zaterdag 21 oktober 2023

Is Out The Blue één van de meest ondergewaardeerde John Lennon-songs?

Omdat we deze maand het vijftigjarig jubileum van John Lennons 'Mind Games' vieren, duik ik opnieuw in een track van het album dat in de herfst van 1973 verscheen. Out The Blue: een deep cut, die vaak over het hoofd is gezien. Dat vonden journalisten David Fricke (2010, Rolling Stone Magazine) en Nick DeRiso (2021, Classic Ultimate Rock) ook, toen ze Out The Blue opnamen in hun lijstjes met 'most overlooked Lennon songs'. 



Een boodschap voor Yoko
Als tweede nummer van kant twee op Mind Games zit de ballad misschien ook wel een beetje verstopt, tussen de midtempo-nummers Intuition en Only People, elk met hun eigen positieve sfeer. Maar Out The Blue mag er zijn. Het is één van de songs op Mind Games waarin John zich richtte tot Yoko, al leefde hij tijdens zijn zogenaamde Lost Weekend al enkele maanden gescheiden van haar. Hoewel de huwelijksproblemen van de Lennons niet van de lucht waren, keek John in Out The Blue terug op hun eerste jaren en bedankte hij Yoko dat ze 'out the blue' in zijn leven kwam en hem voorzag van 'his life's energy'. De tekstpassages klinken nog steeds best sympathiek, maar de kracht van Out The Blue zit 'm vooral in de muziek.  


'Like a UFO'

Wie in elk geval stevig afgaf op de songtekst van Out The Blue was de Ierse muziekjournalist Johnny Rogan. Niet de eerste de beste: hij schreef een aantal lijvige en indrukwekkende biografieën over artiesten als Neil Young, The Byrds en Ray Davies. Rogan kon weinig waardering opbrengen voor het metaforengebruik en de rijmelarij van Lennon. Bijvoorbeeld als het ging om zinnen als "all my life's been a long, slow knife" en "like a UFO you came to me, and blew away life's misery". Al namen andere journalisten het weer voor Lennon op, je moet toch toegeven dat er wel eens sterkere teksten uit Johns pen gevloeid zijn. En toen hij het nummer opnam, zou het nog een jaar duren voordat John daadwerkelijk claimde dat hij samen met vriendin May Pang een UFO boven New York had zien vliegen.

John Lennon en May Pang tijdens The Lost Weekend

Van folk, naar country en gospel
Dus toch even naar het muzikale gedeelte van Out The Blue. Want het nummer kent, wat mij betreft, een fantastische opbouw. Het start klein, folky, met mooi akoestisch gitaarspel, gevolgd door het tweede gedeelte met een volledige band. De pedal steel guitar van "Sneaky" Pete Kleinow brengt een country-sfeer, de honky tonk-pianosolo van Ken Ascher versterkt het Americana-gevoel en de koorachtige achtergrondzang zorgt zelfs voor een gedragen gospel-sfeer, die in de verte lijkt op de achtergrondzang in The Long And Winding Road. Het geïnspireerde basspel van Gordon Edwards, zelfs met enkele hoge glissando's tijdens de pianosolo, maakt het nummer af en doet weer denken aan McCartneys late, melodieuze Beatles-baswerk. Op The Lost Lennon Tapes zou jaren later overigens een langere versie van het nummer verschijnen.


Ondergewaardeerd

Out The Blue nodigde andere artiesten uit tot het opnemen van een cover, onder wie Gerry Rafferty, die het nummer qua arrangement bijna één op één kopieerde. Niet slecht, maar ook niet spannend of vernieuwend. Opvallend is het intro, dat aan Jealous Guy doet denken. Ook doet het prominentere sologitaarwerk bijna vermoeden dat George Harrison meespeelt. Het geeft de cover bijna een Beatle-esque karakter. Hoe dan ook, de eerder genoemde popjournalist Nick DeRiso, beschouwt Out The Blue als meest ondergewaardeerde song op het Mind Games-album. Hij omschrijft het nummer als "a tale of once-devoted lovers now apart who somehow still seem destined to return to one another". Een mooie karakterisering, want Johns Lost Weekend zou na het verschijnen van Out The Blue nog vele maanden duren. Een verzoening met Yoko lag eind 1973 nog lang niet in het verschiet.  



Oktober is Mind Games-maand bij BeatlesTalk, vanwege het vijftigjarig bestaan van het John Lennon-album.


zaterdag 7 oktober 2023

Hoe John Lennon met Mind Games in kringetjes bleef draaien

Ik heb altijd een zwak gehad en gehouden voor het nummer Mind Games van John Lennon. Zodra ik de eerste klanken hoor, krijg ik een warm, nostalgisch gevoel. Waar 'm dat in zit? Ik weet het niet. Het is niet verbonden met een jeugdherinnering, al draaide ik het cassettebandje van het Mind Games-album al op jonge leeftijd. Dit jaar zijn het nummer en gelijknamige album alweer 50 jaar oud. 


