Hoe George Harrison zijn eerste Gretsch-gitaar bemachtigde

Wie kijkt naar de schetsen die George Harrison als tiener in zijn schoolschriften maakte, kan maar één conclusie trekken: de jongen was gek van gitaren. Via een in Nederland gemaakte kleine akoestische gitaar, twee Hofners een Futurama (die Harrison erg op een Fender Stratocaster vond lijken), lag het in 1961 binnen Georges financiële bereik om zijn eerste Gretsch-gitaar te kopen. Het was het instrument dat Chet Atkins bespeelde, een gitarist wiens speelstijl Harrison bijzonder aansprak.

Een jonge George Harrison met zijn eerste Gretsch

Een zeeman die met een Gretsch uit New York terug naar Liverpool kwam
Het was de zomer van 1961. The Beatles hadden er inmiddels twee keer een avontuur in Hamburg op zitten. In die periode schreef de 18-jarige George Harrison in een brief aan zijn jeugdvriend Arthur Kelly: The one I want is the Gretsch. Daarvoor was hij inmiddels aan het sparen geslagen.

'But the one I want is the Gretsch.'

God knows how I managed to get 75 quid together, zou hij later vertellen. It seemed like a fortune. I remember having it in my inside pocket, thinking: I hope nobody mugs me. In een interview met het tijdschrift Guitar Player vertelde George dat zijn interesse voor de Gretsch al gewekt was door een advertentie in de Liverpool Echo. Harrison kocht zijn eerste Gretsch, een Duo Jet 6128 uit 1957, van Ivan Hayward. De zeeman kocht het instrument op zijn beurt in 1957 in New York, voor een bedrag van $ 210, in een gitaarwinkel  op West 48th Street, vlak bij Times Square.

George tekende als kind graag gitaren.
Op deze tekening van hem staan alle instrumenten uit een Skiffle-band.

Uit een schoolschrift

In Liverpool ging het rond: wie wil de Gretsch kopen?
Kort daarna kocht Hayward bij Manny's, een muziekwinkel die iets verderop lag, een Bigsby vibrato-set. Hij liet de set op zijn Gretsch installeren. Daarvoor moest de knop waaraan de gitaarband bevestigd wordt iets verplaatst worden. In de zomer van 1961 was Hayward inmiddels weer terug in zijn woonplaats Liverpool, waar hij als taxichauffeur aan de slag ging. Ergens die zomer nam hij de beslissing dat hij zijn Amerikaanse gitaar wilde verkopen. Waarom, dat weten we niet. Wie weet had hij het geld nodig. Op een avond had hij leden van de Liverpoolse band The Delacardoes in zijn taxi en bood hij hen de gitaar aan. De band had geen interesse maar zou de boodschap, dat er een echte Gretsch te koop was, in Liverpool verspreiden.

Een ruig geklede, maar zeer beleefde jongeman
Neil Foster was saxofonist bij The Delacardoes en kende Stuart Sutcliffe van school. De vraag is of George Harrison nog via Stuart op de hoogte werd gebracht dat de gitaar in de verkoop kwam. Sutcliffe vertrok in juni 1961 naar Hamburg om zich daar bij zijn geliefde, Astrid Kirchherr, te voegen. Hoe dan ook, Hayward werd op enig moment door Harrison gebeld. Of het klopte dat hij een, in Liverpool zeer zeldzame, Gretsch te koop had. Hayward herinnerde zich dat er een ruig geklede, maar zeer beleefde jongen voor zijn neus stond. Of de saxofonist ook even wat voor hem wilde spelen. En zo luisterde George aandacht naar een aantal rock 'n' roll-solo's.

The Delacardoes met Neil Foster (tweede van links)

George kwam 20 pond tekort
Het werd tijd om te onderhandelen. Hayward vroeg 90 pond voor de gitaar, maar Harrison had er maar 70 beschikbaar. De saxofonist zag hoe graag George de gitaar wilde hebben en verkocht hem het instrument voor 70 pond. Wel krabbelde Hayward op de achterzijde van het bij de Gretsch gevoegde douanedocument dat Harrison hem nog 20 pond verschuldigd was. Of het resterende bedrag ooit werd voldaan, is niet bekend.

De aantekening op de achterzijde van het douancedocument,
dat George nog 20 pond voor de gitaar moest betalen.

