De verbijsterende Beatlesavonturen van journalist en muzikant Mark Cunningham (1)

Hij zat bij Paul McCartney aan de keukentafel sandwiches te eten, werd door George Harrison rondgeleid op Friar Park en trof Paul, George en Ringo tijdens het Anthology-project in een besloten meeting bij Apple. Journalist en muzikant Mark Cunningham onderging het de afgelopen dertig jaar allemaal met een lichte vorm van verbijstering. Een bijzonder verhaal dus. Wibo Dijksma van Fab4Cast attendeerde me onlangs op een aflevering van de podcast Buskin' With The Beatles, waarin Mark aan gerenommeerd Beatles-researcher Richard Buskin zijn verhaal doet. De highlights van dat bijzondere gesprek lees je deze week via BeatlesTalk.

Ready Steady Go
Toen Mark Cunninham in februari 1963 in Oost-Londen ter wereld kwam, stonden The Beatles op de drempel van de grote doorbraak, met hun succesvolle debuutalbum Please Please Me. En zo onvoorstelbaar snel als het ging met die Beatlescarrière, zo interessant verliep ook het leven van de jonge Mark. Want al snel kruiste zijn pad dat van The Beatles. Hoe begon het allemaal? Marks tante Kate woonde in de jaren '60 in een flat bij het Londense Marble Arch. Ze deelde haar woning met ene Vicki Wickham, die op haar beurt als assistent-producer werkte voor het televisieprogramma Ready Steady Go. Een populaire muziekshow waar Engeland tussen 1963 en 1966 op de vrijdagavond massaal voor inschakelde. 

Dusty Springfield, Nona Hendryx en Vicki Wickham

John zat stoned onder de tafel
De flat van Kate en Vicki werd al snel een plek waar bevriende sterren neerstreken. Ook de jonge Mark was regelmatig bij zijn tante op bezoek. Hij herinnert zich dat hij wel eens mee uit winkelen ging, samen met Dusty Springfield. Tante Kate werd een echte socialite bij feestjes, openingen en premières. In 1965 belandde ze in de kring rond The Beatles, waardoor ze een uitnodiging ontving voor de première en afterparty van de film Help! Uit latere verhalen van zijn tante leerde Mark dat die afterparty een bijzondere aangelegenheid was. Terwijl zij met Paul kletste, zat John, vermoedelijk onder invloed van geestverruimde middelen, stilletjes onder hun tafel.

Naar de première van Yellow Submarine
Kate besloot in 1968 haar neefje mee te nemen naar de première van Yellow Submarine. Een tekenfilm zou de jonge Mark vast aanspreken, zo dacht ze. Daar ontmoette Mark John Lennon voor het eerst. Die gaf hem een aai over zijn bol en zei: "Ik heb ook zo'n jochie als jij." Ondertussen groeide Mark op en droomde hij van een carrière in de muziek. In oktober 1976 zag hij op dertienjarige leeftijd Paul met Wings optreden in het Londense Wembley. "Dat optreden kwam hard binnen," aldus Mark. "Ik herinner ook hoe zeer ik onder de indruk was van de lasershow." Zijn droom van een muzikale carrière werd steeds sterker. Op zijn vijftiende besloot Mark daarom zijn geluk te beproeven en een brief te schrijven aan de Abbey Road-studio's. Daarin vroeg hij of het mogelijk was er een korte stage te lopen, vanwege zijn ambities om 'iets in de muziek' te gaan doen. Misschien wel als technicus. 

Première Yellow Submarine,
17  juli 1968, London Pavillion

Stage in de Abbey Road-studio's
En zowaar...Mark was welkom. Hij mocht een week meekijken en -helpen. Op een zekere dag in 1978 zag hij het London Symphonica Orchestra in actie. In Studio One. Ook belandde hij in de control room van Studio Two, die hem uitzicht verschafte op de studiovloer waar Paul McCartney en Laurence Juber bij de vleugel stonden. Toen Mark zich omdraaide, zat John Bonham achter hem een boek te lezen, zo herinnert hij zich. Mark mocht hand- en spandiensten verrichten en deed zijn uiterste best met het klaarzetten van spullen en het aansluiten van microfoons. Het werd een week die hij nooit meer zou vergeten. Op een plek die zó verbonden was met The Beatles. En toen hij ouder werd, bleef zijn liefde voor The Beatles groeien. Midden jaren '80 zag hij Paul, George en Ringo optreden tijdens de Prince's Trust-concerten in Londen. 

