Hoe kwam Abbey Road aan zijn naam? Een kleine geschiedenis van een beroemde straat

Lang, lang geleden, was er eens...een kluizenaar. Zijn naam was Godwyn en hij koos er voor om als heremiet in afzondering te leven, in een kleine nederzetting, bij een beekje. De monnik zocht de stilte, in het landschap dat zich een paar kilometer ten noord-westen van het middeleeuwse Londen bevond. We schrijven het jaar 1130 wanneer Godwyn vermoedelijk voor het laatst water gaat halen bij het beekje met de naam Keeleburn. De beek zou zijn voortgekomen uit een geneeskrachtige bron. Waarom Godwyn vertrok, weten we niet. Wel dat de plek die hij stichtte een aardige link heeft met het Beatlesalbum Abbey Road. Deze week is het 50 jaar geleden dat The Beatles, haast in een kleine processie als vier monniken, de weg overstaken die naar het huis van de middeleeuwse monnik Godwyn leidde. Kortom: deze week gaan we helemaal terug naar de roots van de naam Abbey Road. Je kunt maar beter het héle verhaal kennen, als je het jubileum van een albumfoto viert!

Drie gepensioneerde hofdames

In het jaar 1130 besloot Godwyn zijn nederzetting te verlaten. Na zijn vertrek schonk hij zijn woning aan het bestuur van St. Peter's Church in Westminster. Op dat moment was Gilbertus Universalis de Bisschop van Londen en die besloot de nederzetting te laten verbouwen tot een volwaardig klooster. Deze bisschop gaf nog voor zijn dood op 9 augustus (!) 1134 (835 jaar minus een dag, voor het maken van de zebra-foto) zijn toestemming. De eerste bewoonsters hadden er al hun intrek genomen. Het waren drie gepensioneerde hofdames van koningin Mathilda van Schotland, echtgenote van Henry I, zo schrijft Agnes Strickland in haar boek. Deze dames, genaamd Emma, Gunilda en Cristina waren de eerste nonnen van het klooster dat Kilburn Priory zou gaan heten. Kilburn was daarbij als naam afkomstig van Keeleburn, de eerder genoemde beek.

Benedictus en Augustinus

Hoe lang deze eerste nonnen in hun klooster verbleven, weet ik niet. De abdij bleef in ieder geval wel bestaan en hoewel deze onder het bestuur van Westminster Abbey viel, waar de monniken volgens de regel van Benedictus leefden, was Kilburn Priory aan het einde van de 14e eeuw inmiddels een woongemeenschap van Augustijner canonnessen. De adbij was een populaire pleisterplaats voor pelgrims die via de historische Watling Street, die dwars door Zuid-Engeland liep, op weg waren naar St. Albans en Willesden. Het gebouw bevond zich op de plek waar nu in St. John's Wood de wegen Kilburn Road en Belsize Road elkaar kruisen. Tegenwoordig vinden we daar kapper Rush Hair en Italiaans restaurant Franco Manca.

Watling Street, de middeleeuwse pelgrimsroute die door
St. John's Wood liep

Het complex ging naar de Knights of St. John

Tussen 1536 en 1541 ontmantelde Henry III een groot aantal kloosters. Ik ben geen geschiedkundige, maar ik neem aan dat dit alles te maken had met de Reformatie. Alle monastieke eigendommen vervielen aan de Engelse staat en Henry financierde er deels zijn militaire activiteiten mee. Henry stelde de nederzetting van Kilburn Abbey ter beschikking aan de Knights of St. John, in ruil voor andere grond. Voor zover ik heb kunnen nagaan, ligt hier ook de link met de benaming St. John's Wood, de wijk waar zoveel Beatlesgeschiedenis is geschreven. Het gebied kwam langzaam maar zeker tot verdere ontwikkeling, met een aantal boerderijen en herbergen. Onder invloed van James Burton, die je een soort vroege projectontwikkelaar in het laat-achttiende eeuwse en begin-negentiende eeuwse Londen kunt noemen, kreeg St. Johns Wood langzaam maar zeker een stedelijke uitstraling. Het gebied ontwikkelde zich tot één van de betere wijken in Londen. 

James Burton was verantwoordelijk
voor een groot deel van de ontwikkeling van de
Londense wijken.

Van stadsvilla naar studio

Abbey Road dankt haar naam aan een voetpad dat naar de adbij leidde. Aan deze route werd in 1831 een grote stadsvilla gebouwd. Het huis met 9 kamers werd in een later stadium verbouwd tot appartementencomplex. In 1929 kocht de Gramophone Company het pand. De grote tuin aan de achterzijde was geschikt om het complex uit te breiden met een aantal studio's, die in november 1931 officieel geopend werden. In dat jaar ontstond EMI, (Electric and Musical Industries) uit een fusie met de Columbia Gramophone Company. Ter ere van de opening van het complex dirigeerde Edgar Elgar het London Symphony Orchestra in (vermoedelijk) Studio One. Het is de plek waar George Martin een kleine 38 jaar later in de zomer van 1969 zijn musici door de orkestpartijen van Something en Golden Slumbers leidde. De unieke opnamen die Pathé van de opening in 1939 maakte, zijn gelukkig bewaard gebleven. Prachtig detail: het schilderij van His Master's Voice aan de wand, dat op 2:08 zichtbaar is: [video]

In de voetsporen van hun voorgangers

Terwijl Edgar Elgar stond te dirigeren in de EMI Studio, was Abbey Road inmiddels niet meer het voetpad dat nonnen en pelgrims eeuwenlang door de bossen en landerijen naar het klooster van Kilburn had geleid. Wat mooi eigenlijk, dat The Beatles op 8 augustus 1969 als in een kleine processie juist die weg overstaken. Ze traden er letterlijk mee in de voetsporen van hun voorgangers. Daarmee maakten zij op hun beurt van Abbey Road een eigentijds pelgrimsoord. Alsof het allemaal zo had moeten lopen.