Misschien hadden jullie het al eerder gelezen, misschien ook niet. In november en december 2023 maakte ik een lange reis door Nieuw-Zeeland. Voor familiebezoek én om dit prachtige land te bekijken. Al reizend door de indrukwekkende landschappen vroeg ik me natuurlijk ook weer af hoe het The Beatles verging, toen ze Nieuw-Zeeland aandeden tijdens hun wereldtournee van 1964. Dus besloot ik er eens in te duiken én...één van de locaties te bezoeken waar ze optraden. Een buitenkansje!
Nuchterder dan in Australië?
Maar eerst even de aanloop. Want wanneer arriveerden The Beatles in afgelegen Nieuw-Zeeland? Dat was op zondag 21 juni 1964, in Wellington. De beelden op YouTube laten zien dat de Fab Four door vele blije en opgewonden tieners werden onthaald. Beatlemania was al een feit in Australië, maar in Nieuw-Zeeland had niemand echt verwacht dat de jeugd ook daar zo uit z'n dak zou gaan met de komst van vier muzikanten, all the way from England. De algemene gedachte was dat de jongeren er een stuk nuchterder zouden zijn dan de jeugd in Australië. Maar dat bleek heel anders te lopen, want het werd een gekkenhuis.
Maori-rituelen
Op YouTube zien we dat The Beatles werden rondgereden in een open auto. Trouwens weer helemaal compleet, als band. Ringo Starr was hersteld van zijn ziekte en vervanger Jimmie Nicol mocht via de achterdeur het Beatlesverhaal verlaten. Ook laat de reportage van de aankomst zien dat John Lennon een houten Maori-symbool om zijn nek gehangen kreeg. The Beatles werden op diverse plekken begroet met het bekende 'neus-ritueel', dat ook afkomstig is uit de Maori-cultuur. Tijdens hun bezoek aanschouwden ze tevens de Hacka, de traditionele dans die zo verbonden is aan de Maori.
 |
| John en Paul bekijken in Auckland de Hacka |
Werk aan de winkel
Voor Nieuw-Zeeland waren inmiddels ook de sixties begonnen, als het ging om de ontwikkeling van de jeugdcultuur. Door de komst van de televisie en de toename van het vliegverkeer, ging er letterlijk en figuurlijk een wereld open voor de bewoners van de twee afgelegen eilanden. In de weken die vooraf gingen aan het bezoek van The Beatles, kon men al kennismaken met de band, via een tv-special die werd uitgezonden. Muzikaal braken The Beatles er door met She Loves You. Nieuw-Zeeland was er klaar voor, dus er was werk aan de winkel.
Cultuurshock
Er stond dan ook een pittige week op het programma, waarbij The Beatles steeds twee concerten per dag zouden geven. op 22 en 23 juni in Wellington, op 24 en 25 juni in Auckland, de 26ste in Dunedin en tenslotte op 27 juni in Christchurch. In Auckland stond bovendien nog een officiële ontvangst, door de burgemeester, op de rol. Het doet je beseffen hoe vol het schema van de band was, hoeveel er gereisd moest worden en hoe groot de cultuurshock overal was. Nieuw-Zeeland behoorde weliswaar tot de Britse kroon, maar aan de beelden van de ontvangst in Auckland is ook te zien dat de jongens onder de indruk waren van alle Maori-gebruiken waarmee ze in aanraking kwamen.
Familiebezoek door John en Ringo
Maar er was meer....want in dat drukke schema was er óók een klein beetje ruimte voor familiebezoek. Net als veel andere West-Europeanen hadden ook The Beatles familieleden die na de oorlog geëmigreerd waren naar Australië en Nieuw-Zeeland. Zo ging John Lennon met zijn Aunt Mimi in de plaats Levin op bezoek bij zijn achterneven en -nichten. In Wellington ging Ringo op de thee bij een aantal Starkeys.