Complimenten van Macca
In 1987 raakte Mark betrokken bij een bijzonder muziekproject van het Engelse station Esses Radio, die hem inhuurde om mee te werken aan de viering van het twintigjarig jubileum van het Beatles-album Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band. Mark was inmiddels al werkzaam in de muziekwereld, deed sessiewerk en maakte radiojingles. Voor de Summer Road Show van het genoemde radiostation kreeg hij de kans het Pepper-album zelf van A tot Z opnieuw in te spelen. Het plan was aanvankelijk om met die backing track een live-optreden te verzorgen. Dat live-optreden kwam er niet, maar toen Mark trots zijn 'Pepper-tape' naar Paul McCartney stuurde, ontving hij een complimenteuze brief en een gesigneerde foto van Macca terug. Over zijn ervaringen tijdens het project schreef Mark dit artikel voor het magazine Sound On Sound. Hoe klonken die opnamen van Mark? Je kunt ze hier beluisteren.

Mark, Paul en de Bill Black-contrabas
Het bleef niet bij die brief aan Paul McCartney. Niet veel later klom Mark opnieuw in de pen, om Neil Aspinall te laten weten dat hij van plan was zelf een bedrijf op te richten, dat de naam Apple Music Productions zou krijgen. Op een reactie hoefde hij niet lang te wachten. Aspinall dreigde zijn juristen op hem af te sturen, als hij zijn plannen zou voortzetten. Maar Neils interesse was gewekt. Marks naam was inmiddels geen onbekende meer, op de Beatles-burelen. In diezelfde periode kreeg hij als muziekjournalist de kans om Paul McCartney telefonisch te interviewen bij het verschijnen van diens album Flowers In The Dirt. Er volgde een tweede interview voor het vakblad Making Music. Mark viel ook op bij Paul, door zijn muzikaal inhoudelijke vraagstelling. En bij een ontmoeting, ter gelegenheid van de fotosessie voor het interview, raakten Mark en Paul in gesprek over de Bill Black('Elvis')-contrabas die bij de sessie gebruikt  werd.

Paul McCartney met zijn beroemde 
Bill Black-bas

Dineren in Peasmarsh
Opnieuw probeerde Mark om dicht bij de McCartney-entourage te komen: voor een volgend artikel in een muziektijdschrift lukte het hem om McCartney's Off The Ground-band te spreken te krijgen. Hij stond daarvoor in contact met Robbie McIntosh, Wix en drummer Blair Cunningham. Mark reisde af naar het Engelse Peasmarsh en sprak met de bandleden, waarna hij met ze dineerde in het plaatselijke hotel. De volgende ochtend vroeg Mark de mannen of het mogelijk was om bij Paul op de thee te gaan in Peasmarsh. Wie niet waagt... Het lukte zowaar. Macca's bandleden regelden een lunchafspraak tussen  hun baas en de journalist. En zo belandde Mark Cunningham bij Paul en Linda aan de keukentafel, achter een pot thee en een bord met sandwiches. Het interview zou bedoeld zijn voor Guitar Magazine, zo vertelde Mark de McCartney's, die nog niet wisten dat Mark het interview nog niet formeel met de redactie van het tijdschrift had geregeld. Soms moet je echter de binnenbocht nemen, zullen we maar zeggen.

We laten Mark achter aan de keukentafel bij Paul en Linda. In de volgende blog lees je hoe Mark Paul ook deze keer wist te verrassen met zijn interview-aanpak én hoe zijn avonturen met de ex-Beatles en Apple verder vorm kregen!

The Beatles en... George Michael: welke connecties ontdekten we tijdens het maken van onze nieuwe podcastserie De Laatste Dagen Van...George Michael?

