zaterdag 7 november 2020

Over de radioserie Get Back en...die ene aflevering (Is Paul McCartney Dood?)

In 1987, toen ik een jaar of twaalf was, ging ik iedere maandagavond naar de koorrepetitie. Al snel had ik mijn weg naar het drumstel en niet veel later naar de piano gevonden. Dat waren best gezellige avonden, maar toen de AVRO op 5 oktober van dat jaar startte met de radioserie Get Back, had ik een probleem. Hoe kon ik de 26 delen van deze serie, op maandagavonden tussen 19.00 en 20.00 uur volgen, terwijl ik repetitie had? Radio was er alleen lineair: niets internet, niets online terugluisteren.


Mijn ouders draaiden het cassettebandje om
Gelukkig begon Hans Schiffers met zijn prachtige stem iets na het nieuws van 19.00 uur te vertellen. Het waren de verhalen die Jan Cees ter Brugge, Evert Vermeer en Koop Geersing als samenstellers hadden voorbereid. Om iets over zevenen drukte ik mijn cassetterecorder aan, waarna ik nog tien minuten naar de uitzending luisterde, voor ik weg moest. Tegen half acht postte één van mijn ouders bij de cassetterecorder, om het bandje zo snel mogelijk om te draaien. 's Avonds laat, in bed, luisterde ik de hele uitzending terug. Soms was er wel eens een hap uit het verhaal, omdat er iets tussen was gekomen om dat bandje precies op tijd om te draaien. Telefoon, visite, zoiets. Toch was ik enorm blij met 26 uur radio over The Beatles. Luisterden jullie ook?




Is Paul Dood? Dat ene bandje heb ik nog steeds
Omdat ik geen 26 cassettebandjes had, spoelde ik regelmatig nieuwe uitzendingen over oude opnames heen. Veel van het materiaal liet ik dus verloren gaan. Na al die jaren was er echter één cassette die ik nooit wiste: "Is Paul dood?" schreef ik op de rug van het doosje. Het bandje heb ik nog steeds. Als tiener was ik onder de indruk van de theorieën rond de vermeende dood van Paul McCartney en.... nog meer van de spannende manier waarop daarover in de radioserie Get Back verteld werd. Met grote ernst en precisie werd het verhaal opgebouwd, ondersteund door spannende (speciaal voor de aflevering gecomponeerde) muziek. Er was nog geen internet. Ik had alleen die paar Beatlesboeken uit de openbare bibliotheek tot mijn beschikking. Deze radio-uitzending met alle theorieën, hoe discutabel ook, sloeg in als een bom. 



De AVRO werd platgebeld
Dat vertelde Hans Schiffers ook in 2015 nog, in een persbericht van AVROTROS: "Die specifieke uitzending had een enorme impact. Zelfs tot in de Hitkrant werden er vragen over gesteld. Ik kan me herinneren dat de telefooncentrale van de AVRO helemaal was platgebeld en mij vroeg om een vrouw terug te bellen die totaal hysterisch was. Want het kon toch niet zo zijn dat Paul McCartney echt dood was? Die uitzending heeft de serie in één klap beroemd gemaakt." Als speciale gast in Fab4Cast haalde Hans Schiffers enkele jaren later herinneringen op. Aan de serie en aan die ene bijzondere aflevering:



Afgelopen zomer belde Radio 1
Natuurlijk is het allemaal nep, een hoax, een complottheorie, fictie. Dat weten we allemaal. Dat is ook de reden waarom ik er in mijn wekelijkse column nooit enige aandacht aan besteedde, zelfs niet als iemand daar om vroeg. Toch vond het verhaal mij alsnog: afgelopen zomer belde er een redacteur van NPO Radio 1, namens het geschiedenisprogramma J.G.L.W. (Jaren die ook Geen Lieverdjes Waren). Het programma staat wekelijks stil bij rellen, rampen en ongemakken uit één jaar uit het verleden. Een mooie en originele insteek voor een radioprogramma, vond ik. 



