zaterdag 12 december 2020

Over Nutopia en Nixon: hoe John Lennon zijn vervolging door de Amerikaanse overheid aan de kaak stelde

Wanneer je afgelopen week naar onze podcast De Laatste Dagen Van... John Lennon luisterde, kon je in deel 4 horen hoe we John als communicator hebben willen neerzetten. Van de jongen die op zijn slaapkamer bij Aunt Mimi en Uncle George in Liverpool strips tekende en verhalen schreef in zijn schriftje The Daily Howl tot de man die de billboards in New York vol liet plakken met zijn War Is Over-boodschap. Bij het samenstellen van deze podcastaflevering, realiseerde ik me hoe goed John en Yoko in staat waren hun ideeën te verbinden met conceptuele kunst, humor én met de massamedia. Zo ook bij het concept Nutopia, waar we in aflevering 4 kort bij stilstaan. Het leek me een mooi onderwerp voor de column van vandaag. Want wat was Nutopia precies en wat wilde Lennon er mee zeggen?



Een volkslied van vier seconden stilte

Op 1 april 1973, de datum die ook in de Verenigde Staten voor April Fools Day staat, stichtten John en Yoko de staat Nutopia. Een "new utopia" als conceptueel land, waarvan je jezelf inwoner kon noemen als je de staat simpelweg erkende. Een imaginair land zonder leider of regering, een land met een onbekend aantal inwoners, die bovendien niet geregistreerd stonden. Het nieuwe utopia had een witte vlag en een volkslied dat bestond uit vier seconden stilte. Het zegel van het land liet, in de dubbele betekenis van het woord 'seal' een zeehond zien die een yin-yang globe op zijn neus liet balanceren.




Persverklaring

Een dag later stonden John en Yoko de pers te woord in de New York City Bar Association, een vrijwilligersinstelling voor zittende en toekomstige advocaten, gevestigd aan 44th Street. Daarbij lazen John en Yoko hun onderstaande verklaring voor [bekijk de video]. Vervolgens zwaaiden ze met een witte zakdoek, als symbool van de vlag, waarbij Lennon zei: "This is the flag of Nutopia. We surrender to peace and love." Daarna snoot hij zijn neus in de zakdoek

We announce the birth of a conceptual country, NUTOPIA.
Citizenship of the country can be obtained by declaration of your awareness of NUTOPIA.
NUTOPIA has no land, no boundaries, no passports, only people.
NUTOPIA has no laws other than cosmic.
All people of NUTOPIA are ambassadors of the country.
As two ambassadors of NUTOPIA, we ask for diplomatic immunity
and recognition in the United Nations of our country and its people.



Wat wilden John en Yoko zeggen met Nutopia?
Onder al die humor lag natuurlijk wel degelijk een serieuze boodschap. De Lennons zochten als ambassadeurs van het fictieve land diplomatieke immuniteit. Dat had alles te maken met de immigratieproblemen die John tijdens zijn eerste jaren als inwoner van de Verenigde Staten ondervond. Zijn vredescampagnes en anti-Nixon propaganda waren een doorn in het oog van de zittende president van de Verenigde Staten. Na de impact van Johns singles Give Peace A Chance en Happy Xmas (War Is Over) en het gerucht dat John ten tijde van een Republikeinse conventie plannen had om deel te nemen aan een muzikaal protest in San Diego, kwam de tegenaanval van de Amerikaanse overheid. Het plan ontstond om Lennon te laten deporteren.


Yoko had betere papieren dan John

De Immigration and Nutarlization Service (INS) startte in maart 1972 een uitzettingsprocedure tegen John, verwijzend naar zijn veroordeling uit 1968 voor het bezit van cannabis in Londen. In werkelijkheid werd Lennon gezien als een gevaar voor de staat en een bedreiging voor de herverkiezing van Richard Nixon. Yoko had overigens betere papieren. Door haar eerdere huwelijk met de Amerikaanse filmregisseur Tony Cox was zij in het bezit van een Resident Alien Green Card. Tegen de pers verklaarde John dat hij zich de mond niet liet snoeren, laat staan het land uit liet zetten. Toch hadden de afluisterpraktijken van de FBI, om bewijs tegen hem te verzamelen, wel impact.


Dylan en Harrison deden een goed woordje voor Lennon

Op 23 maart 1973 ontving John bevel om de VS binnen 60 dagen te verlaten. Een week later kwam hij met zijn statement over Nutopia. Niet lang daarna raakte Nixon verzeild in het Watergate-schandaal, dat uiteindelijk leidde tot zijn aftreden. Opvolger Gerald Ford was niet geïnteresseerd in verdere vervolging van Lennon. Of het uiteindelijk hielp, weten we niet, maar George Harrison bezocht Ford in december 1974 en vroeg de president en passant om af te zien van verdere vervolging van zijn oud-bandmaatje. Net als Bob Dylan trouwens, die al in 1972 een brief aan de INS schreef, met het verzoek om John en Yoko gewoon met rust te laten. Uiteindelijk kwam op 8 oktober 1975, een dag voor de geboorte van zoon Sean, een eind aan Johns juridische strijd met de overheid.


George Harrison bij Gerald Ford:
zoete broodjes bakken


Historicus Jon Wiener hield vol
In 2000 wist historicus Jon Wiener na 14 jaar procederen tegen de FBI een deel van de geheime documenten over Lennon op tafel te krijgen. Het duurde tot in 2006 om ook de laatste vertrouwelijke stukken te openbaren. Daaruit bleek dat de Lennons inderdaad nauwlettend in de gaten werden gehouden. In zijn boek Gimme Some Truth: The John Lennon FBI Files doet Wiener het resultaat van zijn zoektocht uit de doeken.


 

Green Card
In de zomer van 1976 nam John Lennon triomfantelijk zijn Green Card in ontvangst. Videobeelden en foto's laten een blije en opgeluchte inwoner van New York zien. Iemand die zijn hart en ziel aan de stad verpand had. Die weigerde zijn mond te houden en zijn waarden te verloochenen voor zijn vrijheid. Uiteindelijk werd John Lennon toch een beetje zelf een Nutopian.




Imagine there's no countries
It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
No religion too
Imagine all the people
Living live in peace

Geen opmerkingen:

Een reactie posten