Het is zover. Afgelopen week verscheen het vierde seizoen van de podcast De Laatste Dagen Van... en dit jaar staat pop-icoon George Michael centraal. Zoals veel lezers van BeatlesTalk en luisteraars van Fab4Cast weten, maken we deze NPO/Radio 5-podcast met een deel van ons team. In 2020 was John Lennon ons startpunt. Inmiddels kun je de seizoenen over Freddie Mercury en Marvin Gaye misschien wel een beetje beschouwen als onze reis door de geschiedenis van de popmuziek, op zoek naar mooie verhalen.

Mooie verhalen uit de popmuziek
Dit jaar is George Michael aan de beurt, omdat hij 60 zou zijn geworden, als hij niet op Eerste Kerstdag 2016 zou zijn gestorven. Ook is het 40 jaar geleden dat het debuutalbum van Wham! (Fantastic) verscheen. Elf maanden hebben we met ons team, dat verder bestaat uit Wibo Dijksma, Michiel Tjepkema, Alex van der Lugt en Hans Schiffers keihard aan deze serie gewerkt. Met Kerst 2022 klapte ik mijn laptop open om de eerste teksten van de zogenaamde 'Rode Draad' te gaan schrijven. Het was weer ontzettend mooi en leerzaam om te mogen doen, want dit seizoen over George Michael bracht ons ook in contact met vele fans, liefhebbers en kenners van het leven en werk van deze veelzijdige artiest. Ook waren we in Londen en Goring-On-Thames, om in de voetsporen van dat bijzondere, muzikale leven van George Michael te duiken.

Met Michiel Tjepkema en Wibo Dijksma in
Noord-Londen, waar een muurschildering is aangebracht
om George Michael in zijn oude buurt te eren.

Parallellen met The Beatles
En jullie weten het....we zeggen het altijd bij BeatlesTalk en Fab4Cast: The Beatles Are Everywhere (volgen jullie ons Instagram-account beatles.everywhere trouwens al?) en dus stuitten we in onze zoektocht ook op de vele parallellen tussen onze grote helden The Beatles én die bijzondere, begaafde singer-songwriter George Michael. Daarover namen we een aflevering van Fab4Cast op, die binnenkort ook verschijnt. Het is al bijna traditie, want we deden het ook over Queen & The Beatles (naar aanleiding van seizoen 2 over Freddie Mercury) en Motown & The Beatles (vanwege seizoen 3 over Marvin Gaye). Maar hadden jullie ook genoeg parallellen verwacht tussen George Michael en The Fab Four? Ik niet. Dus licht ik deze week alvast een tipje van de sluier op.

George Michael of.....Harrison?
George Michael werd geboren op 25 juni 1963, als zoon van Grieks-Cypriotische vader en Engelse moeder. Zijn echt naam luidde Georgios Kyriacos Panagiotou, voor vrienden werd hij Yog en als artiest koos bij voor de naam George Michael. Toch had hij ook als 'George Harrison' door het leven kunnen gaan, want zijn moeder heette Leslie Harrison. Toevallig. Op Georges geboortedag bouwden The Beatles natuurlijk hard aan hun carrière en een blik in de boeken leert ons dat Georges moeder Leslie bij wijze van spreken tijdens haar bevalling The Beatles op de radio had kunnen horen. Wat was namelijk het geval? Eerder die week, op 17 juni 1963 traden The Beatles op in Middlesborough. Dat opgenomen concert werd de 25ste uitgezonden als Pop Goes The Beatles en schalde overal in Engeland uit de speakers terwijl George Michael in Noord-Londen ter wereld kwam.

George Harrison en George Michael ontmoeten elkaar in 1987/1988
wanneer ze beiden druk zijn met de promotie van hun muziek.