Harrisons eerste echte goede gitaar
George op zijn beurt, was helemaal wég van zijn nieuwe gitaar. Het instrument kon zowel een mooie diepe sound als een hele heldere klant voortbrengen. De smalle hals zorgde er bovendien voor dat het instrument heel prettig te bespelen was. Voor Harrison was het zijn eerste kwalitatief écht goede gitaar. Hij zou het instrument nogmaals in Hamburg bespelen, tijdens optredens in The Cavern en in 1964 ook meenemen naar Amerika. Hoewel George toen ook al in het bezit van de grotere Gretsch Country Gentleman was, is zijn eerste Gretsch Duo Jet is op veel vroege Beatlesplaten te horen.

Dhani Harrison met een aantal iconische gitaren die zijn vader bespeelde.
Links de Gretsch Duo Jet.

Fred Gretsch zag George bij de Ed Sullivan Show
Fred Gretsch herinnerde zich hoe hij als tiener George Harrison in 1964 met The Beatles op de Amerikaanse televisie zag. Mét een gitaar van zijn familiebedrijf, dat overigens al sinds 1883 bestond. Harrisons instrumentkeuze zorgde er in Amerika voor dat Gretsch de vraag 'Harrisons gitaren' niet aankon. De omzet van het bedrijf steeg in één klap met 25 procent.

Dinah en Fred Gretsch

George verloor een Gretsch op de Engelse snelweg

Harrison zou zijn leven lang verzot blijven op Gretsch-gitaren en had er een aantal in zijn bezit. Op donderdag 2 december 1965, vlak voordat The Beatles op tournee in Schotland gingen, verloor hun chauffeur Alf Bicknell een Gretsch Country Gentleman (een groter model dan de Duo Jet). Het instrument zat samen met een aantal andere gitaren op het dak of aan de achterzijde (bronnen spreken elkaar hier tegen) van een bestelbusje bevestigd. De Gretsch raakte los, kwam op de rijbaan terecht en werd overreden door tegemoetkomend verkeer. Al kon George in 1965 zo veel gitaren kopen als hij wilde, het incident met de gitaar waaraan hij gehecht was, deed hem pijn.

George en twee van zijn Gretsch Country Gentleman-gitaren, een groter type
dan de Duo Jet. Eentje zou hij er verliezen op de Engelse snelweg.

De Gretsch Duo Jet keerde terug op een albumhoes
Zijn eerste Duo Jet uit Liverpool hing Harrison weer om z'n schouders tijdens de fotosessie voor de hoes van het album Cloud Nine, dat in 1987 verscheen. Het was Harrisons sterke comeback-album nadat hij vele jaren wat onzichtbaar was geweest in de muziekbusiness. De inmiddels 45-jarige Harrison toonde zijn geliefde gitaar na jaren weer aan het grote publiek.

George belde Dinah Gretsch
Dinah de echtgenote van de eerder genoemde Fred Gretsch, besloot George dat jaar een brief te schrijven, waarin ze hem bedankte dat hij 'hun gitaarmerk' zo omarmde. Niet lang daarna ontving Dinah een telefoontje van Harrison, waarin hij hartelijk dankte voor de brief, vertelde dat hij het geweldig vond direct contact met de familie Gretsch te hebben en dat hij bezig was met het formeren van een nieuwe band. Die nieuwe band was natuurlijk The Traveling Wilburys. De liefde van de bandleden voor de Gretsch-gitaar blijkt wel uit onderstaande foto.

vlnr: Tom Petty, Jeff Lynne, Bob Dylan, Roy Orbison en George Harrison

Gretsch eerde George met twee modellen
De Duo Jet, Georges good old Gretsch is tot op de dag van vandaag in het bezit van de George Harrison Estate. In 2011 ontwikkelde de gitaarbouwer, in overleg met de familie Harrison, twee limited edition-modellen, die Harrisons naam kregen: een Tribute- en een Signature-model. Wat had George er van gevonden? Te veel eer, denk ik.

Doctor Robert: wie was de man die in een Beatlesnummer vereeuwigd werd?

Pas in 1997 onthulde Paul McCartney wie Doctor Robert was: de man die model stond voor het Beatlesnummer uit 1966 dat op het veelgeprezen Revolver-album terecht kwam. In ruim twee minuten nemen The Beatles ons als luisteraar mee in een mid-tempo track, met het geluid dat zo kenmerkend was voor middenperiode. Degelijke, maar inventieve gitaarpop, met een hoofdrol voor het rijke Rickenbacker-geluid, zoals dat ook te horen was bij bands als The Kinks, The Byrds en The Hollies. En een hoofdrol dus voor ene Doctor Robert...

