zaterdag 6 februari 2021

Over de Fender Rosewood Telecaster-gitaar van George Harrison en de Italiaanse missie van Jac Bico van The Analogues

Onlangs genoot ik van de documentaire die filmmaker Marcel de Vré over het Abbey Road-project van The Analogues maakte. Ik zag hoe de band zich voorbereidde op de drie concerten die op 30 juni 2019 in de Londense Abbey Road-studio's plaats zouden vinden. Het uitzoeken van de arrangementen, het verdelen van de stemmen, het repeteren en... het verzamelen van de juiste instrumenten. Nog los van de hele logistieke operatie om het Abbey Road-album ter plekke te kunnen spelen en op te nemen, waren het allemaal puzzelstukken die eind juni 2019 op tijd in elkaar moesten passen. Eén daarvan was de zoektocht naar een speciale gitaar, die niet mocht ontbreken bij de sessies: de Fender Rosewood Telecaster van George Harrison.



Op maat gemaakt voor George Harrison
Wat een prachtig instrument. Eigenlijk ben ik niet zo'n Fender-fan, maar het model dat in december 1968 door een koerier bij het Apple-kantoor op Savile Row werd bezorgd, is beslist een beauty te noemen. Een gitaar met een bijzonder verhaal. Het instrument werd op maat gemaakt voor George Harrison. Niet op bestelling, maar als cadeau. Het kwam vaker voor dat The Beatles instrumenten aangeboden kregen, als slimme zet om nieuwe modellen of series onder de aandacht van het publiek te brengen en zodoende qua verkoop een impuls te geven. Sowieso waren de gitaren die The Beatles gebruikten enorm populair. Toen George Harrison in februari 1964 met zijn Gretsch op de Amerikaanse televisie verscheen, kon de familie Gretsch de vraag naar hun gitaren niet meer aan en steeg de omzet van het bedrijf in één klap met 25 procent.


De lobby van Fender

Het was dus interessant en eervol om als gitaarmerk een instrument aan een Beatle te kunnen leveren. Daar ging in dit geval nog wel een stevige lobby aan vooraf. Het zinde de firma Fender niet dat The Beatles nauwelijks (publiekelijk) gebruik maakten van hun instrumenten. Salesmanager Don Randall deed Brian Epstein al eens een aanbod om The Beatles 'aan de Fender' te krijgen, maar die missie mislukte. In de zomer van 1968 deed Randall een nieuwe poging om zijn merk aan de Fab Four te slijten. Randall kreeg Paul McCartney en John Lennon te spreken, ten kantore bij Apple in Londen. Volgens de salesmanager was met name McCartney een goed gesprekspartner. Dit keer lukte het wel om The Beatles te interesseren voor zijn merk. Randall mocht een Fender VI six-string bass leveren, een aantal Fender Rhodes piano's, een jazzbass, een aantal versterkers waaronder een PA-systeem en een Fender telecaster voor George Harrison.


De telecaster voor Harrison, de stratocaster voor Hendrix
Wat zal Randall in z'n nopjes geweest zijn, in het vliegtuig terug naar de VS. In Californië kreeg 
Phillip Kubicki van de research- en developmentafdeling de opdracht om twee nieuwe Fender-modellen te ontwikkelen. Eentje als telecaster en eentje als stratocaster. Kubicki werkte sinds 1964 voor Fender, in zijn eerste jaren opereerde hij onder het toeziend oog van Roger Rossmeisl, die eerder onder de paraplu van de firma Rickenbacker de modellen ontwierp die John Lennon en George Harrison gebruikten. De nieuwe telecaster en stratocaster moesten een speciaal design krijgen, waarmee de firma zich goed in de kijker kon spelen. De telecaster was voor George Harrison, de stratocaster zou naar Jimi Hendrix gaan.

Twee prototypes per model
Phillip Kubicki kreeg de plannen in het najaar van 1968 van zijn leermeester Rossmeisl te horen. Om op safe te spelen, zouden er van beide modellen twee prototypes gemaakt worden. De exemplaren die het beste uitpakten, waren bestemd voor Harrison en Hendrix. Het bijzondere van de modellen was dat niet alleen de bovenkant, maar ook de onderkant belegd was met palissanderhout. Dat maakte de gitaren niet alleen zeer luxe, maar ook bijzonder zwaar. In Beatles Gear (Andy Babiuk) las ik hoe Kubicki uitlegde dat hij vele uren besteedde aan het schuren, lakken en poetsen van de bodies van de instrumenten, een proces dat hij tot in perfectie wilde uitvoeren. 