Beatlemania wordt Wham Mania
Net als de jonge Beatles raakte George Michael in de ban van muziek. Samen met schoolvriend Andrew Ridgeley. Waar Lennon en McCartney behoorlijk aan elkaar gewaagd waren als songschrijvers, kunnen we van Michael en Ridgeley niet hetzelfde zeggen. Ze werkten weliswaar samen aan een aantal nummers die Wham!-hits zouden worden, maar al snel werd duidelijk dat George de grote songschrijver was die nog niet wist hoe hij een zelfverzekerde popster kon zijn en dat het bij Andrew precies andersom zat. Wel was er de parallel met The Beatles als het ging om de worsteling om een platencontract te krijgen en een eerste single uit te mogen brengen. En qua muzikale invloeden deelden George en Andrew hun liefde voor Motown met The Beatles. Sterker nog, in veel Wham!-hits is de Motown-sound regelrecht terug te vinden, maar dan gegoten in een jaren 80-jasje. Toen de populariteit van Wham! tot grote hoogten steeg, betitelde de pers de uitzinnige taferelen als... Wham Mania, waarbij de rechtstreekse vergelijking met Beatlemania gemaakt werd. Wham! was na The Beatles, zo dachten wij bij het maken van de podcast, de eerste volgende grote Britse band waarbij die taferelen zo sterk vergelijkbaar waren met The Beatles gebeurde. Zeker als we naar het Engeland van die tijd kijken.


George over George
Tijdens zijn solocarrière had George het niet altijd makkelijk en was hij, zeker in de eerste jaren, enorm op zoek naar wie hij zelf was en welke artiest hij wilde zijn. Beatlesproducer George Martin zag die jonge artiest ook worstelen en was, voor zijn doen, behoorlijk uitgesproken over wat hij in die tijd van George Michael vond. Zo zei hij tegen de Daily Mail dat Georges talent als songschrijver weliswaar fenomenaal was, zelfs te vergelijken met dat van Paul McCartney, maar dat het succes voor hem te snel was gekomen. Dat George er voor moest waken dat het hem niet naar het hoofd steeg. Maar, zo reflecteerde George Martin, vaak komt arrogantie voort uit angst. In ieder geval hoopte hij dat de jonge George zich qua uitlatingen een beetje rustig hield en zijn carrière niet op het spel zou zetten.

Beatles-invloeden
Achteraf weten we dat George Michael vaak onbegrepen is als de artiest die hij wilde zijn. Ook dat er zoveel misère speelde in zijn privéleven. Hoe dan ook, de man wilde serieus genomen worden in zijn muziek. Dat horen natuurlijk ook op misschien wel zijn beste album: Listen Without Prejudice. Daarop maakte hij een diepe buiging naar zowel John Lennon (Praying For Time) als Paul McCartney (Heal The Pain). Dat laatste nummer zong George jaren later, rond 2005, ook nog eens als duet met Paul, in de Londense AIR Studio's van...George Martin. Een prachtige uitvoering, waaruit blijkt hoe mooi de stemmen van George en Paul combineren. En deze beide odes aan The Beatles zeggen toch ook wel wat over de enorme muzikale kwaliteiten van George Michael. Hij wist precies welke elementen hij in de nummers moest stoppen om ze dat Lennon- of McCartney-gevoel te geven. In die tijd luisterde hij trouwens ook veel naar de Beatlesalbums Revolver en Abbey Road, zo vertelde George ooit in een interview.

De Imagine-piano op Patience
En dan is er nog de Imagine-piano. Het bruine exemplaar waarop John Lennon het nummer componeerde. George Michael wilde graag, vanwege een bijzondere reden, in het bezit komen van het instrument. En dus liet hij op een veiling maarliefst 1,45 miljoen pond bieden, waarbij Robbie Williams en Liam Gallagher achter het net visten. George zag de piano als een symbool voor vrede en stuurde hem de wereld rond, zodat mensen het instrument op betekenisvolle plekken konden bezichtigen. Tegenwoordig staat de piano tijdelijk in het bezoekerscentrum van Strawberry Fields in Liverpool. Voordat George de piano rond liet reizen, componeerde hij er zelf nummers op. Ook gebruikte hij het instrument in de studio. We horen de Imagine-piano namelijk terug op het nummer Patience (2004). Op het gelijknamige album titel zingt George trouwens ook over John, in zijn nummer John and Elvis are Dead.