John Lennon verheugde zich 

'Toen John me de acetate-versie van Doctor Robert liet horen, had hij grote lol bij het vooruitzicht dat miljoenen mensen met de plaat zouden meezingen, zonder te weten waar hij werkelijk over ging,' vertelde Lennons jeugdvriend Pete Shotton ooit in een interview. Volgens de overlevering was Doctor Robert dan ook een Lennon-compositie, al claimde McCartney dat hij er aan had meegeschreven. In ieder geval werkten The Beatles in het vroege voorjaar van 1966 in Studio 2 aan de track. Op 16 en 19 april was de band present. Eerder die week werkten de vier al aan Rain en Paperback Writer. Je kunt je maar amper voorstellen dat in een tijdsbestek van een aantal dagen de ene na de andere klassieker op de band werd geknald. 

Eerste Beatlesnummer met een link naar drugsgebruik

Blijkbaar werd er ook in het weekend doorgewerkt, want op zondag 17 april legden The Fab Four de basis voor Doctor Robert. Take 7 bleek het sterkst en werd gebruikt om verder uit te bouwen. Wat opvalt zijn de ritmische gitaarpartijen van Lennon en Harrison. De laatstgenoemde voegde later maracas toe en het duo Lennon/McCartney nam voor de bridge, waarin het tempo terugvalt, plaats achter de toetsen: John trapte het harmonium aan en Paul speelde piano. De band werkte die zondag van half drie 's middags tot half elf in de avond aan het eerste Beatlesnummer dat duidelijke hintte naar drugsgebruik.

Eric Clapton deserteerde en ging met Lennon en Harrison op stap

Op maandag de 18e was er blijkbaar even tijd voor andere bezigheden. John en George gingen die avond naar de Marquee Club in Londen om The Lovin''Spoonful te zien optreden. Daar troffen de twee ook Eric Clapton, die die avond eigenlijk met John Mayall's Bluesbrakers op een ander podium had moeten staan. Clapton had daar blijkbaar geen zin in en liet zijn gitaar door Mick Taylor bespelen. Kon hij zelf tenminste even uit met zijn vrienden van The Beatles. 

Het programma van The Marquee Club,
waaruit inderdaad blijkt dat The Lovin' Spoonful er op 18 april 1966 optrad.

McCartneys soulfulle vocalen

Dinsdag moest er weer gewerkt worden. De opnames voor Doctor Robert werden op 19 april gecompleteerd met het inzingen van alle partijen. Speels, opvallend en typisch McCartney is de tweede stem op het gedeelte He's a man you must believe. McCartney glijdt hier als het ware, heel soulful naar de noot toe. Tijdens de brug valt ook Harrison vocaal in, wanneer het nummer bij Well, well, well haast een kerkelijke sfeer krijgt. De klank van het harmonium draagt daar aan bij. Doctor Robert kreeg die 19e april overigens direct een monomix. 

Het nummer werd stevig inkort. Waarom?

Een kleine maand later werd het nummer ook in stereo gemixt. Opmerkelijk genoeg werd de song op 12 mei ingekort. Fors ook, voor toch al zo'n kort nummer: van 2:56 naar 2:13. Weet iemand waarom deze keuze werd gemaakt? John Lennons stem werd daarnaast flink bewerkt voor de stereoversie. Zijn verrijkte geluid, dat met ADT (Automaticl/Additional Double Tracking) was verkregen, werd weer gecombineerd met het geluid van zijn oorspronkelijke stem. 

Ook Jackie Kennedy was fan van Doctor Robert

Doctor Robert verscheen in augusts 1966 op het album Revolver. Vanaf dat moment kon het gissen naar de identiteit van de naamgever van het nummer beginnen. Natuurlijk werden The Beatles daarover volop bevraagd in 1967 verklapte McCartney in een interview dat Doctor Robert iemand in New York was, die volop strooide met pillen en injecties om zijn patiënten prettig op te peppen. Dertig jaar later was Paul wat specifieker over de identiteit van het personage. Het zou gaan om ene Doctor Robert Freymann (1906-1987), een Duits medicus die in Manhattan was neergestreken om de New Yorkse upperclass het leven wat aangenamer te maken. Freymann's B12/amfetamine-injecties waren geliefd in het wereldje en naar verluidt zou ook Jackie Kennedy een afneemster zijn geweest.

