Now And Then: deze week verscheen het allerlaatste Beatlesnummer

Met de release van het laatste Beatlesnummer Now And Then beleven we een historische week in het inmiddels zes decennia durende Beatlestijdperk. Het klinkt groots en dat is het ook. Eigenlijk dringt nog maar amper door wat hier gebeurt. Na 28 jaar worden we opnieuw verblijd met een nieuwe Beatlestrack, in de slipstream van Free As A Bird en Real Love. En met die nieuwe track zetten The Beatles een definitieve punt. Niet achter re-releases, maar wel achter hun oeuvre. Nogmaals...het klinkt groots en dat is het ook.

Een zekere dag in 1977
Het verhaal van de totstandkoming van Now And Then werd deze week breed uitgemeten in de media, ondersteund door de 12 minuten durende documentaire waarin The Beatles en hun inner circle zelf uit de doeken deden hoe de evolutie van Now And Then verliep. Die begint op een zekere dag in 1977, waarop John Lennon in The Dakota, zittend aan de piano, een melodie zingt en daar een paar akkoorden bij aanslaat. Hij heeft een cassettebandje in zijn taperecorder gestopt en op 'record' gedrukt. Het bandje is bedoeld als geheugensteuntje en daarom is het niet erg dat de televisie op de achtergrond te horen is, net als andere omgevingsgeluiden.

De tape van Yoko
Fast forward naar de jaren 90, wanneer Yoko Ono ervoor zorgt dat er een tape naar Paul McCartney gaat, waarop verschillende demo's van John staan. Free As A  Bird, Real Love, Grow Old With Me en.... Now And Then. Voor het Anthology-project lukt het om Paul, George en Ringo, met hulp van Jeff Lynne en de op dat moment beschikbare technologie tot twee nieuwe Beatles-songs te komen. Ook aan Now And Then wordt gewerkt, maar het leidt tot niets. Er is weinig tijd, het nummer is nog erg ruw, George Harrison is er niet weg van én het is ontzettend lastig om de stem van John te mixen, omdat het pianogeluid er aan verkleefd zit.

Machine Assisted Learning
Opnieuw Fast forward, naar 2022, wanneer Peter Jackson zijn nieuwe, geavanceerde Machine Assisted Learning (MAL-) software (gebruikt voor het Get Back-project) ter beschikking stelt aan The Beatles. Want nu lukt het technisch wél om de stem van John los te peuteren van zijn pianospel. Daarbij mogen we Sean Lennon bedanken, die de originele demo-cassette van zijn vader beschikbaar stelde. De kwaliteit van die opname was stukken beter dan de kopie die zijn moeder destijds verstrekt had. Samen met de MAL-software blijkt dat de heilige graal, een keerpunt in het moeizame proces om met Now And Then nog tot een nieuwe Beatles-song te komen. Maar...er is intussen veel veranderd, want ook George Harrison is inmiddels overleden. Wat rest, zijn de gitaar-partijen die hij op die februarimiddag in 1994 nog ingespeeld had. Een sessie waarbij de naam van John regelmatig viel. "John! Put the kettle on," horen we Ringo in de studio roepen, in een ontroerend shot in de documentaire. Dat raakt. 

Ringo, Paul en George tijdens de Now & Then-sessies in 1994:
"John, put the kettle on."

Valse voorwendselen
En dus besluiten Paul en Ringo, met volledige goedkeuring van de erven Lennon en Harrison, om toch dat allerlaatste Beatlesnummer (en daarmee de Beatlescatalogus) tot een goed eind te brengen. Er volgen sessies in Londen en Los Angeles, deels met hulp van een orkest dat onder valse voorwendselen ("dit is voor de nieuwe plaat van Paul McCartney") bij de opnames betrokken wordt. En langzaam begon in Beatleskringen de afgelopen maanden het nieuws door te druppelen dat we op een spectaculaire apotheose van het oeuvre van 's werelds grootste band konden rekenen. Een slotakkoord dat de anniversary-editie van de rode en de blauwe dubbelalbums zou begeleiden.

Een 'still' uit de video van Now & Then

Bestaande Beatleskoortjes
Ondertussen neemt Ringo zijn drums opnieuw op, vindt Paul dat zijn baspartij nog wel wat beter kan, waagt hij zich aan een eenvoudige lap steelguitar-solo (een hommage aan George) en wordt er hard gewerkt aan de vocalen. Daarbij zingen Paul en Ringo hun partijen in én werkt George Martins zoon Giles aan de backing vocals, met behulp van bestaande Beatleskoortjes, afkomstig uit de nummers Here, There and Everywhere en Because. Allemaal puzzelstukjes waarbij ambachtelijk vakwerk en nieuwe technologie hand in hand gaan, om samen tot dat slotakkoord te komen.

Reacties
De verwachtingen waren hooggespannen en sinds deze week beschikken we niet alleen over de korte documentaire, maar over het volledige nummer én, sinds gisteren, over de officiële videoclip, waarin ook oude en nieuwe beelden in elkaar overlopen. Inmiddels buitelen recensies en meningen over elkaar heen. Van "vier sterren" in Britse kwaliteitskranten tot teleurgestelde fans, die het nummer "slap" noemen. Over smaak valt nog steeds niet te twisten en wat mij betreft is het totaal onbelangrijk of Now And Then een zwak, middelmatig of zelfs een sterk Beatlesnummer is. Het IS. Dat is waar het om draait. Ontroerend is het zeker: de glasheldere stem van John, die doet verlangen naar de Peter Jackson MAL-wasstraat voor Free As A Bird en Real Love, maar ook de samenzang met Paul, het strijkersarrangement en de wendingen in de slot-maten, op weg naar het finale mineur-akkoord.

Ultiem sluitstuk
Now And Then is na 46 jaar liefdevol en met het grootst mogelijke respect gerestaureerd en gecompleteerd. Een project dat verschillende fases kende en dat steeds ondersteund werd door de beschikbare technologische mogelijkheden van dat moment. Maar het is eigenlijk veel meer dan dat. Now And Then is het ultieme slotakkoord van de meest legendarische band allertijden. Een nummer waarmee de twee nog levende Beatles, beiden begin 80, hun liefde tonen voor hun verloren kameraden. Twee tachtigers die het laatste hoofdstuk van hun eigen, ongelofelijke verhaal afschrijven. Net op tijd, nu het nog kan. Het verdient groot respect dat zij ons daar nog getuigen van willen laten zijn. Het klinkt groots en dat is het ook.