In-your-face-activisme
Met het nummer Mind Games doorbrak John Lennon zijn protestperiode. Mind Games kan zeker ook als protestsong gezien worden, maar verschilt van Lennons sterk politiek gekleurde werk dat terug te vinden is op John Lennon/Plastic Ono Band, Imagine en (in vol ornaat) Some Time In New York City. Op Mind Games verruilde John het expliciete in-your-face activisme voor een wat meer indirecte, ambigue manier om zijn vredesboodschap met de wereld te delen. Het was inmiddels 1973 en de Make Love, Not War-boodschap uit 1969 was misschien in zijn oren wat sleets geworden. Ook leek het een herbevestiging van zijn idee dat het grote publiek zijn activistische boodschap beter 'trok' wanneer deze in een jasje van zoete violen verpakt was, zoals bij een nummer als Imagine.


Twee demo's
Toch stamt de basis van Mind Games al uit 1969. Van de werkversie, getiteld 'Make Love, Not War' maakte hij een jaar later verschillende demo's. En van Make Love, Not War gebruikte hij een deel van de melodie ook weer in een ander nummer, getiteld 'I Promise', met tekstdelen die later in Mind Games zouden terugkomen. Deze demo's, gemaakt in zijn thuisstudio op Tittenhurst Park, kun je terugvinden op The John Lennon Anthology. Luister beide versies maar eens via bovengenoemde linkjes en je hoort Mind Games als het ware ontstaan.


Bijbel voor bewustzijnstraining
John was een goed eind op weg met zijn nieuwe nummer, maar liet uiteindelijk beide versies liggen en stortte zich in de eerste maanden van 1972 eerst op het album Some Time In New York City. Dat jaar las hij ook het boek Mind Games: The Guide To Inner Space, geschreven door Robert Masters en Jean Houston. De publicatie is trouwens nog steeds verkrijgbaar. Deze 'bijbel voor bewustzijnstraining', een soort zelfhulpboek, had de interesse van John en Yoko gewekt. En de titel zeker. 



De top van New Yorkse muziekscene
De opnames van het nummer Mind Games vonden uiteindelijk plaats in de zomer van 1973. Dat was tijdens de eerste maanden van Johns Lost Weekend, waarin hij apart leefde van Yoko. Alles was anders voor hem in die tijd. Ook in de muzikale keuzes die hij maakte trouwens. Zo huurde hij Phil Spector niet in, maar produceerde hij Mind Games zelf. De muzikanten van zijn Elephant's Memory Band werden in de Record Plant East vervangen door een aantal sessiemusici uit de top van de New Yorkse muziekscene: David Spinozza (gitaar), Ken Ascher (Mellotron), Gordon Edwards (bas) en Jim Keltner (drums). 



Yes Painting
Kenmerkend voor Mind Games is het trage, brede en grootse gevoel, dat versterkt wordt door het leitmotiv van de repeterende drie tonen en de slow motion-reggae in de bridge ("Love is the answer..."). In 1980 zei John daarover tegen journalist Andy Peebles: "The seeming orchestra on it is just me playing three notes on a slide guitar. And the middle eight is reggae. Trying to explain to American musicians what reggae was in 1973 was pretty hard." En al was het Johns 'Lost Weekend', Yoko was nooit ver weg. Want voor de tekstregel 'Yes is the answer' liet John zich door haar inspireren. John moet hier ongetwijfeld hebben teruggedacht aan Yoko's kunstinstallatie Ceiling Painting/Yes Painting in de Londense Indica Gallery, toen hij in 1966 op een keukentrap klom en 'Yes' op het plafond zag staan. Wat was er in de inmiddels verstreken jaren veel gebeurd.



"Gargantuan ego"
Mind Games bleek als single een redelijk succes. Het nummer wist in de Verenigde Staten de 18e positie te bereiken in de Billboard Hot 100. In Engeland kwam het in de charts niet verder dan de 26ste plek. Daarbij zou je bijna denken dat het grote publiek in 1973 niet zoveel oren meer had naar de zoetverpakte vredesboodschap van Lennon. In zijn review van het Mind Games-album in Rolling Stone Magazine van 3 januari 1974 schreef journalist Jon Landau dat de plaat 'beter luisterbaar' was dan voorganger Some Time In New York City, maar benadrukte hij ook dat John in kringetjes draaide. Net als bij die drie noten, bedacht ik. Landau schreef: "Mind Games reveals another major artist of the Sixties lost in the changing social and musical environment of the Seventies, helplessly trying to impose his own gargantuan ego upon an audience that has already absorbed his insights and is now waiting hopefully for him to chart a new course." Hoe mooi en warm het nummer Mind Games ook uitpakte, misschien had Jon Landau wel een punt.



Oktober is Mind Games-maand bij BeatlesTalk, vanwege het vijftigjarig bestaan van het John Lennon-album.