We stomen op naar de spectaculaire heruitgave van The White Album. Op 9 november ligt 'ie in de schappen en gaat de schatkist vol remixes, demo's en outtakes rond deze prachtige plaat voor ons open. Digitaal op de streamingdiensten en natuurlijk, veel mooier, in de vele varianten waarop het album ook als 'hardcopy' verschijnt. In de nacht van afgelopen donderdag op vrijdag werd er een nieuwe track van de box vrijgegeven. We mogen deze week alvast kennismaken met Take 2 van While My Guitar Gently Weeps, die door Apple via social media en de online muziekdiensten gedeeld werd. Een intieme opname waarop we George Harrison en Paul McCartney samen horen experimenteren om het nummer vorm te geven. Terug dus naar die bewuste datum: donderdag 25 juli 1968. Alsof we de deur van Studio 2 aan Abbey Road voorzichtig open duwen.
In alle eenvoud
Aanwezig die avond en nacht waren in ieder geval dus George Harrison en Paul McCartney, met ondersteuning van George Martin en technici Ken Scott en Richard Lush. De sessie, die van zeven uur in de avond tot kwart over drie 's nachts voortduurde, had meer het karakter van een repetitie. George experimenteerde met zijn nummer While My Guitar Gently Weeps, dat hij dat voorjaar, na terugkomst uit India had geschreven. Die avond werd daarvan Take 1 opgenomen, waarop we Harrison, heel puur, een akoestische ballad-versie van zijn creatie horen zingen. Op de achtergrond speelt McCartney het harmonium, dat ergens zachtjes in de periferie te horen is. Het is in ieder geval de track die na 50 jaar nog steeds, in al zijn eenvoud, staat als een huis. En het is de versie die voor het Anthology-project in de jaren '90 met de wereld gedeeld werd. Het is óók de versie waarvoor George Martin weer wat later, in 2006 een adembenemend arrangement voor strijkers schreef. Die was bedoeld voor het LOVE-project met Cirque du Soleil: [video]
Naar huis met de tapes onder de arm
Die bewuste nacht van 25 op 26 juli 1968 verdween George Harrison tegen half 4 naar zijn bungalow in Esher en nam hij een aantal tapes van de sessie mee. Take 1 bleef in ieder geval achter in de studio. Nu duikt op de jubileumuitgave van The White Album ook Take 2 op, in welke kluis die versie ook ooit verdwenen mag zijn. Al na een paar maten horen we Paul McCartney akkoorden aanslaan op het harmonium dat in Studio 2 stond. Na één couplet staakt George zijn gitaarspel en bedenkt hij zich dat het verstandig is een microfoon bij dat harmonium te laten plaatsen: 'Yeah, maybe you have to give him his own mic,' luidt het verzoek aan de technici. Ondertussen improviseert Paul verder op de toetsen. De opname gaat verder met, inderdaad, een veel prominenter harmonium-geluid. While My Guitar kan het allemaal hebben, net als de veel stevigere behandeling die het nummer uiteindelijk zou krijgen. Take 2 [video] laat je plaatsnemen in Studio 2, vlak naast George en Paul. Luister even mee:
Claptons solo ging door de ADT-machine
Pas begin september '68, toen ook Eric Clapton present was, kreeg While My Guitar Gently Weeps een compleet ander karakter. De breekbare ballad evolueerde naar een stevige slowrock, met prominente bas-accenten, een Hammond-orgel en extra percussie. Monumentale muziek mag je gerust zeggen. Het was Clapton die vond dat zijn eigen gitaarsolo de vertrouwde Beatlessound te veel had weggeduwd. Daarom stelde hij voor om de solo door de ADT-machine te halen. Bij Artificial of ook wel Automatic Double Tracking lijkt het alsof een stem of een instrument twee keer is opgenomen, met een heel klein tijdsverschil. Alsof beide versies nét niet gelijk zijn. Dat geeft een bepaalde volheid en speelsheid aan het geluid. Toch is er sprake van één opname, waarvan de kopie met een lichte vertraging weer met het origineel gecombineerd wordt. We horen deze techniek, die in de Abbey Road Studio's werd uitgevonden, ook veel terug bij de zang op de vroege Beatlesplaten. Claptons solo kreeg de gewenste behandeling en paste zo blijkbaar een stuk beter bij de Beatles-sound die we van het nummer gewend zijn. While My Guitar Gently Weeps staat hoog in de favorietenlijstjes van velen, zo bleek uit mijn White Album-poll van begin dit jaar.
McCartney, op 6 september 1968, aan het Hammond-orgel
Evolutie van het nummer
Zo leert de heruitgave van The White Album ons straks steeds meer over de evolutie van het Harrison-nummer, dat samen met Here Comes The Sun en Something toch wel tot de Grote Harrison Drie uit de Beatles-periode beschouwd mag worden. Naast Take 2 bevat de White Album-box namelijk ook nog de Esher Demo én een versie waarin George probeert Smokey Robinson te imiteren (Take 27). Iets om ons op te verheugen. Resteert de vraag wat jouw favoriete versie van While My Guitar Gently Weeps is. Als je écht moet kiezen: ga je dan voor de breekbare ballad (met of zonder violen) of de stevige slowrock-versie? Ik ben er zelf nog niet uit.
