Mother: The Beatles en hun moeders

Zondag is het Moederdag. Althans in Nederland en een aantal andere landen. Ik denk daarbij aan Ik Kom Terug van Adriaan van Dis. Sinds een paar jaar maak ik deel uit van een boekenclub. Dit is de roman die we onlangs bespraken. In het boek (2014) staat de relatie tussen de auteur en zijn moeder centraal. Het is een intens verhaal, waarin een afstandelijke moeder en een naar liefde hunkerende zoon samen terugkijken op het zware leven van de moeder. Een indrukwekkend boek, vond ik. In het prachtige proza dat we kennen van Van Dis. Ik kan het je zeker aanraden te lezen.

De moeder als inspiratiebron voor de kunstenaar. 
Hoe zat dat bij The Beatles?
Bij John, Paul en George hoefde ik daar niet lang over na te denken. Alledrie schreven ze één of meer liedjes over hun moeder. Ook Ringo zong tenminste één keer over zijn ma, al gebruikte hij daarvoor een nummer dat John voor hem schreef. Vier Liverpoolse vrouwen komen hier aan bod. Twee van de vier maakten het uitzonderlijke succes van hun zoon mee, twee helaas niet. Klaar voor een rondje Beatles-moeders? 

Paul: Mother Mary comes to me, speaking words of wisdom

Paul McCartney kwam uit een warm en liefdevol nest. Jim McCartney en Mary Mohan (1909-1956) trouwden op wat latere leeftijd en kregen twee kinderen: Paul en Michael. Moeder Mary was een bekende vrouw in Liverpool. Als verloskundige kreeg ze regelmatig een nieuw stadsdeel toegewezen. Zodoende verhuisde haar gezin steeds mee. Toen Mary in 1956 overleed aan borstkanker, waren haar zoons nog maar 12 en 14 jaar oud. Paul zou zijn oudste dochter naar Mary vernoemen. Ook vereeuwigde hij zijn moeder in Let It Be (oefenopname): 

When I find myself in times of trouble

Mother Mary comes to me

Speaking words of wisdom - Let it be

And in my hour of darkness

She is standing right in front of me

Speaking words of wisdom - Let it be

Paul, moeder Mary en broer Michael

John: Mother, you had me...but I never had you

Het verhaal van John Lennon en zijn moeder Julia is lang en complex. Te complex om hier helemaal uit de doeken te doen. Voor een mooi (maar ook wat geromantiseerd) beeld van deze moeder/zoon-relatie, verwijs ik je naar de film Nowhere Boy (trailer).
Julia Lennon (Stanley, 1914-1958) was de vrolijke, artistieke en ook wat losbandige vrouw die samen met zeeman Alfred Lennon zoon John kreeg. Het leven van de Lennons was dermate instabiel dat de jonge John niet bij hen kon opgroeien, althans dat vond Julia's zus Mimi. John bracht zijn jeugd door in het huis Mendips, aan Menlove Avenue. Daar werd hij opgevoed door zijn Uncle George en Aunt Mimi. Julia bleef wel in beeld, maar vervulde meer de rol van een oudere zus of vriendin.

John met moeder Julia in de tuin van Mendips

Ze leerde John banjo spelen en liet hem Rock 'n' Roll-platen horen. Je zou kunnen stellen dat ze een enorme invloed had op zijn muzikale ontwikkeling. John was idolaat van haar. Ik kan me zijn fascinatie voor zijn moeder-op-afstand wel voorstellen: Julia vervulde immers niet de strikte rol van opvoedster. In 1958 werd ze aangereden toen ze Menlove Avenue overstak. Het ongeluk werd haar fataal. John was op dat moment 17 en had, ondanks de bijzondere gezinssituatie, een sterke band met zijn moeder weten op te bouwen. Haar dood had een grote impact op hem. Op het traumatische af, als ik de verhalen mag geloven. Ik ben er van overtuigd dat de hechte vriendschapsband tussen John Lennon en Paul McCartney mede ontstaan is doordat ze beiden hun moeder zo jong verloren. John noemde in 1963 zijn eerste zoon Julian, schreef in 1968 het tedere Julia (demo-versie), na het uiteengaan van The Beatles het verdrietige My Mummy's Dead en het hartverscheurende Mother:

Half of what I say is meaningless

But I say it just to reach you, Julia

Julia, seashell eyes, windy smile, touch me

Julia, morning moon, touch me

Julia, sleeping sand, touch me

So I sing a song of love, Julia

(Julia)

Mother, you had me, but I never had you

I wanted you, but you didn't want me

So I just got to tell you goodbye

(Mother)

George: Deep Blue

Al op jonge leeftijd was George Harrison geobsedeerd door gitaren. Zijn moeder Louise (French, 1912-1970) moedigde die obsessie alleen maar verder aan. Avond aan avond zat ze naast haar zoon en stimuleerde ze hem om zijn gitaarspel te verbeteren. George speelde zich bij wijze van spreken de blaren op de vingers. Louise was een hartelijke en gastvrije vrouw. In huize Harrison, waar ook vader Harry en nog drie kinderen woonden, was het een komen en gaan van familieleden.

George met moeder Louise

Later, in de periode waarin The Beatles beroemd begonnen te worden, waren ook de fans van harte welkom. Harry en Louise Harrison zaten regelmatig aan de thee met nieuwsgierige, licht zenuwachtige meisjes, die hoopten een glimp van George op te vangen.
Louise overleed in 1970 aan de gevolgen van een hersentumor. George zat machteloos aan haar bed. Hij zou zelf, op dezelfde leeftijd, aan min of meer dezelfde aandoening overlijden. Dat realiseer ik me ineens. Typische parallel. In 1970 lag dat moment nog ver in de toekomst. George bezong in het nummer Deep Blue zijn verdriet om het afscheid van zijn moeder en om de vele slachtoffers die in Bangladesh door natuurgeweld om het leven kwamen: 

When you stand there, watch tired bodies

Full of sickness and pain

To show you just how helpless you really are

It hurts me, it's got me deep blue

Ringo: My mama told me I was great

Zullen we dan maar wat vrolijker afsluiten, met Ringo als uitsmijter? De Beatles-drummer had een warme band met zijn moeder Elsie (Gleave, 1914-1986). Ritchie (Ringo) Starkey en Elsie werden door vader Richard verlaten toen Ritchie nog maar drie jaar oud was. Elsie hertrouwde met de loyale en vriendelijke Harry Graves. Moeder Elsie steunde haar zoon door dik en dun. In diens moeilijke jeugd vol medische problemen en ook later tijdens zijn gloriedagen met The Beatles. 'That woman loved every second of my life and remembered every second of it, ' vertelde Ringo ooit in een interview.

Ringo met moeder Elsie

Er zijn nummers waarin hij terugblikt op zijn jeugd in Liverpool, maar ik heb Ringo er nog niet op kunnen betrappen dat hij een lied aan zijn geliefde moeder opdraagt. Misschien zie ik iets over het hoofd? In I Am The Greatest (voor hem geschreven door John Lennon) zit volgens mij de duidelijkste verwijzing naar moeder Elsie. Ringo zingt:

When I was a little boy

Way back home in Liverpool

My mama told me I was great

Is dat ook niet precies wat moeders moeten doen?