Doctor Robert raakte zijn medische titel kwijt

In 1983 schreef Freymann een autobiografie met de hilarische titel What's So Bad About Feeling Good. Op dat moment was deze Doctor Robert al 8 jaar zijn medische titel kwijt. Zijn boek is vandaag de dag nog beperkt beschikbaar. Via Amazon kun je een exemplaar bemachtigen. Als je daar tenminste 758 dollar voor over hebt. De Duitse dokter bleef het gebruik van speed trouwens altijd verdedigen en verklaarde dat de drug zijn slechte reputatie te wijten had aan het toenemende aantal verslaafden. Hoe dan ook, de Amerikaanse overheid schroefde de distributie van amfetaminen stevig terug in de jaren '70, toen bleek welke gezondheidseffecten het middel had. John Lennon tenslotte verklaarde in 1980 dat Doctor Robert over hemzelf ging: hij was degene die alle pillen tijdens de tournees meenam en verstrekte. Als iemand het had kunnen weten, was het Lennon zelf. Of toch niet helemaal?

Welke wonderlijke combinatie van factoren zorgde voor het eerste succes van The Beatles in Amerika?

Dit weekend is het 55 jaar geleden dat The Beatles landden op JFK Airport in New York. Op 7 februari 1964 zetten vier jongens uit een Noord-Engelse havenstad, waarvan de jongste nog 21 moest worden, voet op Amerikaanse bodem. Zonder dat ze daar zelf al te veel invloed op hadden uitgeoefend, was hun roem hen al vooruitgesneld. Een wonderlijke combinatie van factoren werkte als een katalysator voor het eerste succes van The Beatles in Amerika. Welke factoren waren dat en hoe versterkten ze elkaar?

The Beatles arriveren in New York

De groei van televisie
Sinds de Tweede Wereldoorlog had televisie een enorme groei doorgemaakt in Amerika. Van een aanvankelijk novum transformeerde het televisietoestel in de huiskamer of de publieke ruimte gestaag tot de meest populaire vorm van entertainment. Op de drie commerciële zenders die het enorme land rijk was, hadden ten tijde van 1963 de wekelijkse entertainmentprogramma's hun intrede gedaan. Zo werden de Amerikanen voor het eerst geconfronteerd met een president die, opgegroeid in de twintigste eeuw, televisie als massamedium in kon zetten. Via televisie kon de opkomst van John F. Kennedy, na de eerste twee problematische jaren van zijn presidentschap, uiteindelijk bekeken worden als een mix van theater en politiek. De charismatische president wist die balans perfect te bewaren, bijgestaan door zijn beeldschone vrouw en met twee jonge kinderen die door de gangen van het Witte Huis dartelden.

De radio voor onderweg
Tegen de tijd dat de Kennedy's aan de macht waren, had het fenomeen televisie de Amerikaanse entertainmentindustrie al op zijn kop gezet. Gingen in 1948 nog 90 miljoen Amerikanen wekelijks naar de bioscoop, in 1961 was dat al gereduceerd tot 25 miljoen filmbezoekers. Ook het aantal radiostations daalde. Om te overleven, maakten radiostations de switch van serieuze kost naar lokaal en regionaal entertainment. Radio werd het medium waarop vooral heel veel platen werden gedraaid. Deze vorm van radio was goedkoop om te maken en bovendien zeer aantrekkelijk voor adverteerders, die hun reclameboodschappen per station, afgaand op het repertoire, prima op het profiel van de luisteraars konden afstemmen. Vanaf de jaren '50 werden auto's vrijwel standaard uitgerust met een radio. Zo werd de televisie het favoriete medium voor thuis en luisterden Amerikanen naar de radio als ze onderweg waren.

De macht van de dj's
Door het nieuwe profiel van de radio werd de invloed van discjockeys groter. Waar muziekuitgeverijen altijd hadden bepaald welke nieuwe muziek op de markt kwam, waren het de dj's geworden die de platen van hun voorkeur, al dan niet gebaseerd op trends, razendsnel op de radio konden laten horen. De dj's bepaalden voortaan wat de Amerikanen hoorden. Een trend die je haast kunt vergelijken met wat ons tegenwoordig door streamingdiensten al sturend wordt voorgeschoteld. In het Amerika van vóór The Beatles hadden de hitlijsten inmiddels ook hun intrede gedaan. Die lijsten waren aanvankelijk niet puur gebaseerd op harde verkoopcijfers, maar fungeerden als een graadmeter van wat populair was of zou worden. Een selectief aantal platenzaken en radiozenders fungeerde als graadmeter voor de samenstelling van de lijsten, die afgedrukt werden in magazines als Billboard en Cashbox. New York had trouwens verreweg de grootste en meest invloedrijke radiomarkt, met drie grote stations: WMCA, WINS en WABC.