Geheime aanwijzingen
Op 24 juli 2020 was dat 1966: het jaar van Paul McCartneys vermeende dood. Op 9 november 1966 zou Paul om het leven zijn gekomen bij een auto-ongeluk en binnen The Beatles vervangen worden door een lookalike, ene William Campbell. Een Schot die een lookalike contest had gewonnen en daarna van de aardbodem zou zijn verdwenen. Om hun verdriet te uiten en hun geheim met de wereld te delen, stopten de overige Beatles geheime aanwijzingen in liedjes en elpeehoezen. Onzin, maar dat was de theorie. Een goed overzicht van de feitjes vind je hier.


"Wat een onzin is dit allemaal!"
Ik aarzelde toch even, toen ik door Radio 1 gebeld werd. Legde uit waarom ik zelf nooit aandacht aan dit onderwerp besteed had. Maar ja, ook dat rare complotverhaal hoort natuurlijk bij de enorme mythe die er rond The Beatles ontstaan is. Of ik er wat over wilde vertellen. Ik stemde toe. Het werd een leuk gesprek, waarin alle ruimte was dit gekke verhaal tot de juiste proporties terug te brengen. Dat het nog steeds wat oproept, bleek uit enkele reacties die NPO1 en ikzelf via social media kregen. Verontwaardigde reacties: "Wat een onzin is dit allemaal!" Inderdaad, daar is iedereen het over eens. Die onzin werd in het juiste perspectief geplaatst en voorzien van duiding.


De geluiden uit 1969
Edwin Wendt is niet alleen Beatlesliefhebber, maar ook radiokenner en -verzamelaar. Hij reageerde ook op de uitzending, maar juist aanvullend. Edwin wees me op een radio-uitzending van 21 oktober 1969, van het New Yorkse station WABC waarin dj Roby Yonge de geruchten over Pauls vermeende dood besprak. De opname geeft een indruk van de manier waarop het verhaal destijds zijn weg in de media vond [filmpje]



Theo Stokkink besteedde in 1979 aandacht aan het onderwerp
In het privé-archief van Edwin Wendt bevinden zich tevens drie afleveringen van het KRO-programma Walhalla (1979) waarin Theo Stokkink de Paul is Dood-theorie bespreekt. Ook beschikt Edwin over de befaamde Get Back-uitzending waarover ik hierboven schreef. Die uitzendingen hebben ooit een tijdje op internet gestaan, maar zijn weer verwijderd. Wie interesse heeft, zo schreef Edwin me, is van harte welkom om één of meer downloads van Walhalla of Get Back bij hem aan te vragen. Misschien ben je wel nieuwsgierig geworden naar die ene legendarische Paul-is-Dood-uitzending. Of wil je hem uit nostalgische overwegingen nog eens terughoren. Edwin Wendt is eenvoudig te vinden via Facebook of Twitter. Benader je hem liever via e-mail, dan kan ik je desgewenst zijn mailadres verstrekken. Edwin, dank voor jouw aanbod aan de lezers!


Meestgelezen artikel
Dat het onderwerp nog steeds tot de verbeelding spreekt, bleek uit het appje dat ik een paar dagen na het Radio 1-gesprek van de redacteur ontving: "Het is het populairste artikel op de website. Al ruim 11.000 keer gelezen!" Toch leuk. Heb je 't gemist? Dan kun je het gesprek zelfs terugkijken. Zo gaat dat tegenwoordig bij de radio. ;-)



14 opmerkingen:

  1. Geweldig verhaal weer! Het brengt de herinnering weer helemaal terug. Geschokt na de uitzending van Get Back, een slapeloze nacht en de volgende op school was het het gesprek van de dag. Een paar jaar geleden gelukkig alle uitzendingen van Get Back gedownload, mooie herinneringen!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je wel voor je reactie. Geweldig dat je alle uitzendingen nog hebt kunnen downloaden om er nog eens wat van terug te luisteren. Er hebben heel wat mensen geen oog dichtgedaan door die bewuste uitzending. Herkenbaar!

      Verwijderen
    2. Ik heb nog heel van de uitzendingen op een cassettebandje, maar ik zou graag de digitale bestanden hebben. Ik zou graag van het aanbod gebruik maken.

      Verwijderen
    3. Hoi Henry, ik zie dat je een Facebook-account hebt. Edwin Wendt zich ook op Facebook. Je mag hem een privébericht sturen om de bestanden op te vragen. Dat doet hij met plezier.

