Over de nieuwe, zes uur durende Get Back-documentaire die er dit najaar aankomt

Het moment om het grote nieuws bekend te maken was ruim twee jaar geleden goed gekozen: op 30 januari 2019 kondigde Apple de film Get Back aan. Dat was precies vijftig jaar nadat The Beatles hun laatste live-optreden gaven. Op het dak van Savile Row 3 in Londen. Die Get Back-film zou een remake worden van Let it Be, de film die uiteindelijk gemonteerd werd uit vele uren beeldmateriaal, geschoten in januari 1969. Zowel in de Twickenham als de Apple Studio's. Regisseur Peter Jackson zou zich opnieuw buigen over ruim 55 uur onbekend beeldmateriaal, zo lazen we in de persverklaring. Een veelbelovend project. Totdat de wereld door corona tot stilstand kwam.

Driedelige documentaire op Disney+
Inmiddels is het juni 2021 en hoorden we onlangs, na een lange periode van stilte, hoe het er eigenlijk voorstaat met de film. Eind november krijgen we geen nieuwe montage (van pak 'm beet anderhalf uur) op het grote doek te zien. De plannen zijn veranderd. Get Back wordt een driedelige documentaire. In totaal kunnen we zes uur aan onbekend beeldmateriaal (of in ieder geval onbekende camerastandpunten) verwachten. Exclusief op 25, 26 en 27 november 2021 te zien door een abonnement af te sluiten op Disney+. Die hadden weinigen zien aankomen. Vermoedelijk zal de documentaire op termijn ook nog wel op andere dragers of via een groter aantal kanalen haar weg naar gegadigden vinden. Maar wie niet kan wachten, moet naar Disney+. Het zij zo.

Het boek komt in oktober, maar wanneer volgt de box?
Het nieuws liet voldoende ruimte voor vragen. Zou de documentaire toch niet ook ergens direct in bioscopen te zien zijn? Hoe zit het met de Anniversary Box van het Let It Be-album? Op het moment van schrijven is daarover nog niets bekend. Wel staat het bijbehorende Get Back-boek in een hardcover-versie gepland voor half oktober. 240 pagina's dik, met een voorwoord van Peter Jackson. Benieuwd hoe dat eruit ziet? Je kunt er alvast doorheen bladeren via dit filmpje.

Negen camerastandpunten
Nog even geduld dus. In de aanloop naar de Get Back-documentaire krijgen we al wel een indruk hoe het project de afgelopen twee jaar, deels in Covid-tijd, vormkreeg. Zo werd het beeldmateriaal compleet gerestaureerd. Monnikenwerk dat er straks voor zorgt dat we The Beatles voor ons gevoel bijna kunnen aanraken. Onder andere als we het volledige concert op het dak (duur: ongeveer 43 minuten) zonder onderbrekingen voorbij zien komen. Net als een groot deel van de overige opnamen, gefilmd vanuit negen camerastandpunten. Voldoende keuze voor Peter Jackson om niets van de oorspronkelijke set bekende beelden te hoeven herhalen. We zien alles nieuw of nét even anders. Het wordt een openbaring.


Get Back/Let It Be-narratief
Net als Paul McCartney en Ringo Starr zette Jackson zich schrap bij het terugzien van de beelden. Het Get Back/Let It Be-project ging de geschiedenis in als de toch wat grimmige weergave van een band die uiteen viel. Dat verhaal werd versterkt door de destijds gemaakte keuzes in de montage, hetgeen de (ex)Beatles zich van die tijd herinnerden, vertelden in interviews en wat vervolgens vele malen werd op- en overgeschreven. Uit deel 1 van onze podcast The Beatles en de Boeken en het onderzoek van Erin Torkelson Weber hebben we geleerd dat een narratief zichzelf kan versterken. Zo is dat ongetwijfeld ook bij de terugblik op Get Back/Let It Be gebeurd.