Alan Livingston & The Fab Four

Ed Sullivans vlucht was vertraagd
Zo zag het Amerikaanse massamedialandschap er eind 1963 uit toen Capitol-directeur Alan J. Livingston en Beatlesmanager Brian Epstein met elkaar in contact kwamen. Hoewel eerdere Beatlesnummers Amerikaanse platenbazen niet konden bekoren, zag men wél iets in I Want To Hold Your Hand. Livingston wilde de Beatlessingle half januari 1964 uitbrengen, gevolgd door een album, dat prima getimed kon worden met het op handen zijnde optreden van The Beatles in de populaire Ed Sullivan Show. Eind oktober had Ed Sullivan, op doorreis gestrand in Londen, verbijsterd kennisgemaakt met het fenomeen Beatlemania. Door zijn vertraagde vlucht was de tv-presentator op Heathrow Airport getuige van een groep uitzinnige fans die The Beatles opwachtten van hun thuiskomst uit Zweden. Op 11 november 1963 liet Sullivan zich door de naar New York gereisde Brain Epstein overhalen de Britse band voor zijn televisieshow te boeken.

Brian Epstein

Pruiken voor het Capitol-personeel
Met Capitol Records kwam Epstein overeen dat er 40.000 dollar werd vrijgemaakt voor een grote publiciteitscampagne die het Amerikaanse bedje van de band moest spreiden. In de planning stonden paginagrote advertenties in Billboard en Cashbox, een half miljoen stickers met de tekst 'The Beatles are coming!' en een gelegenheidskrant getiteld 'The National Record News'. De krantenkop werd zorgvuldig geformuleerd: 'Beatlemania Sweeps U.S.' Het salespersoneel van Capitol kreeg te horen dat er Beatlespruiken in de maak waren die bij voorkeur tijdens het werk gedragen moesten worden. Tenslotte fabriceerde Capitol een uitgebreide presskit die naar radiostations in het hele land gezonden zou worden. Met de Amerikaanse platenmaatschappij aan boord, werden de plannen voor de verovering van Amerika uiterst precies gesmeed en getimed. Alsof het een legerinvasie zou betreffen.

Ed Sullivan met Beatles-pruik

11 dagen voor de moord
Wat Epstein als kwartiermaker in New York begin november niet kon beseffen, was dat het land 11 dagen later compleet op zijn kop gezet zou worden door een moord. Een moord die alles zou veranderen en die van enorme invloed zou zijn op het collectieve denken en handelen van de Amerikanen in de maanden die zouden volgen.


Jack Paar troefde Ed Sullivan af
Inmiddels was het 10 december en liet het CBS Evening News een clipje zien van The Beatles die in Engeland optraden. De bijbehorende Beatlemania kwam daarbij ook in beeld. Een oplettende radio-dj in Washington D.C. was geprikkeld door wat hij zag. Via een stewardess wist de man een Parlophone-exemplaar van I Want To Hold Your Hand in handen te krijgen. Het nummer dat in Amerika nog moest verschijnen. De radioman begon de single intensief te draaien, hetgeen veel positieve reacties door zijn luisteraars opleverde. Al snel draaiden radiostations in Chicago en St. Louis tape-kopieën van de single. Inmiddels was duidelijk geworden dat de Amerikanen na de Kerst konden intekenen op de Capitol-release van I Want To Hold You Hand. Televisiehost Jack Paar, de grote concurrent van Ed Sullivan liet in januari in zijn eigen tv-show een Engels clipje van She Loves You zien [bekijk in de video hoe hij op dat moment terugkijkt]. Hoewel die single tot dan toe nog niet in de Amerikaanse hitlijsten had gestaan, nam de interesse voor The Beatles in rap tempo toe. Capitol moest opschalen en zelfs singles bij een concurrerende fabriek laten persen.