Op tijd voor het volgende Beatlesalbum
Tijdens het maakproces kreeg de gitaarbouwer de opdracht om prioriteit te geven aan George Harrisons telecaster, zodat de gitaar een kans maakte op het eerstvolgende Beatlesalbum, dat het pas uitgekomen White Album zou opvolgen, gebruikt kon worden. Toen supervisor Rossmeisl tevreden was en de gitaar ook in technisch opzicht alle tests had doorstaan, kon het instrument, veilig verpakt in een stevige gitaarkoffer op reis. In de documentaire over The Analogues zag ik een mooie parallel. Gitarist Jac Bico vloog in het voorjaar van 2019 naar het Italiaanse Bari waar hij een soortgelijke Rosewood Telecaster bij een handelaar ging bekijken. Hoewel het instrument nieuwe fretten nodig had, werd het door Bico goedgekeurd. Vervolgens zag ik hoe Jac met het instrument, waarvoor een aparte vliegtuigstoel geboekt was, veilig naast zich terug naar Nederland vloog. 


De Hendrix-strat bereikte Jimi niet
Dat was precies de manier waarop de oorspronkelijke telecaster in december 1968 door een koerier van Californië naar Londen werd gevlogen. Daarna wachtte de bouwer in spanning af of Harrison de gitaar daadwerkelijk zou omhangen en bespelen. Dat gebeurde. Kubicki sprong bijna uit zijn stoel van blijdschap toen hij medio 1970 de film Let It Be zag. George Harrison bespeelde daarin het door hem gebouwde instrument. Ondertussen had Kubicki ook de stratocaster voor Jimi Hendrix in april 1970 afgemaakt. Dat protoype werd echter nooit naar Hendrix gebracht. Jimi overleed datzelfde jaar. De bouwer, die een indrukwekkende carrière kreeg en zelf in 2013 overleed, wist niet wat er uiteindelijk met de Hendrix-gitaar gebeurde. Misschien bevindt het instrument zich nog steeds in de Fender-schatkamers. 

Phillip Kubicki

Op een aparte vliegtuigstoel
Fender nam het telecastermodel van George Harrison wel in productie. De gitaar was enkele jaren te koop, maar werd nooit een publiekslieveling. Wellicht doordat hij relatief zwaar was. Ik hoorde Jac Bico vertellen dat er destijds ongeveer 400 van gemaakt werden. George Harrison gaf zijn telecaster in de loop van 1969 aan Delaney Bramlett van de band Delaney & Bonnie, waarmee hij korte tijd door Europa tourde. Delaney had de gitaar lang in zijn bezit, maar verkocht hem in 2003 op een veiling, twee jaar na het overlijden van Harrison. De gitaar leverde 434.750 dollar op. Dat bedrag werd, via een intermediair, neergelegd door Olivia Harrison, de weduwe van George. Daarmee kwam het instrument weer in het bezit van de Harrison Estate. Ik ga er vanuit dat het model van The Analogues ook één van die eerste limited edition telecasters is. Wat geweldig dat Jac Bico de gitaar ook op een aparte vliegtuigstoel van Italië naar Nederland vloog. Precies zoals de telecaster van George destijds naar Engeland kwam. Pure romantiek. Hoe mooi wil je het hebben?


Een eigen vliegtuigstoel voor de telecaster



Jac Bico


2 opmerkingen:

  1. Fraai uiterlijk vanwege het donkere palissander. Gewicht vind ik een nadeel, maar zou hem natuurlijk dolgraag willen uitproberen. Hoewel ik dolblij met mijn blonde Panucci ben...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Leuke aanvulling op die Abbey Road docu Anne. Ben benieuwd of diezelfde Fender Jazz uiteindelijk met Wings opdook in de Lagos studio's voor de opname van Band on de Run. Bij Paul heb je volgens mij maar 3 smaken: Hofner, Rickenbacker of zo'n Jazz. Groet, Willem.

    BeantwoordenVerwijderen