Let Em In: Paul McCartney en zijn gezin op bezoek in Deventer Boekenstad

Vaak heb ik me afgevraagd of The Beatles wel eens in Deventer, mijn geboorte- en woonplaats, zijn geweest. Best een grappige gedachte toch? Natuurlijk is het bekend dat drie van de vier Beatles in juni 1964 in Nederland arriveerden. Ringo Starr was ziek en werd vervangen door Jimmy Nichol. We kennen allemaal de zwartwit-beelden van John, Paul, George en...Jimmy in een rondvaartboot, varend over de Amsterdamse grachten. Gekte langs de kant, mensen die in het water sprongen, chaos in een land dat in veel opzichten nog de 'look and feel' van de jaren '50 had. We kennen de beelden van het tv-interview met The Beatles en het optreden in Blokker. Programmamaker en Beatlesfan Jan Cees ter Brugge schreef trouwens een erg leuk en goed boek over die doldwaze dagen in juni 1964.

Gekte op de grachten: Amsterdam, 6 juni 1964

Deventer als tussenstation?

Maar ja. Amsterdam is geen Deventer. Mijn vraag bleef hangen: waren The Beatles ooit in de stad van de koeken en de boeken, de stad waar ik ter wereld kwam? Al fantaserend, kwam de gedachte bij me op dat de band begin jaren '60, ver voor de grote doorbraak, diverse malen voor optredens van Liverpool op en neer reisde naar Hamburg. De eerste keer reden de jongens met hun bestelbus via Arnhem en Oosterbeek naar Duitsland. Ik blogde er laatst over. In het boek Tune In van Beatles-historicus Mark Lewishon, las ik dat sommige leden van de groep in die Hamburg-periode ook incidenteel terugreisden via het spoor. De trein. Welke route zou je nemen, wanneer je van Hamburg naar Hoek van Holland moet? Zou je dan over Deventer reizen? Het is een interessante gedachte dat er wel eens een Beatle met de trein de Deventer spoorbrug moet zijn overgestoken. Genietend van de mooie skyline van de stad, zittend op zijn versterker, op het balkon. Zou het....?

De Deventer skyline anno nu

Ken je die foto's van Paul McCartney in Deventer?

Ik deelde mijn gedachten een paar maanden geleden met Jan Cees ter Brugge en viel bijna van mijn stoel van verbazing toen ik zijn antwoordmail ontving. Of ik de foto's kende van Paul McCartneys bezoek aan Deventer? Ik knipperde verbaasd met mijn ogen en herlas zijn vraag. Paul McCartney in Deventer? Dus toch! Het voelde bijna alsof er een goedbewaard geheim met me gedeeld werd. Nog nooit had iemand me hierop geattendeerd. Maar het was toch echt zo. Paul McCartney was ooit een paar uur in mijn geboortestad. En dat terwijl ik, bijna tien maanden oud, waarschijnlijk lekker lag te slapen in mijn wieg. Een kilometer of drie verderop. In geen van de boeken die ik las over The Beatles, in geen enkele documentaire die ik zag, was ik ooit gewezen op deze kleine maar fijne gebeurtenis. Een prachtig verhaal, dat ik de afgelopen maanden bijna niet voor me kon houden, maar dat ik uitgerekend deze week ga vertellen. Omdat de gebeurtenissen precies veertig jaar geleden plaatsvonden. Mooier kan het niet.

Jan Cees ter Brugge verklapte mij het verhaal van Paul McCartney in Deventer

Zouden de betrokkenen nog in leven zijn?

Jan Cees stuurde me een aantal artikelen uit het Deventer Dagblad en een publicatie van de Beatlesfanclub om het verhaal te illustreren. Gelukkig hebben we de foto's nog, zou je in zo'n geval zeggen! Hij spoorde me aan contact te zoeken met de mensen die destijds betrokken waren geweest bij dat bezoek. Dat laatste vond ik te moeilijk om te doen. Ik voelde me er wat onzeker over. Veertig jaar geleden. Zouden deze mensen nog in leven zijn? Zouden ze, hoogbejaard, zitten te wachten op een telefoontje van een nieuwsgierig persoon? Ik liet het erbij, maar vind het wel heel leuk wat meer te vertellen over de dag waarop Paul McCartney in mijn geboortestad rondliep. En wie weet melden zich, door dit blogje, nog mensen die dit van dichtbij hebben meegemaakt.

Het Senzora-pand aan de Sluisstraat in Deventer, 
de plek waar het allemaal gebeurde.

Rechtstreeks van Schiphol naar Deventer

Op donderdag 19 augustus 1976 landde er een privévliegtuig op Schiphol. Aan boord waren Paul en Linda McCartney met hun dochters Heather, Mary en Stella (die we tegenwoordig kennen als één van 's werelds beroemdste modeontwerpers). Zoon James was nog niet geboren. Chauffeur en bodyguard Jan Slagt, die wel vaker in Nederland voor de McCartneys werkte, haalde hen van het vliegveld en reed het gezin rechtstreeks naar Deventer. Paul en Linda kwamen van hun boerderij in Schotland. Daar waren ze aan het bijkomen van de grote Wings over America-tournee die net was afgerond. Het stel was druk met diverse projecten, waaronder een boek met foto's van de hand van Linda, dat Linda's Pictures moest gaan heten. En....hoe kon het eigenlijk ook anders....dat boek werd gemaakt in Deventer Boekenstad! 

Paul in Deventer, met de kleine Stella aan zijn hand.
Rechts van hem: Linda met Mary. Achter hen loopt Heather (in het wit).