Julia Baird met de piano waarop haar halfbroer Imagine schreef,
in het bezoekerscentrum van Strawberry Fields in Liverpool

Paul vergeet George aan te kondigen
Met Paul McCartney had George Michael de meest intensieve 'Beatles-relatie'. Zo werd hij uitgenodigd om op 10 april 1999 op te treden tijdens het Concert For Linda, ter nagedachtenis aan Linda McCartney. Ongeveer een jaar na haar dood zong George daar de nummers Eleanor Rigby en The Long And Winding Road. Het zijn prachtige uitvoeringen, door het engelachtige stemgeluid van George. Een paar jaar later, op Live 8, tijdens de twintigste 'verjaardag' van Live Aid stond George naast Paul op het podium om Drive My Car te zingen. Hij moest daarvoor wel een sprint uit de coulissen trekken omdat McCartney vergat hem aan te kondigen en het nummer al inzette. Blijkbaar zette het geen echt kwaad bloed, want de twee giganten waren in 2009 gezamenlijk te horen in een radio-interview, waarbij Paul telefonisch zijn live-album Good Evening New York City promootte, terwijl George in de studio meepraatte. 

Live8

Sweet Soul Music
George Michael stierf op 25 december 2016, in het rampjaar van de popmuziek. Hetzelfde jaar ook waarin George Martin ook zijn laatste adem uitblies. Reageerde het Beatleskamp nog op het overlijden van de jonge George? Jazeker. Ringo met een korte tweet. Paul McCartney deed het wat uitgebreider:  "George Michael’s sweet soul music will live on even after his sudden death. Having worked with him on a number of occasions his great talent always shone through and his self deprecating sense of humour made the experience even more pleasurable." We hadden het niet mooier kunnen zeggen.

Beluister De Laatse Dagen Van... George Michael
De Laatste Dagen Van…George Michael is vanaf 14 november (deel 1, 2 en 3) en 21 november (deel 4, 5 en 6)  te beluisteren via nporadio5.nl/podcast, NPO Luister en alle andere populaire podcast-apps, zoals Spotify en Apple Podcasts.

Now And Then: deze week verscheen het allerlaatste Beatlesnummer

Met de release van het laatste Beatlesnummer Now And Then beleven we een historische week in het inmiddels zes decennia durende Beatlestijdperk. Het klinkt groots en dat is het ook. Eigenlijk dringt nog maar amper door wat hier gebeurt. Na 28 jaar worden we opnieuw verblijd met een nieuwe Beatlestrack, in de slipstream van Free As A Bird en Real Love. En met die nieuwe track zetten The Beatles een definitieve punt. Niet achter re-releases, maar wel achter hun oeuvre. Nogmaals...het klinkt groots en dat is het ook.

Een zekere dag in 1977
Het verhaal van de totstandkoming van Now And Then werd deze week breed uitgemeten in de media, ondersteund door de 12 minuten durende documentaire waarin The Beatles en hun inner circle zelf uit de doeken deden hoe de evolutie van Now And Then verliep. Die begint op een zekere dag in 1977, waarop John Lennon in The Dakota, zittend aan de piano, een melodie zingt en daar een paar akkoorden bij aanslaat. Hij heeft een cassettebandje in zijn taperecorder gestopt en op 'record' gedrukt. Het bandje is bedoeld als geheugensteuntje en daarom is het niet erg dat de televisie op de achtergrond te horen is, net als andere omgevingsgeluiden.

De tape van Yoko
Fast forward naar de jaren 90, wanneer Yoko Ono ervoor zorgt dat er een tape naar Paul McCartney gaat, waarop verschillende demo's van John staan. Free As A  Bird, Real Love, Grow Old With Me en.... Now And Then. Voor het Anthology-project lukt het om Paul, George en Ringo, met hulp van Jeff Lynne en de op dat moment beschikbare technologie tot twee nieuwe Beatles-songs te komen. Ook aan Now And Then wordt gewerkt, maar het leidt tot niets. Er is weinig tijd, het nummer is nog erg ruw, George Harrison is er niet weg van én het is ontzettend lastig om de stem van John te mixen, omdat het pianogeluid er aan verkleefd zit.