Nep-interviews met dj's
Het versneld uitgebrachte Amerikaanse album Meet The Beatles vloog over de toonbank en de single I Want To Hold Your Hand was vrijwel constant op de Amerikaanse radio te horen. Het hek was inmiddels aardig van de dam. Radiostations grossierden in Beatlesprijsvragen en verbonden hun naam en jingle aan The Beatles ('WA-Beatle-C'). Als een soort 'fake news avant la lettre' hielden dj's nep-interviews met The Beatles, gebaseerd op slim gemonteerde quotes die hen door Capitol waren toegestuurd. Begin februari 1964 ontving het station WABC 3000 Beatles-gerelateerde brieven per dag.

Een bluffende Brian Epstein
Brian Epstein had tegen Capitol gebluft dat I Want To Hold Your Hand geschreven was met de Amerikaanse markt in het achterhoofd. Dat The Beatles het nummer gebaseerd hadden op het 12 maten-Motown-patroon waar de Amerikaanse oren, bewust of onbewust, aan gewend waren. De explosieve start met het refrein, via het verhalende couplet naar het rustige in mineur gezongen And when I touch you I feel happy inside, bleek de aandacht van de Amerikanen prima vast te houden. Bovendien pakte het thema van het nummer goed uit voor de wat preutse Amerikanen. Ging het vasthouden van de hand over een romantisch verlangen, of misschien gewoon over troost of bemoediging? De Amerikanen konden er alle kanten mee op en dat kwam The Beatles niet slecht uit.

Collectieve rouw
Zoals gezegd had Brian Epstein in november '63 niet kunnen vermoeden dat de moord op J.F. Kennedy het denken en handelen van de Amerikanen volledig op zijn kop zou zetten. Het volk rouwde eind '63 en begin '64 nog volop. De Amerikanen hadden de moord collectief op tv gezien en rouwde ook gezamenlijk via alle programma's die in die periode werden uitgezonden. Volgens Amerikaanse psychologen hakte de dood van Kennedy er met name bij de jonge generatie in. Jongeren zouden bijzonder gehecht zijn geraakt aan hun president en zijn dood zou voelen alsof zij een familielid waren verloren. Kennedy was immers onophoudelijk te zien geweest in de Amerikaanse huiskamers. Hij was een vaderfiguur, een ster, een symbolische kampioen.

In de Kerstvakantie kwamen The Beatles bovendrijven
In dat drama dat Amerika in zijn greep hield, doken The Beatles via de massamedia langzaam op. Via korte artikelen, tv-fragmenten en liedjes die steeds frequenter op de radio te horen waren. Bij Amerikaanse ouders krulde een voorzichtige glimlach om de lippen bij het zien van de foto's van vier langharige Britse jongens. In de Kerstvakantie, waarin men veel tijd had om naar de radio te luisteren, was I Want To Hold Your Hand elk uur te horen, vaker dan het nieuws en het weerbericht. Toen de lp Meet The Beatles in de winkels lag, wilde iedereen, uit een soort nieuwe collectieve hang naar een positief gevoel, die plaat hebben. De Amerikanen hadden gezamenlijk gerouwd om hun president, nu wilden ze gezamenlijk de nieuwe band uit Engeland omarmen.

Paul McCartney: They've got their own groups
In de derde week van januari zaten The Beatles in een Parijs hotel. Terwijl zij die week met hun optredens vochten tegen de onverschilligheid van het chauvinistische Franse publiek, was de boodschap uit Amerika loud & clear: I Wanna Hold Your Hand stond op nummer 1 in de States. Een moment dat de vier Beatles nooit in hun leven zouden vergeten. Net als het vertrek naar New York, in de ochtend van 7 februari1964. Op weg naar het land van hun muzikale helden. Er was weinig sprake van hoogmoed. Eerder was er onzekerheid: They've got their own groups. What are we going to give them that they don't already have, sprak Paul McCartney. Wat hij niet wist was dat The Beatles Amerika al in hun achterzak hadden. Twee avonden later stemden 70 miljoen Amerikanen af op de Ed Sullivan Show. Het was de grootste hoeveelheid mensen die tot dan toe naar een commerciële televisieuitzending had gekeken. De Amerikanen vergaten hun verdriet en omarmden The Beatles. Vier jongens uit Liverpool die niet alleen hun talent maar ook de bijzondere loop van de geschiedenis volledig aan hun zijde hadden.

Welke opties heeft Sir Peter Jackson bij het maken van de nieuwe Let It Be-film?