      Verwijderen
  2. Weer een mooie column. Ik lees ze elke week met veel plezier. Die ervaring die jij had met de Paul-is-dood uitzending van Hans Schiffers had ik met de Walhalla uitzending van Theo Stokking in 1979. Onwetend van wat er allemaal verteld zou gaan worden lag ik in mijn bed met de koptelefoon op om de uitzending te beluisteren en ik werd totaal overdonderd. Wat een verhaal! Daarna heb ik de hele nacht geen oog meer dichtgedaan. Ik heb destijds bij de KRO ook nog te tekst opgevraagd van het programma. Via Edwin heb ik vorig jaar de uitzending teruggeluisterd, nadat ik jaren op zoek ben geweest naar audio van de uitzending. Was niet zo indrukwekkend als de eerste keer maar toch wel de moeite waard. Vroeger was wel meer Beatles op de radio.
    Ook leuk was de radio thema nacht door Peter van Bruggen in 1980 over de Beatles in Hamburg. Op locatie werden er interviews gedaan met Rosa de toiletjuffrouw, Horst Fasscher, Tony Sheridan en meer van dat soort figuren. Daar heb ik nog wel cassettebandjes van. Tegenwoordig beluister ik de Fab4Cast met veel plezier. The Beatles zijn al meer dan 50 jaar uit elkaar maar zijn nog altijd springlevend. Er zijn nog heel veel mensen (waar jij er een van bent) die de Beatles fakkel brandend houden. Goed werk!
    Groetjes
    Ton

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Beste Ton, bedankt voor je reactie en voor het trouwe meelezen. Ja, ik herinner me die uitzending(en?) van Peter van Bruggen ook nog goed. Wat maakte ook hij op een bijzondere manier radio. Als kind heb ik daar enorm van genoten.

      Verwijderen
  3. Ik heb destijds ook alle uitzendingen van Get Back opgenomen. Ik heb de cassettebandjes met alle afleveringen nog steeds. Ik ben zelf ook in één van de uitzendingen te horen, waarbij fans iets over hun favoriete Beatles nummer mochten zeggen. Het was een hele belevenis om bij Hans Schiffers in de studio te zitten! Mijn favoriete nummer is in de loop van de tijd regelmatig veranderd, maar op dat moment was het "I Will" (nog steeds een heel mooi nummer).

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Monique, dank je wel voor je reactie. Wat ontzettend leuk dat je zelfs te gast was in de studio. Ik kan me voorstellen dat dat een onvergetelijke ervaring was en is.

      Verwijderen
  4. Het was die uitzending van Hans Schilffers die mij definitief de liefde voor the beatles deed verklaren. Geloofde geen snars van het fantastische verhaal maar werd betoverd door de muziek. Dat is nooit meer over gegaan . Volgens mij heeft Bertolf wel eens verteld een zelfde ervaring te hebben gehad. Legendarisch radio programma dus.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je voor je reactie. De impact die radio kon hebben....in een tijd waarin het internet nog ver weg was.

      Verwijderen
  5. Ik heb die handjes nog, volgens mij heb ik toen alle uitzendingen opgenomen, snel bandje omdraaien na een half uur

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ah wat leuk, dezelfde herinnering! Mooi dat je ze nog hebt.

      Verwijderen
  6. Ik volg de beatles blogspot al een tijd, zeker een jaar of nog langer..heel leuk geschreven, steeds dezelfde opbouw en ook onderzoekend, erg goed gedaan. Deze aflevering van Paul vond ik natuurlijk erg interessant, ook omdat ik de theo stokkink aflevering nog goed kan herinneren, ik was nog een kleine puber. Maar ooit, ook in die jaren, ik geloof 1981 was er een Beatles nacht op de radio. Ik had alles op cassettes opgenomen maar helaas alles kwijt. Misschien dat jij dat 'weet' want ik het heeft destijds veel indruk op me gemaakt.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Beste Castertele, dank je wel voor het lezen van mijn blog en voor het achterlaten van je complimenten! Zelf kan ik je niet helpen aan de Theo Stokkink-aflevering, maar ik adviseer je om eens een kijkje te nemen op de MixCloud-pagina van BeatlesfanclubNL, waar men een heel geluidsarchief aan het neerzetten is.

      Verwijderen