De week van 50 jaar Sgt. Pepper: we zijn allemaal een beetje jarig met The Beatles

Wat een week, wat een week! We vieren met z'n allen over de hele wereld het 50-jarig jubileum van die kleurrijke, originele, bijzondere en exotische lp van ons favoriete bandje. Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band is jarig en eigenlijk voelt het deze week voor mij alsof ik zelf ook een beetje jarig ben. Donderdagochtend 1 juni kon ik het niet laten om thuis, vlak voor het ontbijt, Pepper op de platenspeler te leggen en de naald in de groef te laten zakken. Ik hoorde het geroezemoes in de zaal, het stemmen van het orkest. Bij de inzet van het openingsnummer voelde ik een soort sensatie. De rockstem van Paul McCartney: It was twenty years ago today..... It was fifty years ago today! Wie had dat gedacht, dat de hele wereld deze week, 50 jaar na dato weer in de ban zou zijn van dit album? Misschien is er vandaag wel gebak op het werk, merkte huisgenoot J op.

Draaiorgels en een sitar

Op Facebook werden mensen deze week opgeroepen om hun herinneringen aan Sgt. Pepper te delen. Ik las dat velen schreven: Ik herinner me nog goed het moment waarop ik de nieuwe Beatlesplaat in juni 1967 voor het eerst draaide. Ik kon er eerst niet zoveel mee, was zo gewend aan het vertrouwde geluid dat ik uit de periode 1962-1966 kende. En toen ineens dit! Misschien zeggen die herinneringen wel heel veel over de impact die Pepper (zoals we de plaat teder noemen) in de zomer van 1967 op het publiek had. Dit was zo....anders. Draaiorgels, een sitar, klarinetten, een 40-koppig orkest dat in een soort gecontroleerde chaos toewerkt naar de hoogste noot. Hoeveel mensen hebben er met hun ogen geknipperd bij het horen van deze kleurrijke klanken? Het was even wennen, op zijn zachtst gezegd.

Stille verbazing

Hebben jullie de prachtige documentaire over The Analogues bij Het Uur van de Wolf gezien? Wat vonden jullie ervan? De band wordt gevolgd in haar zoektocht naar het ultieme Beatlesgeluid. De juiste instrumenten en arrangementen, de precieze timing en de perfecte klankkleur....al deze ingrediënten werden de afgelopen maanden samengevoegd om te komen tot de perfecte uitvoering van Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band. Fascinerend. The Analogues lieten dit seizoen schouwburg na schouwburg achter in een mix van stille verbazing en grote bewondering. Daarbij vormde het grote concert in de Ziggo Dome van afgelopen donderdagavond een waardig sluitstuk. De ambities van The Analogies gaan verder; op de parkeerplaats van de Ziggo Dome stonden de grote trailers al in vol ornaat met de aankondiging voor het volgende project: The White Double Album. Het houdt voorlopig nog niet op.

The Analogues

De klassieke muziek van onze tijd

In de documentaire over de zoektocht van The Analogues legden de bandleden eigenlijk heel mooi uit wat het spelen van Sgt. Pepper zo bijzonder maakt. Bart van Poppel verzucht, zittend met een Rickenbacker-bas op schoot, dat Paul McCartney zijn baspartij bijna in elk couplet en refrein licht varieerde. Dat maakt het lastig om alles precies te reproduceren. Spelen op de automatische piloot is er niet bij. Diederik Nomden demonstreert hoe lastig de pianosolo in Lovely Rita is. Destijds werd deze op halve snelheid, in een lagere toonsoort ingespeeld en vakkunding in het nummer gemonteerd. Nu moet die solo in de juiste toonsoort én met de nodige snelheid live gereproduceerd worden. Een deuntje om je vingers op te breken. Nomden noemt Pepper de klassieke muziek van onze tijd.


Gekke geluidscollages
Gitarist Jan van der Meij vertelt over de enorme diversiteit in de nummers. Het gaat van Indiase klassieke muziek naar de Charleston en van gekke geluidscollages naar symfonisch werk. Opletten geblazen. Zelfs de click-track (een soort metronoom) die de muzikanten in hun oortjes horen, is handmatig ingesteld en beweegt qua tempowisselingen mee met het origineel. Anders 'voelt' het publiek onbewust dat er toch iets niet klopt. Prachtig vind ik dat. We kennen de toonhoogtes uit ons hoofd, de inzet van het volgende nummer, ons hart slaat op de juiste snelheid mee met het tempo van de tracks. En zo moet het.

