Abbey Road: hoe de hoes tot stand kwam en nog dagelijks wordt gekopieerd

Zijn jullie wel eens op Abbey Road geweest? Om een kijkje te nemen bij de opnamestudio's van The Beatles en uiteraard om via het beroemde zebrapad de drukke straat in Noord-Londen over te steken? Ik geloof dat ik er in totaal drie keer geweest ben. Je kunt het niet laten he, als je als Beatles-fan in Londen bent. Wist je dat fotograaf Iain Macmillan op een vrijdagochtend in augustus 1969 slechts tien minuten kreeg om de hoesfoto te schieten? Tien minuten om vier mannen vast te leggen die in ganzenpas over een zebrapad liepen. Het leverde één van de bekendste albumhoezen uit de muziekgeschiedenis op. Een hoes die mensen tot op de dag van vandaag uitnodigt dezelfde gang over datzelfde zebrapad te maken. In deze augustusmaand, waarin het 47 jaar geleden is dat de foto gemaakt werd, moest ik denken aan die ochtend waarop de vier Beatles in korte tijd een paar keer de straat, vlakbij hun studio overstaken. Niet dat ik er bij was, maar ik vroeg me af hoe het er aan toe zou zijn gegaan, wat de foto op de albumhoes zo mooi maakt en waarom zo veel mensen die foto tot op de dag van vandaag proberen na te maken. We gaan terug naar vrijdag 8 augustus 1969, Abbey Road in de wijk St. John's Wood, in Noord-West Londen.

Het idee en de uitvoering

Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat er drie mensen verantwoordelijk waren voor de manier waarop de beroemde hoes er uiteindelijk uit kwam te zien. Eerst was er, zoals dat wel vaker ging, de creatieve Paul McCartney die wel een goed idee had voor de voorzijde van het album waar The Beatles die zomer aan werkten. Daarnaast was er natuurlijk de genoemde fotograaf en tenslotte had John Kosh zijn inbreng. Kosh was in die tijd verbonden aan het Apple-label van The Beatles en daarbij verantwoordelijk voor het design en de publiciteit van de releases die Apple voortbracht. Paul maakte een schets zijn ideeën voor de hoes. Op de tekening zie je, in het groot, het bovenaanzicht van Abbey Road. Wie de plek kent, ziet rechts vaag de EMI-opnamestudio's en links bovenin de kleine rotonde met de afslag naar Grove End Road weergegeven. Het meest uitgewerkte inzetje, rechtsboven, is van de hand van de fotograaf en laat al een vrij goed ontwerp zien. Een leuk detail is dat ook de albumnaam werd ingetekend. De titel van het album zou uiteindelijk niet op de voorzijde worden vermeld. Het was John Kosh die er voor koos geen enkele tekst op de cover te vermelden. Ook geen bandnaam. Dat laatste was natuurlijk ook niet echt meer nodig. 

De schets van Paul McCartney voor Abbey Road

Wachten op de fotograaf

Tegen half 12 die vrijdagochtend moeten John, Paul, George en Ringo zich verzameld hebben op het bekende trapje van de EMI Studio. Pauls vrouw Linda, ook fotografe, was meegekomen naar de sessie. Het stel woonde praktisch om de hoek, aan Cavendish Avenue. Terwijl The Beatles wachtten op wat komen zou, schoot Linda alvast een paar foto's. Zo heel vaak zagen ze elkaar in die tijd niet meer met z'n vieren. Er werd nauwelijks nog als complete band samengewerkt. Je zou kunnen zeggen dat The Beatles in die laatste fase meer een concept dan een band waren. Dit zijn trouwens niet de allerlaatste foto's van de Fab 4. Die zouden twee weken later gemaakt worden. Toch kun je stellen dat het hier toch wel bijna voorbij was.

Wachtend op het trapje bij de ingang van de studio's

Op een keukentrapje

Een paar minuten later ging de sessie van start. De 30-jarige Schotse fotograaf liet de vier Beatles verschillende keren heen en weer lopen over de zebra. Om het juiste perspectief te krijgen, stond hij midden op straat, op een keukentrap. Een agent hield het verkeer tegen. Graag deel ik hier een aantal foto's, overduidelijk outtakes, die op die warme ochtend in augustus genomen werden. Of ze in de goede volgorde staan, weet ik niet. Door ze achter elkaar te zetten, leveren de plaatjes een aardige reconstructie op van het opvallende tafereel dat die ochtend in Londen plaatsvond. De albumhoes heeft iets legendarisch maar de foto's die er verder gemaakt werden, maken het tafereel juist weer heel alledaags. Een mooi contrast, vind ik. We zien de heren eerst een paar keer heen en weer lopen, waabij Paul McCartney op een gegeven moment zijn sandalen heeft uitgedaan.