McCartney was nerveus
In 2019 vertelde Mark Lewisohn, die alle 98 uren audio van het project integraal had beluisterd, al dat hij eigenlijk nauwelijks gekrakeel of grimmigheid was tegengekomen. Ook Peter Jackson vertelde recent dat hij bij het bekijken van de beelden bijna continu had zitten lachen om wat hij zag. Overigens had hij bij Apple aangegeven eerst het materiaal te willen bekijken, voor hij zich aan het project committeerde, vertelde hij in een interview. Dus kreeg Jackson al het materiaal mee naar huis, in Nieuw-Zeeland. Al in 2017 trof hij Paul McCartney backstage bij een concert in Nieuw-Zeeland om hem te vertellen wat hij gezien had. McCartney, zenuwachtig om wat Jackson mogelijk in de beelden was tegengekomen, viel achterover van verbazing toen hij hoorde hoe positief het materiaal was. Ook Ringo Starr vermaakte zich in Los Angeles met wat hij zag, Olivia Harrison schaarde zich vanuit Henley-On-Thames  achter het project (en bekeek het rooftop concert al zeven of acht keer, volgens Jackson) en Sean Lennon legde de regisseur vanuit New York geen strobreed in de weg.

Peter Jackson in zijn studio in Nieuw-Zeeland, waar hij de afgelopen jaren met
technici werkte aan de restauratie en montage van Get Back

De beelden vertellen hun eigen verhaal
Ondertussen liep het filmproject vertraging op door het uitbreken van de pandemie. Op de tussentijdse clip, vol nieuwe beelden, waarin Apple en Jackson die vertraging aankondigden, kwamen verschillende reacties. Het publiek was voornamelijk geëmotioneerd en blij verrast alvast een voorproefje te krijgen van zoveel positieve beelden. Ook klonk er kritiek dat Jackson vermoedelijk heel selectief alle positieve momenten had uitgekozen, om ze in één montage te tonen. "Wacht maar tot je de volledige documentaire ziet," zegt Jackson nu. Hij kon prima uit de voeten met de oorspronkelijke beelden: de gebruikelijke 'talking heads' die op het verhaal reflecteren, zijn niet nodig. De beelden vertellen hun eigen verhaal. Misschien luidt dat verhaal vooral: het groepsformat begon voor de individuele Beatles te knellen, er waren zakelijke meningsverschillen, maar in de studio ging het toch vooral om muziek maken. En dat bleef grotendeels goed gaan.

De beruchte scène tussen Paul en George
Is het dan alleen maar peis en vree wat de klok slaat? Dat weten we nog niet. Wel dat er meer context ontstaat doordat Jackson zichzelf de ruimte gunde het verhaal te vertellen. Zo is er natuurlijk de beruchte scène waarin de woordenwisseling tussen Paul en George te zien is, maar laat de regisseur ook zien wat er daarna gebeurde. Het werk ging gewoon door en Harrison beende heus niet direct kwaad de studio uit. Feit is dat George natuurlijk wel een paar dagen wegbleef en eiste dat de opnames verplaatst zouden worden van Twickenham naar Apple. En dat gebeurde.

Haar voor haar
Mooi vond ik het om te lezen dat Peter Jackson al een deel van de montage bekeek met Michael Lindsay-Hogg, die destijds als 28-jarige regisseur voor het project werd aangesteld. De man, inmiddels op leeftijd, zag hoe zijn beelden door nieuwe technologische mogelijkheden prachtig gerestaureerd werden. Ineens veranderde het massieve donkere blok van Paul McCartneys kapsel in een coupe waarvan hij bij wijze van spreken iedere haar kon tellen. Lindsay-Hogg zegt uit te kijken naar het uiteindelijke resultaat. Ook denkt hij, tussen de regels door, van Apple begrepen te hebben dat zijn oorspronkelijke Let It Be-film enkele maanden na Jacksons documentaire een heruitgave krijgt. Het wordt een spannend najaar!