** Op zaterdag 27 oktober 2018 vertel ik met Jan Cees ter Brugge over het ontstaan van The White Album. Dat doen we van 13.00 tot ongeveer 14.00 uur bij Scheltema, Marktsteeg 1 te Leiden (hoek Oude Singel), nabij Leiden CS. Misschien zien we je daar! **
Dit voorjaar bracht Eric Clapton een nieuw album uit, getiteldI Still Do. Om de release was vooraf even wat te doen in de pers. Het verhaal ging dat George Harrison, uiteraard via een oude opname, op het album te horen zou zijn. Onder een schuilnaam nog wel, namelijk als l'Angelo Misterioso, een pseudoniem dat George wel vaker gebruikte. Dat soort nieuws leidt altijd tot enige opwinding. Elke nieuwe, onuitgebrachte opname van George, die in 2001 overleed, is natuurlijk spannend. Maar het was niet waar, verklaarde Clapton. Evengoed is I Still Do een mooi, warm geproduceerd album, waarop Claptons liefde voor de blues goed te horen is. Ik heb groot respect voor Eric Clapton. De inmiddels 71-jarige gitaarheld heeft een lange staat van dienst in de muziekwereld. Zijn privéleven was van tijd tot tijd bijzonder zwaar, maar...zoals dat gaat in de kunsten, het inspireerde hem tot het componeren van hartverscheurend mooie muziek. Tussen Eric Clapton en The Beatles bestaan de nodige connecties, waarbij zijn vriendschap met George Harrison de belangrijkste is. Een vriendschap die bijzonder ver ging.
Eric Clapton en George Harrison in 1969
In het voorprogramma van The Beatles
In 1964 speelde de piepjonge Eric Clapton, hij was nog maar 19, bij The Yardbirds. Deze Engelse bluesband was geboekt als het voorprogramma van The Beatles, bij een kerstshow in Londen. Het kwam vanzelfsprekend tot een ontmoeting tussen beide bands. In de jaren daarna ontmoetten Clapton en de vier Beatles elkaar veelvuldig in het Londense uitgaansleven. Met name tussen George Harrison en Eric Clapton ontstond een hechte vriendschap.
1968 als sleuteljaar en de chocoladeverslaving van Eric
In 1968 kwam de relatie tussen Clapton en The Beatles in een stroomversnelling. George Harrison schreef mee aan Claptons nummer Badge dat later zou verschijnen op het afscheidsalbum van superband Cream. George nodigde Eric in september van dat jaar uit bij één van de sessies van het White Double Album. The Beatles waren die dag bezig met de opnames van While My Guitar Gently Weeps. Clapton kreeg alle ruimte van Harrison om de gitaarsolo te verzorgen. John Lennon was afwezig. In de nadagen van de band kwam het vaak voor dat de vier Beatles niet meer tegelijkertijd in de studio aan het werk waren. Clapton inspireerde Harrison trouwens bij het schrijven van het nummer Savoy Truffle, waarin de inhoud van een complete doos met bonbons van Mackintosh Good News beschreven wordt. Eric Clapton was namelijk gek op chocolade. Na zinnen als cream tangerine, montelimar, a ginger sling with a pineapple heart, coffee dessert, yes you know it's Good News, waarschuwt George Eric. Als hij door blijft snoepen, zullen zijn tanden het begeven: but you have to have them all pulled out after the savoy truffle. De humor van Harrison.
John Lennon en Eric Clapton
Lennon wilde Clapton wel bij The Beatles hebben
Het was ook Eric Clapton die dat jaar een deel van de gitaarpartijen verzorgde op George Harrisons eerste solo-album Wonderwall, dat de soundtrack vormde van de gelijknamige film. Tevens speelde Clapton samen met Lennon in de gelegenheidsband The Dirty Mac, rond het Rock 'n' Roll Circus-project van de Rolling Stones. John Lennon wist dus heel erg goed hoe fenomenaal Eric Clapton gitaar speelde. Toen er een paar maanden later spanningen binnen The Beatles waren en George uit de band dreigde te stappen, stelde John gortdroog voor om hem maar door Eric Clapton te vervangen. Zo ver kwam het trouwens niet. De vriendschap tussen George en Eric leed er niet onder. De twee bleven tijd samen doorbrengen. In het voorjaar van 1969 schreef George het nummer Here Comes The Sun in Erics tuin, geïnspireerd door de eerste warme zonnestralen van dat jaar.
Jouw vrouw, mijn vrouw
Tjsa, en dan kom ik natuurlijk op de kwestie Pattie Boyd. George had fotomodel Pattie Boyd in 1964 ontmoet tijdens de opnames van de eerste Beatlesfilm A Hard Days Night en het koppel trouwde op 21 januari 1966.
