Boy!

Gretsch Duo Jet
Uiteindelijk zal George de Futurama intensief bespelen. Hij doet er 324 optredens mee, onder andere in The Cavern, in Hamburg en daarbij ook tijdens het begeleiden van Tony Sheridan. In juli 1961, nadat The Beatles zijn teruggekeerd van hun tweede Hamburg-avontuur, heeft George de financiële middelen om zijn Futurama te vervangen door zijn iconische zwarte Gretsch Duo Jet. En daarmee verdwijnt de Futurama naar de achtergrond.

Wedstrijd
Totdat....het magazine Beat Instrumental in oktober 1964 een wedstrijd uitschrijft, waarbij de winnaar er vandoor mag met Georges Futurama. Wat moeten lezers daarvoor doen? Een kaartje sturen, met de belangrijkste redenen waarom zij een gitaar zouden kopen. Zouden ze vooral letten op het ontwerp, op de klank of juist op de prijs? Een maand later kondigt het magazine aan dat ene A.J. Thompson uit Seaford (East-Sussex) de gelukkige winnaar van de Futurama is. Het instrument is dan inmiddels door George overgedragen aan redacteur Sean O'Mahony. George verklaart daarbij: "I hope that whoever wins has as much fun with it as I did. It’s a great guitar.” Maar als redacteur O'Mahony de winnaar vraagt of hij eigenlijk gitaar speelt, blijkt het antwoord: 'nee' te zijn. A.J. Thompson ontvangt liever een geldbedrag, O'Mahony houdt de gitaar zelf.  

The Beatles Story
Wat er in de tussenliggende jaren gebeurt, is mij niet duidelijk geworden. Wel dat de gitaar in oktober 2024 geëxposeerd wordt in museum The Beatles Story in Liverpool, als opmaat naar de grote veiling. Daar kon iedereen afgelopen maand nog even goed kijken naar het instrument dat twee jonge jongens met een grote rock 'n' roll-droom bewonderend vasthielden, op die ene vrijdag in november 1959 in een muziekwinkel in Liverpool. The rest is history...