Zomerstop én: e-mail-abonnees opgelet!
Dit was de laatste aflevering van BeatlesTalk voor de zomer. In juli en augustus kun je via Twitter en Facebook wekelijks een blog uit het archief lezen. In september is BeatlesTalk terug. Aanvankelijk zou de mogelijkheid tot een e-mailabonnement vervallen, maar zoals je misschien vorige week al las, heb ik de e-mailservice naar een ander platform over kunnen zetten. Houd dus vanaf de eerste zaterdag in september je mailbox in de gaten. Komt er niets binnen, check dan even je spam-filter. Een hele mooie en ontspannen zomer gewenst!

Mother Nature's Son: hoe Paul McCartney zich als songschrijver liet inspireren door de natuur

Deze week tikte Paul McCartney de leeftijd van 79 jaar aan. Dat is best iets om even bij stil te staan, al vraag ik me af of hij dat zelf ook doet. McCartney oogde fit, vitaal en vrolijk wanneer we hem de afgelopen maanden in de pers zagen verschijnen. Dat stelt gerust. Misschien heeft die hele lockdown-periode, waarin hij niet kon touren, hem toch wel goed gedaan: een beetje rust voor de stem, een album opnemen, die musical afmaken en waarschijnlijk volop genieten van de natuur. 

Een buitenkind
En zo kennen we McCartney natuurlijk ook. Als een enorme natuurliefhebber, die zich ook als songschrijver de afgelopen decennia liet inspireren door die natuur. Om Macca deze week te "vieren" besloot ik eens na te gaan waar we die inspiratie in zijn nummers terughoren. Onder andere in zijn autobiografie Many Years From Now vertelt Paul dat hij als kind al ontzettend graag buiten was, in de natuur speelde. Vooral in de omgeving van Speke, aan de rand van Liverpool, waar nu John Lennon Airport is gevestigd.

Kenia en India
Vanaf 1968 vond ik in Pauls composities duidelijk de natuur als inspiratiebron terug. Ik denk dat daar drie redenen aan ten grondslag liggen. In november 1966 ging Paul met assistent Mal Evans op safari naar Kenia, waar hij onder de indruk raakte van wat hij zag. Het leuke is: daar zijn beelden van die Paul en Mal zelf schoten. Amper anderhalf jaar later, in het vroege voorjaar van 1968 verbleven The Beatles wekenlang in de Indiase natuur tijdens hun retraite bij de Maharishi in Rishikesh. Ook daar speelde zich het leven grotendeels buiten af. Geïnspireerd door de lezingen van de Maharishi en de spectaculaire natuur waardoor het gezelschap omringd werd, liet ook Paul zijn Londense leven even achter zich. 

Linda als katalysator
Later dat jaar nam zijn nieuwe vriendin Linda Eastman, fervent natuurliefhebber, Paul ook vaak mee de stad uit, naar het platteland. Daarover schreef hij Two Of Us. Linda spoorde hem tevens aan om werk te maken van afgelegen boerderij in Schotland, die hij enkele jaren eerder had gekocht.

Nature Boy
Het zat er al in en het kwam er dus vanaf 1968 volop uit: McCartney, de Nature Boy. Het gelijknamige nummer van Nat King Cole inspireerde hem dan ook om het pure Mother Nature's Son te schrijven, dat terecht kwam op The White Album:

"I’ve always loved the song called ‘Nature Boy’: ‘There was a boy, a very strange and gentle boy…’ He loves nature, and ‘Mother Nature’s Son’ was inspired by that song. I’d always loved nature, and when Linda and I got together, we discovered we had this deep love of nature in common."
(Paul in Many Years From Now)

Vogels, paarden en dierenrechten
De Long Tailed Winterbird, die voorbij vliegt op McCartneys meest recente album, is één van de vogels waarover Paul schreef. Ik beschouw Blackbird en Single Pigeon als metaforen om iets anders over te brengen, maar in Bluebird hoor ik toch wel weer de pure liefde voor de natuur terug. Net als in Golden Earth Girl en het nummer Appaloosa, dat hij met Linda schreef over haar favoriete paardenras. Activisme was er ook. In Wild Life ("Whatever happened to the animals in the zoo?") en Looking For Changes (over dierproeven) wordt expliciet aandacht gevraagd voor dierenrechten. 