Machine Assisted Learning
Opnieuw Fast forward, naar 2022, wanneer Peter Jackson zijn nieuwe, geavanceerde Machine Assisted Learning (MAL-) software (gebruikt voor het Get Back-project) ter beschikking stelt aan The Beatles. Want nu lukt het technisch wél om de stem van John los te peuteren van zijn pianospel. Daarbij mogen we Sean Lennon bedanken, die de originele demo-cassette van zijn vader beschikbaar stelde. De kwaliteit van die opname was stukken beter dan de kopie die zijn moeder destijds verstrekt had. Samen met de MAL-software blijkt dat de heilige graal, een keerpunt in het moeizame proces om met Now And Then nog tot een nieuwe Beatles-song te komen. Maar...er is intussen veel veranderd, want ook George Harrison is inmiddels overleden. Wat rest, zijn de gitaar-partijen die hij op die februarimiddag in 1994 nog ingespeeld had. Een sessie waarbij de naam van John regelmatig viel. "John! Put the kettle on," horen we Ringo in de studio roepen, in een ontroerend shot in de documentaire. Dat raakt. 

Ringo, Paul en George tijdens de Now & Then-sessies in 1994:
"John, put the kettle on."

Valse voorwendselen
En dus besluiten Paul en Ringo, met volledige goedkeuring van de erven Lennon en Harrison, om toch dat allerlaatste Beatlesnummer (en daarmee de Beatlescatalogus) tot een goed eind te brengen. Er volgen sessies in Londen en Los Angeles, deels met hulp van een orkest dat onder valse voorwendselen ("dit is voor de nieuwe plaat van Paul McCartney") bij de opnames betrokken wordt. En langzaam begon in Beatleskringen de afgelopen maanden het nieuws door te druppelen dat we op een spectaculaire apotheose van het oeuvre van 's werelds grootste band konden rekenen. Een slotakkoord dat de anniversary-editie van de rode en de blauwe dubbelalbums zou begeleiden.

Een 'still' uit de video van Now & Then

Bestaande Beatleskoortjes
Ondertussen neemt Ringo zijn drums opnieuw op, vindt Paul dat zijn baspartij nog wel wat beter kan, waagt hij zich aan een eenvoudige lap steelguitar-solo (een hommage aan George) en wordt er hard gewerkt aan de vocalen. Daarbij zingen Paul en Ringo hun partijen in én werkt George Martins zoon Giles aan de backing vocals, met behulp van bestaande Beatleskoortjes, afkomstig uit de nummers Here, There and Everywhere en Because. Allemaal puzzelstukjes waarbij ambachtelijk vakwerk en nieuwe technologie hand in hand gaan, om samen tot dat slotakkoord te komen.

Reacties
De verwachtingen waren hooggespannen en sinds deze week beschikken we niet alleen over de korte documentaire, maar over het volledige nummer én, sinds gisteren, over de officiële videoclip, waarin ook oude en nieuwe beelden in elkaar overlopen. Inmiddels buitelen recensies en meningen over elkaar heen. Van "vier sterren" in Britse kwaliteitskranten tot teleurgestelde fans, die het nummer "slap" noemen. Over smaak valt nog steeds niet te twisten en wat mij betreft is het totaal onbelangrijk of Now And Then een zwak, middelmatig of zelfs een sterk Beatlesnummer is. Het IS. Dat is waar het om draait. Ontroerend is het zeker: de glasheldere stem van John, die doet verlangen naar de Peter Jackson MAL-wasstraat voor Free As A Bird en Real Love, maar ook de samenzang met Paul, het strijkersarrangement en de wendingen in de slot-maten, op weg naar het finale mineur-akkoord.

Ultiem sluitstuk
Now And Then is na 46 jaar liefdevol en met het grootst mogelijke respect gerestaureerd en gecompleteerd. Een project dat verschillende fases kende en dat steeds ondersteund werd door de beschikbare technologische mogelijkheden van dat moment. Maar het is eigenlijk veel meer dan dat. Now And Then is het ultieme slotakkoord van de meest legendarische band allertijden. Een nummer waarmee de twee nog levende Beatles, beiden begin 80, hun liefde tonen voor hun verloren kameraden. Twee tachtigers die het laatste hoofdstuk van hun eigen, ongelofelijke verhaal afschrijven. Net op tijd, nu het nog kan. Het verdient groot respect dat zij ons daar nog getuigen van willen laten zijn. Het klinkt groots en dat is het ook.