 |
| John en Aunt Mimi bij hun Nieuw-Zeelandse familieleden, op 23 juni 1964 in Wellington |
Valse bommelding
In Nieuw-Zeeland was er relatief weinig politiebegeleiding geregeld voor The Beatles. Dat had twee redenen. Op de eerste plaats had de politie onderschat hoeveel fans er op de been zouden zijn om een glimp van The Beatles op te willen vangen. Toen dat echter duidelijk werd, veranderde de stemming. "Maar wij willen onszelf als politieagenten ook niet in gevaar brengen, met deze gekte," voerde de politie op, als reden waarom zij zich niet vol in de chaos wilde storten. Opmerkelijk, maar waar. Dit soort taferelen, rond een groep met muzikanten, waren werkelijk nog nooit vertoond in de geschiedenis van het land. Het gebrek aan begeleiding schoot The Beatles in het verkeerde keelgat. Met name John Lennon zou zich later nog wel eens laten ontvallen hoe kwetsbaar de band was. Wat ook niet meehielp: een valse bommelding op de vlucht van Auckland naar Dunedin.
Drie politieagenten
Maar in de kustplaats Dunedin, op het Zuidereiland, ging het er misschien wel het wildst aan toe. Slechts drie politieagenten werden ingezet om The Beatles te beschermen bij het New City Hotel, waar ze kort verbleven. Hun optreden op 26 juni in de nabijgelegen Town Hall verliep dan ook wild. The Beatles speelden er twee keer, steeds voor 4000 fans, die pasten in de grote rechthoekige "bak" van deze hal. Een bak die gebouwd was voor klassieke optredens, maar misschien wel voor het eerst het decor vormde van een popconcert. De foto's, destijds gemaakt door een fotograaf van de Otago Daily Times, tonen dat er toch een aantal politieagenten voor het podium werden opgesteld, om de bandleden te beschermen.
The Evening Star: "Profoundly disturbing"
In het publiek was die dag ook een journalist van de Evening Star aanwezig. Een man die voornamelijk klassieke concerten recenseerde. Hij omschreef het optreden van The Beatles als "profoundly disturbing." Ach, je snapt het ook wel. Maar hij zag wél wat het concert bij de jeugd losmaakte: "Collectively The Beatles make a noise that appeals. Individually they are pleasant young men without a great deal of musical talent," zo luidde zijn analyse.
 |
| The Beatles spelen in de klassieke concertzaal van Dunedin |
 |
| In Dunedin mocht ik niet óp, maar wel vlak vóór het podium gaan staan, waar The Beatles destijds speelden. |
Niets veranderd
Zelf ging ik in Dunedin op zoek naar het hotel waar The Beatles verbleven en zag ik dat de Town Hall er dicht bij lag. Het was midden op de ochtend en ik besloot aan te bellen, met de vraag of ik even binnen mocht kijken, in de zaal waar het concert plaatsvond. Ik sprak er kort met één van de nog zeer jonge medewerkers, die niet wist dat The Beatles in deze zaal op het podium hadden gestaan. Zelf vergeleek ik de eerdergenoemde foto's met de situatie ter plekke. Er was bijna niets veranderd. Ik kon nog duidelijk de orgelpijpen zien, die zich tegen de achterwand van het toneel bevonden. Pas als je zelf ergens bent, kun je écht voelen wat een dergelijk, stormachtig concert moet hebben betekend in de statige, klassieke hal. Ontzettend speciaal, vond ik het.
 |
| Het City Hotel in Dunedin, om de hoek bij de Town Hall, waar The Beatles verbleven. |
Eieren en tomaten
Hoe liep het bezoek van The Beatles in Nieuw-Zeeland trouwens af? Met heel veel gedonder in Christchurch. Daar sloeg de uitbundige stemming om, toen jongeren de bandleden bekogelden met eieren en tomaten. Op spandoeken stonden teksten als "We like Elvis, Cliff, Castro and Mao Tse Tung, but not The Beatles." Op Christchurch Airport stonden op 28 juni toch nog 2000 fans klaar, om de jongens uit te zwaaien. The Beatles gingen op weg naar hun volgende bestemming, Australië. Nieuw-Zeeland vormde een pittig hoofdstuk in het tour-leven van The Beatles. Als je bedenkt wat er nog zou volgen, in Amerika en op de Filipijnen, begrijp je waarom de jongens in 1966 een streep door dit circus wilden zetten. Misschien werd de basis daarvoor wel in Nieuw-Zeeland gelegd. Ik kan het me ineens zomaar voorstellen.
Beluister de bijbehorende podcast
Geen opmerkingen:
Een reactie posten