I saw a rabbit with its eyes full of tears

The lab that owned her had been doing it for years

Why don't we make them pay for every last eye

That couldn't cry its own tears

Do you know what I mean

(Looking For Changes, 1993)

Leven op het platteland als ideaal
En zo loopt de liefde voor de natuur als draadje door Pauls oeuvre. Meer natuurbeleving vinden we terug in Country Dreamer ("I'd like to walk in a field with you, take my hat and my boots of too"). Ongetwijfeld geïnspireerd door zijn leven op de boerderij in Schotland en (later) in Sussex schreef Paul de nummers Heart Of The Country, Mull Of Kintyre en het recent verschenen When Winter Comes. Bij de release van de animatievideo zei Paul daarover samenvattend:

"I love nature and I love that idea of getting down and getting your hands dirty."

Boodschap aan alle e-mail-abonnees: ik ben bezig de abonnementservice over te zetten naar een nieuwe dienst. Als dat goed gaat, blijven jullie (met uitzondering van juli en augustus, als er geen nieuwe blogs verschijnen) vanaf september wekelijks BeatlesTalk in je mail ontvangen.

Awaiting on you all: de spectaculaire All Things Must Pass-jubileumbox komt eraan!

Het is zover: de All Things Must Pass-box van George Harrisons magnum opus is aanstaande. Deze week maakte de familie Harrison bekend dat we de uitgestelde anniversary edition van het jubilerende driedubbelalbum uit 1970 op 6 augustus 2021 tegemoet kunnen zien. Daarmee komt niet alleen een lang gekoesterde wens van de liefhebbers, maar ook van George Harrison zelf uit.

"God, that reverb!"
Niet dat Harrison destijds ook maar had kunnen overzien dat er ruim vijftig jaar naar dato maarliefst zeven verschillende edities van zijn grootste artistieke en commerciële succesalbum zouden verschijnen. Nee, het ging hem zelf vooral om het maken van de ultieme remix van het destijds door Phil Spector geproduceerde geluid, vol bombast en echo. Zoon Dhani zei daarover in een interview met Rolling Stone Magazine: "He hated the reverb. He said this to me a million times: 'God, that reverb!'" Het bleef George bezig houden en in 2000 bracht hij dan ook al een behoorlijke opgeschoonde remaster van het album uit. Een jaar later stierf hij.

Een badkamer vol watten
Inmiddels zijn we ruim twintig jaar verder en kunnen we vanaf augustus de vruchten plukken van de noeste arbeid ("decades in the making") die zoon Dhani, samen met technicus Paul Hicks, de voortzette om het album met hulp van voortschrijdende techniek uit die "badkamer vol watten" te halen. Daartoe verscheen vorig jaar november, op de echte vijftigste verjaardag alvast de "de-Spectorized" versie van het titelnummer All Things Must Pass. Een erg mooie, directe remix. Niet eens van het nummer dat door Spector het meeste geweld was aangedaan. Wat dat betreft ben ik benieuwd naar de remixes van nummers als Wah-Wah, Let It Down en Awaiting On You All. Hoe clean en direct gaat dat straks allemaal klinken? De tijd zal ons leren hoe groot het verschil met het origineel zal zijn. Geschiedenis herschrijven? Nee, eigenlijk vervult de familie vooral de wens van George zelf. Dat rechtvaardigt deze jubileum-mixen bij voorbaat. 

