Niets is wat het lijkt: is dit het échte verhaal over John Lennon en Yoko Ono?

Mythes rond The Beatles zijn er genoeg. Het zijn de bekende en toch ook vaak uitgekauwde verhalen. Over hun avonturen als beginnend bandje in Hamburg. Over het ontslag van hun eerste drummer Pete Best. Over mislukte audities, afgekeurde hoesfoto's, hun kennismaking met LSD en de ruzies tijdens de Get Back-sessies. Vaak werden deze verhalen door henzelf verteld, op basis van eigen herinneringen. De vertelsels kwamen terecht in artikelen en boeken en werden vervolgens weer overgeschreven door journalisten en auteurs. Daarmee ontstond een interessant fenomeen. Namelijk dat verhalen hun eigen leven gingen leiden en vaak nog maar deels overeenkwamen met wat er werkelijk gebeurde. Eén van die legendarische verhalen is hoe John Lennon en Yoko Ono elkaar in 1966 ontmoetten en hoe in 1968 de vonk oversloeg en zij openlijk als duo door het leven gingen. Maar of het allemaal echt zo sprookjesachtig is gelopen, zoals John Lennon ons wilde laten geloven? Ik betwijfel het....

Het sprookje in de Indica Gallery
In menig interview vertelde John Lennon altijd smakelijk hoe hij Yoko Ono ontmoette op 7 november 1966 in de Indica Gallery in Londen. Via via zou hij gehoord hebben dat een intrigerende Japanse kunstenares die week een expositie zou openen. Op de vooravond van de opening bezocht hij de galerie, bekeek hij haar tentoonstelling en werd hij positief geraakt door een installatie. Daarbij moest hij een keukentrap beklimmen en kon hij met een vergrootglas het woord Yes op het plafond lezen. Dat zou, kort gezegd, het begin van hun contact en hun romance zijn geweest. Liefde op het eerste gezicht. Lennon zei verder over de ontmoeting die avond, in het bijzijn van galeriehouder John Dunbar: [filmpje]

I was very impressed and John Dunbar introduced us - neither of us knew who the hell we were, she didn't know who I was.

Tony Bramwell bevond zich in de perfecte positie
Onlangs las ik het boek Magical Mystery Tours: my life with The Beatles van Tony Bramwell. Bramwell is een jeugdvriend van The Beatles uit Liverpool. Hij belandde op de PR-afdeling van het Beatles-imperium en werd een vertrouweling van de band. Bramwell begeleidde zowel John als Paul regelmatig tijdens uitstapjes en reizen. Zijn boek geeft een interessant inkijkje op wat The Beatles overkwam in hun carrières en hun relaties. Of Bramwell de waarheid spreekt, weten we natuurlijk niet, maar je kunt wel stellen dat hij zich in de perfecte positie bevond om dichtbij, maar toch met gepaste afstand te aanschouwen wat zich rond de Fab Four  afspeelde. Het levert heel interessant leesvoer op. Ook over wat er werkelijk gebeurde tussen John en Yoko voor ze zich in mei 1968 voor het eerst aan het grote publiek presenteerden. Smul even mee...

Yoko Ono met haar Yes-installatie waarmee ze het hart
van John Lennon zou hebben veroverd.

Lennon vond Ono a raving nutter
Als we Tony Bramwell mogen geloven, hoorde John voor het eerst over de Japanse kunstenares toen hij eind 1966 een kunstprogramma op de BBC zat te kijken. Deze Yoko Ono was in september 1966 vanuit New York gereisd, samen met haar man Tony Cox. Ze was er op uitnodiging van Barry Miles, één van de vrienden van galeriehouder John Dunbar, uit het Londense kunstkringetje waarin Paul McCartney zich begaf. Ono was in New York actief in de Fluxus-kunstbeweging en viel op door haar vervreemdende installaties en acties. Toen John Lennon, laten we zeggen in oktober 1966, met zijn vrouw Cynthia, naar de BBC keek en de excentrieke Japanse in beeld zag, moet hij zijn wenkbrauwen hebben opgetrokken. Bramwell vertelt in zijn boek dat Lennon hem een paar weken later vertelde over het programma en daarbij zei: That woman's a raving nutter.