Maar het is het nog niet helemaal. Als wij de fotograaf waren geweest, waren we vast ook nog niet tevreden. Het is allemaal nog wat slordig en het beeld klopt nog niet. De sessie gaat dus verder.

Pauls sandalen liggen bij het muurtje, George zoekt even de schaduw,

passanten kijken mee,

er wordt nog wat gedold,

Ringo's jasje wordt nog gefatsoeneerd in een onderonsje met een buurvrouw,
en na ongetwijfeld nog wat heen-en-weer geloop....

....is dit het moment vlák voordat de iconische foto geschoten wordt!

En daar is 'ie: rechte lijn, grote passen, statige loophouding

Wat maakt de hoes van Abbey Road nu zo mooi?
Je kunt er naar blijven kijken en het blijft mooi. Wat zou een opgeleid fotograaf hier van vinden? We zien in ieder geval een rustige evenwichtige compositie, waar ritme en beweging in zit door vier paar benen. De rust zit ook in de kleding. Alle Beatles dragen een effen tenue: wit, zwart, donkerblauw, jeans, waarbij de kleuren niet detoneren met het straatbeeld dat hun decor vormt. Symbolisch kun je zeggen dat John, Ringo, Paul en George hier weglopen van de studio's (waarvan de ingang zich links achter de witte Volkswagen Kever bevindt) waar ze jarenlang aan hun albums werkten. Het klopt feitelijk ook. Abbey Road is het laatste album waaraan The Beatles gezamenlijk werkten. Hoewel Let It Be later verscheen, dateren die opnames van begin 1969. Uit de Abbey Road-hoes is meer symboliek te halen. Het gaat hierbij om de zogenaamde 'verborgen boodschappen' die te maken hebben met de vermeende dood van Paul McCartney. Dat is misschien nog eens stof voor een andere blog.

Wat gebeurt er vandaag de dag op Abbey Road?
Van 8 augustus 1969 maak ik een grote sprong in de tijd en beland ik in het heden. De EMI Studio's zijn inmiddels officieel omgedoopt tot Abbey Road Studio's (want zo heetten ze destijds helemaal niet) en elke dag is het hier in een komen en gaan van toeristen. Meestal arriveren ze met de metro, door uit te stappen bij halte St. John's Wood. Vanaf daar is het een paar minuten lopen naar het kruispunt en de zebra. Het is niet echt nodig de weg te vragen. Volg de toeristen! De meesten nemen eerst een kijkje bij de hekken van de studio. Velen laten er hun naam achter op het witte muurtje, dat enkele keren per jaar overgeschilderd wordt. Waarom eigenlijk nog, zou je denken. En dan is het tijd om De Foto na te maken, wat meestal gepaard gaat met een boel hilariteit...én gevaarlijke situaties. Abbey Road is een erg drukke weg. De meeste automobilisten weten inmiddels wat hier kan gebeuren, dus remmen geduldig om de toeristen de ruimte te geven.

Commentaar van het studiopersoneel: 'We don't know what's going on here,
but it's just another day at the Abbey Road crossing.'

Waarom wil iedereen zo'n foto?
Het antwoord is simpel. Omdat je op deze openbare locatie letterlijk in de voetsporen van The Beatles kunt treden. Veel albumhoezen bevatten foto's die in een anonieme studio werden gemaakt. De hoes van Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band is een stuk minder eenvoudig om te reconstrueren. Maar Abbey Road is herkenbaar, openbaar én direct verbonden met de plek waar al die mooie nummers werden opgenomen. Voldoende magie om mensen van over de hele wereld te lokken voor die ene foto. Wie zich thuis verveelt, kan trouwens een kijkje nemen op de Abbey Road Webcam. Als je even geduld hebt, kun je meekijken met wat er dagelijks op het zebrapad gebeurt. In de afgelopen 47 jaren werden hier heel wat bijzondere plaatjes geschoten waarvan ik er tientallen zou kunnen delen. Wat dacht je van deze?

Mijn eigen Abbey Road- moment...en...hebben jullie ook zo'n foto?
Zelf stak ik hier ook meerdere malen over, tijdens drie verschillende Londen-tripjes. De eerste keer samen met mijn broertje. Hou oud waren we hier? 13 en 10 volgens mij. Het maakte indruk hoor. Voor het eerst in het buitenland en dan ook nog op die beroemde plek. Vol ontzag betraden we de zebra. Onze vader, hoe kon het ook anders, maakte de foto.

Met mijn broertje op Abbey Road in de zomer van 1989

Ik ben benieuwd naar júllie Abbey Road-moment. Als je het leuk vindt om je eigen zebra-foto te delen, dan kan dat op de Facebook-pagina van BeatlesTalk. Plaats je kiekje als commentaar onder mijn Abbey Road-blog. Spannend of daar de nodige zebrapaden zullen verschijnen. Ik verheug me er op!