Uber Deluxe Box Set
Waar hebben we straks in augustus uit te kiezen? De zeven edities lopen op van een standaard 2 CD- en 3 LP-box tot diverse deluxe editions op cd, blue ray en lp, waarbij het geremixte album is aangevuld met demo's, repetities en outtakes. Die circuleerden grotendeels al de afgelopen jaren, maar wellicht horen we straks wel veel nieuwe zogeheten "studio chatter" en krijgen we weer nieuwe inzichten in de manier waarop het album destijds tot stand kwam. Vermoedelijk zal het gros van de serieuze verzamelaars kiezen voor de lp- of cd-box met in totaal 70 tracks en het luxe boek, qua opzet lijkend op de jubileumedities van de anniversary boxen van Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band, The White Album en Abbey Road. Maar wie écht iets bijzonders wil (en de portemonnee trekt) kan deze keer een stap verder gaan door de Uber Deluxe Box Set voor een bedrag van € 999,99 aan te schaffen. Duizend euro zegt u? Ja, maar dan heb je ook iets.

Tijdcapsule
Wie zich laat overhalen tot deze aanschaf, krijgt een houten krat met daarin alle beschikbare cd's, blue rays en lp's met de 70 audiotracks, twee boeken (waarvan één samengesteld door Olivia Harrison), een houten boekenlegger gemaakt van een eik van het landgoed Friar Park, een set replica-beeldjes van George en de kabouters waarmee hij voor de hoes poseerde, een tekening van de hand van Klaus Voormann (die als bassist op het album te horen is), een boek van Yogananda: "Light From The Great Ones", een hindoestaanse gebedsketting en een replica van de originele albumposter. Ik word er bijna duizelig van. Da's nog eens iets anders dan een McCartney-album in 25 verschillende kleuren-edities. Indrukwekkend, bijna hilarisch over the top, maar toch ook heel mooi, vind ik. Eigenlijk gaat hier het George Harrison-erfgoed mee de toekomst in. De doos is een tijdcapsule die ongetwijfeld over een eeuw met belangstelling bestudeerd zal worden. Ik mag die Harrisons wel. 

Dhani Harrison
zittend op die bijzondere Uber Deluxe Box Set
op de plek van de oorspronkelijke
covershoot

The Beatles in Hillegom: het vergeten optreden in Treslong op 5 juni 1964 (en het Beatlesmonument dat er te vinden is)

Op 5 juni 1964 stond het Zuid-Hollandse dorpje Hillegom op zijn kop, vanwege de komst van The Beatles. Dat is dit weekend 57 jaar geleden. Eerder dit voorjaar was ik er in de buurt en besloot ik, nieuwsgierig, een kijkje te nemen bij het Beatlesmonument dat daar enkele jaren geleden ter ere van die gebeurtenis werd geplaatst. We parkeerden onze auto aan de rand van het Van Nispenpark en gingen op zoek.

Het werd Hillegom

The Beatles arriveerden destijds op een steenworp afstand, later dan gepland, bij zaal Treslong. Het complex, in 1952 gebouwd op het terrein van buitenplaats Treslong, bestond uit een restaurant en een beurshal voor het verhandelen van bloembollen. Vanwege de omvang van de hal, was de locatie geschikt voor concerten en televisieregistraties. In het ontzettend leuke en informatieve boek The Beatles in Holland (2014, Jan Cees ter Brugge, Henk van Gelder, Lucas Ligtenberg en Piet Schreuders) lees ik dat de jongens aanvankelijk in theaterzaal Marcanti in Amsterdam-West geboekt waren. Het werd uiteindelijk Hillegom.

VARA-publiek

The Beatles kwamen op vrijdagmiddag 5 juni 1964 tegen de klok van vier aan. Na een wat chaotische ontvangst startten om half zes de repetities. De uitzending werd om acht uur opgenomen. In het publiek zaten vooral VARA-medewerkers en familieleden, die door hun connectie met de VARA aan kaartjes hadden weten te komen. Zo keken Wim Kan, Corry Vonk en Rudi Carrell toe. Ook een jonge Kees van Kooten zat in de zaal, met een kaartje dat hij via vriend en radiomedewerker Wim de Bie had weten te bemachtigen. Het programma bestond uit een interview met Herman Stok (die afgelopen week overleed) en Berend Boudewijn. De laatste werd betrokken, omdat hij beter Engels sprak. Daarbij werden ook vragen uit de zaal beantwoord. The Beatles playbackten vervolgens Twist and Shout, All My Loving, Roll over Beethoven, Long Tall Sally, She Loves You en Can't Buy Me Love.