Prachtig nieuws natuurlijk, deze week, met de officiële aankondiging van de nieuwe Let It Be-film. Het moment van de bekendmaking vond ik ook goed gekozen: 30 januari 2019, precies vijftig jaar na het Beatlesconcert op het dak van Savile Row, 3 in Londen. Nu weet ik weinig tot niets van film. Grote namen doen soms in de verte een belletje rinkelen. Misschien kunnen jullie het je niet voorstellen, maar er rinkelde ook slechts vaag iets bij de naam Peter Jackson. Ik geef het gewoon eerlijk toe. Wikipedia leerde me dat hij een enorme staat van dienst heeft. Ik ben inmiddels dus op de hoogte. Dat Sir deed al iets vermoeden....

Get Back to Let It Be?
Gisteren dacht ik na over de mogelijkheden die Sir Peter heeft met de nieuwe film, waarvan de titel overigens nog bekend moet worden (Get Back to Let It Be lijkt me wel een sterke). Net als Giles Martin, krijgt Jackson toegang tot een schat aan materiaal, waar hij zijn weg in moet vinden. Weten jullie trouwens of die 55 hours of never-before-seen footage ons ook echt volledig onbekend is? Of kennen we, net als bij het White Album-project, toch al wel een aanzienlijk deel van het materiaal? Bij de beelden van Let It Be overzie ik dat niet goed.

George Harrison met gast-toetsenist Billy Preston tijdens de sessies

Misschien heeft Michael Lindsay-Hogg nog wel het zuiverste beeld
Hoe maak je een keuze uit 55 uur materiaal, wat wordt de verhaallijn? Gaan de beelden interviews met Paul McCartney, Ringo Starr, Yoko Ono en (wie weet ook wel) Olivia Harrison illustreren? Zou Michael Lindsay-Hogg, de inmiddels 78-jarige regisseur van het oorspronkelijke Get Back/Let It Be-project nog zijn herinneringen mogen delen? Misschien heeft hij als spectator of the show van destijds nog wel het meest zuivere beeld van hoe het er echt aan toeging, eerst in de Londense Twickenham Studio's en later in het Apple-gebouw?

Inspectie van het dak van Savile Row 3

Peace & Love: hoe groot is de invloed van Paul en Ringo?
'I was relieved to discover the reality is very different to the myth,' vertelt Sir Peter in het persbericht. Dat is precies de zin die mij opviel. Hij deed me denken aan wat Giles Martin vertelde in de vele interviews die hij gaf rond het White Album-project: het viel allemaal wel mee met die spanningen, eigenlijk was er niets aan de hand. Het blijft wat ongrijpbaar allemaal voor ons als Beatlesfans en -onderzoekers, als de bronnen elkaar tegenspreken. Is het belangrijk om de waarheid te weten? Voor mij wel ja. Ik houd niet van mythes over ruzies, maar het wordt óók wat vreemd als alles opeens een stuk gezelliger gemaakt wordt dan het was. Hoe groot is de invloed van Paul McCartney en Ringo Starr op de manier waarop Apple in haar communicatie de geschiedenis wat anders inkleurt? Brengt hun ouderdom ook een mildere blik met zich mee en (daarmee) de wens om milder over de Beatlesgeschiedenis te communiceren?

Niet alleen maar kommer en kwel
Beelden kunnen minder liegen dan geluidsopnames, maar ook Peter Jackson heeft de keuze hoe hij het verhaal aanvliegt. Als hij daar tenminste enige mate van vrijheid in krijgt. Schetst hij met zijn film straks het ware verhaal of poetst hij de geschiedenis op? Ik geloof overigens zelf dat het echt niet alleen maar kommer en kwel was tussen de vier Beatles ten tijde van de gefilmde sessies. Wel waren het complexe tijden waarin zakelijke en muzikale meningsverschillen, steeds verder uiteenlopende interesses en het druggebruik van John Lennon niet positief bijdroegen aan de sfeer op de studiovloer.

Integer document
Peter Jackson heeft 55 uur onbekend materiaal in handen en, samen met de vier aandeelhouders van Apple, de mogelijkheid om dit nog ontbrekende Beatlesdossier te completeren. Ik verheug me uiteraard enorm op het resultaat en ik hoop daarbij op een integer document dat recht doet aan wat er werkelijk gebeurde in die koude januarimaand in 1969.