Paul McCartney wandelde door de Raambuurt

Drukkerij De Lange/Van Leer, één van de vele plaatselijke drukkerijen die voortkomen uit de lange drukkersgeschiedenis van de stad Deventer, had via haar Engelse verkoopafdeling, de opdracht voor het fotoboek weten te bemachtigen. In augustus 1976 waren de voorbereidingen van het overzichtswerk, met Linda's foto's, inmiddels vergevorderd. Zo ver dat de familie McCartney de proefdrukken in Deventer kon komen bekijken. Aan de Sluisstraat in de Deventer Raambuurt werden de McCartneys om kwart voor vijf 's middags opgewacht door een handjevol fans. Er was niet eens sprake van totale gekte bij het pand dat we in de stad nu als het Senzora-gebouw kennen. In Deventer waren net de opnames afgerond van de internationale bioscoopkraker A Bridge Too Far. De inwoners van de stad aan de IJssel waren de afgelopen maanden gewend geraakt aan bezoek van beroemdheden als Sean Connery, Michael Caine en Robert Redford. Evengoed had Paul McCartney het volgens het Deventer Dagblad druk met het uitdelen van handtekeningen.

Tijdens het bekijken van de proefdrukken dringen zich 
 heel wat mensen naar voren om het gezin uitleg te geven!

Ongedwongen sfeer

Na een korte ontvangst door directeur C.J. Boreel op het kantoor van de drukkerij, waarbij het gezin een aantal mooie boeken over Rembrandt en Van Gogh cadeau kreeg, mochten Paul, Linda en de kinderen een kijkje nemen in de werkplaats. Daar lagen de pagina's van de proefdruk van Linda's Pictures voor hen uitgestald. Het Deventer Dagblad schreef: 'In een ongedwongen sfeer wandelde het echtpaar door de drukkerij en bewonderde de manier waarop de medewerkers van De Lange/Van Leer het fotoboek van Linda drukten.' Het boek zou enkele maanden later, in oktober 1976, in een oplage van 25.000 exemplaren op de markt komen.

De familie McCartney na het verlaten van de drukkerij, op weg naar
de auto. Vermoedelijk op de Raambrug, naar het Pothoofd.

Een nachtje in Amsterdam in het huis van Ringo Starr

Na het bezoek aan de Deventer drukkerij, reed Jan Slagt de McCartneys naar Amsterdam. Volgens de chauffeur vertelde Linda enthousiast over de familieboerderij in Schotland. Ook werd er naar (toen nog) Hilversum 3 geluisterd, waar nota bene een programma werd uitgezonden over de traumatische ervaringen van The Beatles in Manila, tijdens hun laatste tournee in 1966. Op dat moment precies 10 jaar geleden. Paul sprak er in de auto over met oudste dochter Heather. In Amsterdam mocht Slagter het gezin afzetten bij een pand dat ofwel van Ringo Starr ofwel van een goede vriend van de drummer was. Ringo schijnt daar zelf wat geheimzinnig over te hebben gedaan, al weten intimi dat hij jaren in het bezit was van een Amsterdams grachtenpand. Paul had Ringo gevraagd of hij er met zijn gezin een nachtje mocht logeren. Ringo was akkoord en had de sleutels al in Schotland afgegeven. Slagter vertelde dat hij nog met het gezin op stap ging om wat boodschappen te doen. Er werd wat fruit en groente gekocht en het Engelse gezelschap kon rekenen op veel verbaasde blikken (zijn ze het, of zijn ze het niet?). Zowel 's avonds als de volgende ochtend werd Amsterdam uitgebreid bekeken. Jan Slagt leverde Paul, Linda en dochters tegen half twee 's middags weer af op Schiphol, vanwaar ze via Londen terugvlogen naar de boerderij in Schotland.

De McCartney-familie in 1976 in Schotland

Jan Cees liep Paul McCartney nét mis 

Mijn enorme dank gaat uit naar Jan Cees ter Brugge, die me bijpraatte over dit mooie verhaal. Misschien lukt het ooit nog enkele direct betrokkenen te spreken. Jan Cees en ik hebben trouwens een bijzondere connectie. Deventer is de plek waar we beiden geboren werden. Sterker nog, we hebben maar één straat van elkaar vandaan gewoond, al was dat in verschillende periodes. Ik was natuurlijk benieuwd of Jan Cees zélf nog wat meegekregen had van het bezoek van Paul McCartney aan Deventer. Eigenlijk had ik wel verwacht dat hij hem aan de Sluisstraat had staan opwachten. Nee, vertelde Jan Cees. Hij had Deventer zelf een maand daarvoor verlaten, om in Amsterdam te gaan studeren....zul je net zien.

Naschrift!
Deze blog kreeg op twee manieren een heel leuk staartje! Rudi Hofman van De Stentor nam contact met me op. Dat leverde een artikel op in de krant van 19 augustus 2016. Precies 40 jaar na dato.

En dat artikel leverde weer een mailtje op van Deventenaar Bert Dijkman, die sinds jonge leeftijd verknocht is aan The Beatles. Hij was erbij en schreef me: 'Ik was dertien en al groot fan. Stond bij de ingang, maar heb er geen klap van kunnen zien. Stukje rug, plukje haar. De fotograaf vond dat sneu en stuurde me later de foto's. Voor zover ik me kan herinneren was het een bliksembezoek, in en uit en wegwezen. Ze zijn zeker Deventer niet meer in geweest.' Ik mocht van Bert de foto's plaatsen die fotograaf Martin Hollering die middag schoot. Een geweldige aanvulling op het verhaal. Bert, bedankt!

Foto: Martin Hollering

Foto: Martin Hollering

Foto: Martin Hollering

Foto: Martin Hollering

Foto: Martin Hollering