Foto: Beeld en Geluid

Speuren naar het kunstwerk

Wij bleken aan de andere kant van het Van Nispenpark te hebben geparkeerd. Terwijl we het park in liepen, zochten mijn ogen naar iets dat op een monument leek. Ik zag het zo snel niet. Waren we wel goed? Midden in het park hielden we stil. Er wandelde een dame op leeftijd voorbij. Vermoedelijk met haar kleinkind. We besloten haar te vragen of dit het park met het Beatlesmonument was? Ze knikte bevestigend en wees diagonaal over het grasveld naar de andere hoek van het park. Daar stond een donkerblauw kunstwerk, met uitsparingen. Op afstand viel het nauwelijks op.

Een ooggetuige

Zelf wist de dame zich nog goed te herinneren dat The Beatles kwamen. "Het was op een doordeweekse dag. Wij woonden een dorp verder, maar gingen hier in Hillegom naar school. We besloten die dag te spijbelen en The Beatles bij de hoofdingang van Treslong op te wachten," vertelde ze me. "Maar dat plan mislukte, want uiteindelijk arriveerden ze bij de zij-ingang, dus ik heb nauwelijks een glimp van ze op kunnen vangen. Bij het avondeten biechtten we aan onze ouders op dat we gespijbeld hadden om The Beatles te kunnen zien. We kregen geen straf."

Hillegom in rep en roer op 5 juni 1964,
foto: Poppe de Boer

Onthuld door Marga van Praag

Wat bijzonder om dan toch weer een ooggetuige te spreken, op een willekeurige vrijdag in maart, 57 jaar naar dato. Ik vond het bezoek al helemaal geslaagd. We bedankten haar en wandelden richting het monument. Het staat bij de hoofdingang van het park, dichter bij het centrum. Een logische plek. Ik zag de gestileerde weergave van vier muzikanten, vormgegeven door Nicolas Dings. Het monument werd op 8 juni 2019 onthuld door Marga van Praag, die destijds ook in het publiek zat en The Beatles een vraag mocht stellen. Een jaar later werd het vijftien meter verplaatst, om iets meer ruimte te bieden aan de speeltoestellen in het park. 

Vergeten optreden

Best interessant om het nu eens met eigen ogen te zien. Hoewel het door de donkerblauwe kleur bescheiden opgaat in de omgeving, vond ik het wel een mooi monument. Duidelijk is er de connectie met de Bollenstreek in verwerkt. Het is geweldig dat een club mensen zich destijds heeft ingezet om het ontwerp en de plaatsing mogelijk te maken. De installatie vormt een waardige herinnering aan het "vergeten" optreden dat The Beatles in Nederland deden. Vaker gaat het over de legendarische vaartour door de Amsterdamse grachten en het optreden in Blokker dat een dag later plaatsvond.

5 juni 1964, foto: Poppe de Boer

Chaos

Met invaller Jimmie Nicol op de drums werkten John, Paul en George zich die avond van de 5e juni 1964 door hun playback-act heen. Bij de laatste twee nummers betrad het publiek de set, waardoor het uiteindelijk zo druk werd, dat de drie zangers/gitaristen uit veiligheidsoverwegingen naar de zijkant van het toneel werden begeleid. Invaller Jimmie Nicol bleef dapper de maat slaan. Daar was hij tenslotte voor ingehuurd. Bekijk hier de chaotische beelden, waarbij het geluid waarschijnlijk vanwege copyright is weggehaald. Met het monument dat nu op een steenworp afstand staat, wordt ook Jimmies korte tijd als inval-Beatle gememoreerd. Kreeg 'ie toch nog wat. Samen met een horloge, geloof ik.