John, Cynthia en Julian in 1965 op Kenwood

Yoko drong zich eerst op aan Paul McCartney
Ondertussen meldde Paul McCartney zich met een verzoek bij Tony Bramwell. McCartney werd continu lastiggevallen door deze Yoko Ono, die aanvankelijk aandacht en geld van hem vroeg, maar ook een performance in het Londense Saville Theater eiste. Dat Saville Theater was in het bezit van Beatlesmanager Brian Epstein. Ono bleef McCartney stalken tot Paul haar verzoek bij Bramwell neerlegde, om van haar af te zijn. De performance kwam er, maar was geen succes. Toch probeerde Ono zich vanaf dat moment dieper en dieper in te graven in de scène waar The Beatles zich in begaven. Toen ze het na veel zeuren voor elkaar kreeg te exposeren in de Indica Gallery, nodigde galeriehouder Dunbar John Lennon uit om te komen kijken.

Yoko tijdens haar Cut Piece-performance, waarbij toeschouwers al haar kleding weg mochten knippen.

Lennon rende voor zijn leven
Lennon bezocht de expositie, keek wat rond en concludeerde dat hij er werkelijk niets aan vond. Toen hij op het punt stond te vertrekken, sprintte Yoko op hem af, versperde zij hem de weg en vroeg ze hem: Wie ben je? Lennon was perplex dat hij niet herkend werd en noemde zijn naam, waarop Yoko met verbaasde blik Oh antwoordde. Het lijkt onwaarschijnlijk dat een in New York wonende kunstenares, die onder andere met Andy Warhol en John Cage omging in november 1966 nog nooit van John Lennon had gehoord. Yoko pakte John bij de arm en leidde hem langs al haar installaties. Toen Lennon uiteindelijk weg wilde, klampte Yoko zich aan hem vast. Neem me met je mee, smeekte ze. John keek verbaasd, maakte zich los en rende naar buiten, met Yoko op zijn hielen. Lennon gaf zijn chauffeur instructies om direct weg te rijden. Yoko bleef achter en staarde hem na.

Yoko in de Indica Gallery, Londen 1966

Yoko stond uren op de oprit van Johns huis
John vertelde Bramwell dat hij Ono erg opdringerig en vervelend vond. Ook bij ontmoetingen die volgden in de Londense kunstwereld, waarin John zich in navolging van Paul steeds vaker begaf. Elke keer als Ono hem benaderde, draaide Lennon zich om en probeerde hij haar af te schudden. Maar Yoko gaf zich niet gewonnen. Ze ontdekte het huis van de Lennons in Weybridge, op het platteland bij Londen, en verscheen aan de voordeur met de mededeling dat ze een afspraak met John had. Lennon was niet thuis en Ono werd niet binnengelaten. Terwijl Cynthia Lennon achter de spreekwoordelijke vitrage stond en naar buiten tuurde, zag ze de kleine Japanse aan het eind van de oprit staan. En Ono bleef staan. Uur na uur. Toen de duisternis inviel, verdween ze. Cynthia vroeg John bij thuiskomst naar de vreemde bezoekster vertelde en kreeg als antwoord van John: She's nuts. Tegen Tony Bramwell bleef John herhalen hoe hij wenste dat Yoko hem eens met rust zou laten.

John Lennon en Tony Bramwell (1967)

Luguber pakketje
Het tegenovergestelde gebeurde. Yoko bleef Kenwood, het huis van de Lennons, bezoeken. In weer en wind stond ze op de oprit te wachten. Wanneer John Yoko in de voortuin zag staan, maakte hij sarcastische opmerkingen over haar. Toen Yoko op een dag doorweekt was van de regen liet Cynthia's moeder haar binnen, zodat ze een taxi kon bellen. Toen Yoko vertrokken was, ontdekte mevrouw Powell dat de Japanse een ring had achtergelaten. Die vrouw komt terug, was de eenvoudige conclusie. Toen brak de periode aan dat er bijna dagelijks post kwam voor John. Brieven, kaarten en kleine briefjes met mysterieuze teksten er op. Lennon keek er naar, gooide ze weg. Cynthia werd er steeds nerveuzer van. Op een dag arriveerde er een doos met lugubere inhoud: een maandverbandverpakking, waarin zich een gebroken theekopje bevond, dat besmeurd was met rode verf.

Yoko Ono 1967: Half a Room

Brutalen hebben de halve wereld
Dit was het punt waarop Barrow zich af begon te vragen of Lennon niet geïntrigeerd raakte door de acties van de kunstenares, die hij nog steeds openlijk afkeurde om haar stalk-gedrag. De lieve en bescheiden Cynthia voelde zich erg geïntimideerd door hetgeen er gebeurde. Dat is ook niet zo gek, als je bedenkt dat Yoko zich wel eens in de auto van de Lennons op de achterbank wurmde en samen met John en Cynthia naar Londen reed. Je vraagt je af hoe iemand zo brutaal kan zijn, maar ook hoe dit alles toch toegelaten werd.


