'Stuart was de broer die ik nooit gehad heb': blog en podcast over het leven van Stuart Sutcliffe én: op bezoek bij zijn beste vriend Rod Murray

Jullie hebben nog een heel mooi verhaal tegoed over het bezoek dat ik vorig najaar samen met het Fab4Cast-team aan Liverpool bracht. Over het eerste deel van onze avonturen kon je de afgelopen maanden al meer lezen in de blog. Ook verscheen ons reisverslag als podcast-aflevering. Maar!! Er is meer. We bewaarden het mooiste voor het laatst. We traden in Liverpool namelijk ook in de voetsporen van de jong gestorven eerste bassist van The Beatles: Stuart Sutcliffe. Die route bracht ons heel dicht bij de bijzondere, getalenteerde en gevoelige jongen die Stuart was. De plekken die we bezochten, maakten indruk op me. Om maar te zwijgen van het lange gesprek dat we mochten hebben met Stuarts beste vriend.

Stuart Sutcliffe:
(23 juni 1940 - 10 april 1962)

In het Hamburgse atelier bij Astrid

Onze eerste onvergetelijke ervaring met het erfgoed rond Stuart Sutcliffe hadden we al opgedaan in Hamburg. In het voorjaar van 2018 brachten we een bezoek aan de Duitse havenstad, onder andere om het concert van Ringo Starr te bezoeken en daarnaast eens heel goed een aantal plekken te bestuderen waar The Beatles hun eerste stappen richting de onsterfelijkheid zetten. Die reis bracht ons, zoals jullie misschien nog weten, heel onverwacht tot in het voormalig schildersatelier van Stuart. Op de zolder van het pand, dat destijds het familiehuis van Astrid Kirchherr was, stonden we ineens op de plek waar Astrid op 13 april 1962 de beroemde foto's van John Lennon en George Harrison schoot. Dat was vlak na het overlijden van Stuart, die destijds in Hamburg bij zijn grote liefde Astrid was achtergebleven. John en George bezochten Stuarts atelier en stonden verdoofd van verdriet tussen de kwasten en potten met terpentine, terwijl Astrid het moment indringend vastlegde. Ook wij poseerden op die plek, met groot historisch besef en een gevoel van respect voor Stuart.

Rondkijken in Huyton, Oost-Liverpool

Aan dat moment moest ik regelmatig terugdenken toen ik eind september in Liverpool aan onze 'Stuart Trail' begon. Eerst met Wibo en Michiel. Al snel kon Jan Cees ook aansluiten. Voorzien van een door Wibo samengesteld draaiboek, volgden we het voetspoor van Stuart. Stu, zoals we hem al snel gingen noemen, werd op 23 juni 1940 in Edinburgh, Schotland geboren, maar verhuisde op jonge leeftijd naar Huyton, aan de oostelijke kant van Liverpool. We keken rond in de wijk waar hij opgroeide, al was er door renovatie en herinrichting veel veranderd. Als kind bezocht hij er de Parkview Primary School (1946-1950) en de Prescot Grammar School (1951-1956). Wekelijks zong Stuart in het koor van St. Gabriel's Church. We passeerden deze kerk met onze huurauto, wetend dat dit ook de plek was waar Stu's uitvaartdienst plaatsvond. Niet veel later stonden we aan Stuarts graf op de Huyton Parish Cemetery. 

Een klein gezelschap rond een graf

Dit is de plek, realiseer ik me, waarop 19 april 1962, een klein gezelschap bijeen kwam om afscheid te nemen van het naar Liverpool overgevlogen lichaam van Stu. Volgens het onderzoek dat Mark Lewisohn deed waren daarbij in ieder geval (naast de familie) aanwezig: Cynthia Lennon (namens John), moeder Louise Harrison (namens George), Astrid Kirchherr, Klaus Voormann, voormalig Beatlesmanager Allan Williams en Stuarts beste vriend: Rod Murray. The Beatles waren er niet. Zij hadden verplichtingen in Hamburg. Terwijl ik bij het graf stond, probeerde ik me in te beelden hoe dat hartverscheurende tafereel er moet hebben uitgezien: het afscheid van een 21-jarige zachte, getalenteerde jongen, met een artistiek oeuvre voor de boeg, dat er nooit zou komen.

Rod Murray en Stuart Sutcliffe

Op de thee bij Rod

In de dagen die volgden, reisden we Stuart in Liverpool achterna. Dat waren met name de plekken waar hij, als Art College-student, vanaf 1956 op kamers ging: eenvoudige onderkomens aan Canning Street, Percy Street en Gambier Terrace. Op de meeste plekken woonde Stu samen met zijn beste vriend Rod Murray, die tevens aan het Art College studeerde. Als er iemand is, die Stuart Sutcliffe goed gekend heeft, die ooggetuige was van het ontstaan van het contact tussen Stuart en John Lennon, Paul McCartney en George Harrison, dan was het deze Rod Murray. Het was dan ook geweldig nieuws dat Wibo de inmiddels bejaarde Murray had weten te vinden. Ja, we waren welkom op de thee. Dus reden we op maandagmiddag 30 september 2019 Rods erf op, in een plaatsje op zo'n 30 minuten rijden van Liverpool.

Met Wibo Dijksma, Michiel Tjepkema en Rod Murray
(Jan Cees ter Brugge zou die avond pas in Liverpool arriveren).

'Stuart was de broer die ik nooit gehad heb'

Zittend bij de tafel in zijn bungalow, stak Rod tegen ons van wal. In de hoek stond een zelfgemaakte houten basgitaar, waarmee Rod zelf het idee had zich bij de band van John, Paul en George aan te sluiten. Dat verhaal zou hij ons die middag vertellen. Aan de muur hingen een aantal echte olieverfschilderijen en tekeningen van Stuart. Ik keek verwonderd om me heen, terwijl Rod ons meenam naar de periode 1956-1962, de tijd waarin hij een innige vriendschap opbouwde met Stuart. 'Hij was als de broer die ik nooit gehad heb,' vertelde Rod ons licht geëmotioneerd. Nog steeds, na al die jaren. Ik keek in de ogen die het destijds allemaal zagen gebeuren en realiseerde me: dichter bij Stuart Sutcliffe en het studentenleven van John, Paul en George hadden we niet kunnen komen. Ik nodig je van harte uit ons reisverslag over Stuart en ons interview met Rod te beluisteren. De podcast vertelt het hele verhaal....

Verder lezen en luisteren:

Fab4Cast in Hamburg

Op pad in Hamburg, deel 1: Mach Schau!

Op pad in Hamburg, deel 2: Rock 'n' Roll

Op pad in Hamburg, deel 3: Love Me Tender (het liefdesverhaal van Stuart en Astrid)