1 juni 2017: Fans schilderen de Abbey Road-zebra in Sgt. Pepper-kleuren.
In de straat staan felgekleurde taxi's die dag.

De geluidskwaliteit die het album verdient

Aan The White Album-uitvoering van The Analogues zijn we nog even niet toe. We dompelen ons deze weken nog graag onder in Pepper-sferen. Laten we dat gevoel nog even vasthouden. Eén van de concerten van de Analogues, een liveregistratie uit Zoetermeer, werd trouwens gisteravond, vrijdag 2 juni, op tv uitgezonden. Hun versie van Pepper komt ook uit als album. Vanavond kun je om 22.00 uur op BBC Two een documentaire over Pepper zien. Zelf ben ik nog niet in het bezit van één van de jubileumuitgaven van het echte Beatlesalbum trouwens. Jullie wel? Wel heb ik de geremixte tracks en demo's inmiddels via Spotify kunnen beluisteren. De sound is fris, direct, krachtig en helder. Pepper is opgepoetst en komt tot ons in de geluidskwaliteit die het album eigenlijk al die jaren had verdiend. En wij als luisteraars ook natuurlijk. We horen Pepper voor het eerst zoals George Martin, Geoff Emerick en de Fab 4 hem hebben gehoord in de control room van Studio Two aan Abbey Road. Prachtig, al die enthousiaste reacties op de nieuwe release. Wat een mooi idee dat de plaat deze dagen overal ter wereld weer uit de speakers klinkt.

Praten over Pepper verveelt nooit

Juni staat voor mij persoonlijk eigenlijk nog helemaal in het teken van Sgt. Pepper. Gisteravond mocht ik met Jan-Cees ter Brugge een theatercollege over het album geven in het mooie en intieme Theater Bouwkunde, in hartje Deventer. Aan de hand van beelden en geluidsfragmenten vertelden we over het ontstaan van de elpee en deelden we de verhalen achter de liedjes. Het is elke keer weer een feest om over de plaat te praten. Ook omdat we zien dat zoveel mensen geraakt worden door de magie. Op zondagmiddag 11 juni vertellen we dat verhaal in Concerto Recordstore aan de Utrechtsestraat in Amsterdam (toegang gratis) en op zondagmiddag 25 juni in een theater in Leiden (details volgen nog). Sluit vooral aan, als je in de gelegenheid bent. Verder maakte Wibo Dijksma van de Fab4Cast trouwens nog een hele mooie Sgt. Pepper for Dummies-podcast, waarin je in 20 minuten een soort stoomcursus over het album krijgt. Beslist even beluisteren!

Voelen we een soort herwaardering voor Sgt. Pepper?

Het is onder Beatlesliefhebbers algemeen bekend dat zij Pepper niet per se de beste Beatlesplaat vinden. Veelal worden Rubber Soul, Revolver, The White Double Album en Abbey Road als favorieten genoemd. Kiezen is eigenlijk onmogelijk, maar ook mijn hart ligt iets meer bij Abbey Road. Toch is bijna iedereen het er over eens dat Sgt. Pepper het meest bijzondere album uit het oeuvre van The Fab 4 is. Om de hoes, de diversiteit in nummers en stijlen, de originaliteit van het geheel en de (voor die tijd) revolutionaire opnametechnieken die gebruikt werden. De studio als instrument, zoals Wibo Dijksma zo mooi in zijn podcast vermeldde.

George, Ringo en John tijdens de Pepper-sessies

Wat horen jullie?
Ik ben eigenlijk wel benieuwd of jullie, door de jubileumuitgave en de enorme belangstelling voor Pepper deze weken, ook een soort herwaardering voelen voor het album. Zijn er liedjes die er ineens verrassend uitspringen? Heb je nieuwe dingen gehoord? Ik wel. Wat klinkt het openingsnummer krachtig en goed. Ik hoor ineens de ritmische nuances in het slaggitaarwerk. Alles wordt er zoveel beter en strakker van. Wat een muzikanten waren John, Paul, George en Ringo toch. Hoe beluisteren jullie het album? Stijgt Pepper een tikkeltje in jullie achting? En als je dan toch dat ene nummer zou moeten noemen, dat (opnieuw) je hart verovert, wat is dan je keuze?