Onze karma's roepen elkaar!
Ondertussen ging het leven van The Beatles als band in volle vaart verder. De opnames van Sgt Pepper resulteerden in een iconisch album, The Summer of Love kwam op gang, de Maharishi verscheen in beeld en Brian Epstein stierf eenzaam in zijn Londense bed. Steeds was daar Yoko Ono die haar hand opstak naar John Lennon en zei "Hallo, daar ben ik weer". The Beatles maakten de Magical Mystery Tour, lanceerden Apple en werden dagelijks in beslag genomen door zakelijke en muzikale activiteiten. En steeds meldde Yoko zich even in het leven van John, opdat hij haar niet zou vergeten. Yoko begon John te vertellen dat hun karma's hen riepen en dat hun gezamenlijke lot bezegeld was.

Apple maakte het Yoko eenvoudiger
Tegen de tijd dat The Beatles hun Apple-kantoor installeerden, huurden Yoko en haar man een flat in de buurt. Dagelijks belde Yoko naar het kantoor of meldde ze zich aan de voordeur. Oh God, she's here again, riep het personeel wanneer Yoko de hal binnenliep en zich meldde bij de balie met de woorden John's expecting me. Wanneer John er niet was, wachtte ze uren op hem. Ze kreeg het steeds vaker voor elkaar dat uiteindelijk bij haar ging zitten in de lobby om naar één van haar gedichten te luisteren of om samen wat te praten. Het Apple-personeel zag langzaam hoe John zich steeds meer gewonnen gaf. Het contact breidde zich uit en Lennons chauffeur vertelde dat de grote Rolls Royce van John inmiddels regelmatig diende als tweepersoonsbed. Maanden voor de dag die John en Yoko als de start van hun relatie benoemden. John begon de flat te bezoeken waar Yoko met haar man Tony Cox woonde. Deze Cox spoorde haar aan to get that Lennon. De Beatle was immers een vette vis, een interessante partij die de nodige exposities en kunstmanifestaties zou kunnen financieren. Tony Bramwell werd door Lennon op een gegeven moment ingezet om in het diepste geheim achtergebleven kleding en toiletspullen op te gaan halen die in Yoko's flat waren achtergebleven. Yoko weigerde de spullen mee te geven en gaf Bramwell de boodschap dat John de boel zelf maar moest komen halen.


John hoopte zich in India te kunnen losmaken van Yoko
John kwam daarmee in een steeds lastiger positie terecht met het dubbelleven dat hij inmiddels leidde. Hij werd ook chantabel door Ono. De trip die The Beatles in februari naar India maakten, kwam hem goed uit. Niet om te mediteren, maar juist om afstand te nemen van Yoko Ono, in de hoop dat ze terug zou keren naar Amerika. Dat het contact zou verwateren en dat alles weer stabiliseerde. Maar het tegenovergestelde gebeurde. Dagelijks arriveerde er geheime post in het postkantoortje, dicht bij waar The Beatles verbleven. Post die het verlangen van Lennon alleen maar aanwakkerde. Niet lang nadat hij terugkeerde uit India, belde hij Yoko op een avond en vroeg haar naar Kenwood te komen. Cynthia was er dat weekend niet. Het stel experimenteerde met geluidscollages in Johns studio en bedreef vervolgens de liefde. Deze geluidscollage zou later worden uitgebracht als Unfinished Music no 1: Two Virgins, het album met de spraakmakende hoesfoto waarop John en Yoko naakt te zien zijn.

De hoes van Two Virgins

Yoko nam Cynthia's plek (en badjas) in
Toen Cynthia de volgende dag onverwacht vroeg thuiskwam, trof ze Yoko minzaam glimlachend in haar badjas aan op de bank. Haar plaats was ingenomen. Cynthia verliet zodoende het huis en zocht met Julian een ander onderkomen. In die periode maakten John en Yoko hun eerste korte film, zittend in de tuin van Kenwood: [filmpje]

De nacht in Kenwood zou het begin van de relatie tussen John en Yoko zijn geweest. Volgens Tony Bramwell ging daar ruim anderhalf jaar aan vooraf. Het was niet bepaalde liefde op het eerste gezicht, zoals Lennon en Ono de wereldpers wilden laten geloven. Het boek van Bramwell geeft ons een andere invalshoek. Niet alles is in deze wereld wat het lijkt, zullen we maar zeggen.