Pattie Boyd en George Harrison
De Harrisons waren dik bevriend met Eric Clapton, maar de goede huisvriend werd zowaar verliefd op de beeldschone Pattie. Clapton hield zijn verliefdheid eerst nog voor zich, maar al snel was bleek de situatie voor hem onhoudbaar. Op een dag vroeg Eric Pattie of hij haar iets mocht laten horen. Het was het nummer Layla, waarin hij zong over zijn wanhopige gevoelens:
Layla, you got me on my knees
Layla, I'm begging darling please
Layla, darling won't you ease my worried mind
Goedkeuring van George
Aanvankelijk ging Boyd niet in op Claptons avances, maar uiteindelijk kregen de twee in 1974 officieel een relatie, toen George en Pattie hun scheidingsprocedure inzetten. De inmiddels 72-jarige Pattie was vorige week nog in Liverpool, bij de expositie van haar foto's van George en Eric in het Beatlesmuseum in de Albert Dock. Beelden uit het verleden dat zij deelde met deze twee muzikanten. George was destijds trouwens snel op de hoogte van de gevoelens tussen zijn vrouw en beste vriend en het duurde niet lang voor hij hen zijn zegen gaf. Zijn vriendschap met Eric leed er wederom niet onder en George was zelfs in 1979 getuige op het huwelijk van Eric en Pattie. Tijdens de huwelijksreceptie kwam het trouwens bijna tot een Beatlesreünie. Zo stonden Paul, Ringo en George, samen met nog een aantal muzikanten vol overgave te jammen in de tuin van het pasgetrouwde stel. John Lennon zat in die tijd al lang en breed in New York. Hij had best willen komen, zei hij. Als hij maar geweten had dat er een feestje was.
Paul McCartney, Lonnie Donegan, George Harrison en Ringo Starr op de bruiloft van Eric Clapton en Patty Boyd, 19 mei 1979
Volop samenwerking met de ex-Beatles
Na het uiteengaan van The Beatles werkte Eric Clapton regelmatig met de ex-bandleden samen. Zo trad Eric op met John Lennons Plastic Ono band. In de nadagen van The Beatles toerde hij trouwens ook al met George Harrison en de band Bonnie and Delaney. Clapton speelde gitaar op veel van Georges solo-albums, waaronder All Things Must Pass en stond zij aan zij met zijn vriend op het grote benefietconcert voor Bangladesh. Zwaar onder de verdovende middelen, dat wel. Eric worstelde heel wat jaren met drank en drugs. In 1991 wist hij zijn trouwe vriend George over te halen om samen op tournee te gaan door Japan. Paul McCartney tenslotte leverde in recentere jaren een bijdrage aan Eric Claptons album Old Sock, waarop voornamelijk covers te vinden zijn.
George en Eric tijdens het Prince's Trust Concert in 1987
Waarom werd Eric Clapton geen Traveling Wilbury?
Eind jaren '80 formeerde George Harrison de band The Traveling Wilburys, waarvoor hij zijn vrienden Jeff Lynne, Roy Orbison, Tom Petty en Bob Dylan vroeg. Het project kwam voort uit de sessies voor het succesvolle solo-album Cloud Nine. Op die Harrison-plaat nam Eric Clapton een deel van de gitaarpartijen voor zijn rekening. De vraag is waarom muziekmaatje Clapton niet toetrad tot het illustere gezelschap. Had hij andere verplichtingen? Had hij er geen zin in? Mocht het contractueel niet? Ik heb nog gezocht naar een verband met de voor Clapton zware periode na het noodlottige ongeval waarbij zijn vierjarige zoontje Conor om het leven kwam. Dat drama voltrok zich echter pas in 1991. Of was hij aan het afkicken van de verdovende middelen? Misschien heeft iemand een idee waarom Clapton nooit een Wilbury werd. Ik hoor het graag!
Bob Dylan, Jeff Lynne, Tom Petty, George Harrison en Roy Orbison: The Traveling Wilburys
The Concert For George
Waar ik absoluut niet aan voorbij mag gaan, is het eerbetoon dat Eric in 2002 bracht aan George Harrison. Een jaar na het overlijden van George, organiseerde Clapton, in nauwe samenwerking met Georges weduwe en zoon The Concert For George. Een hartverwarmende avond in de Londense Royal Albert Hall, waarbij Georges liedjes gespeeld werden door zijn vrienden. Het werd een echte East Meets West-avond, met Ravi en Anushka Shankar, Ringo Starr, Paul McCartney, Monthy Python, Billy Preston, Jools Holland, Tom Petty en vele anderen. Met enorme gedrevenheid en precisie had Eric Clapton de muzikale touwtjes in handen. Als laatste eerbetoon aan zijn trouwe vriend. Natuurlijk werd ook While My Guitar Gently Weeps gespeeld. Het nummer dat Eric en George voor altijd zal blijven verbinden. Bekijk hier de live-uitvoering, waarop ook Georges zoon en evenbeeld Dhani Harrison, Paul McCartney en Ringo Starr te zien zijn. Naast vele andere muzikanten.
Voer voor een Fab4Cast!
Tijd om dit ongetwijfeld niet complete overzicht af te sluiten. Het was een poging om de bijzondere relatie tussen Eric Clapton en The Beatles te schetsen. Eigenlijk is dit voer voor een hele mooie uitzending van de interessante podcastserie Fab4Cast. Materiaal genoeg, zou je zeggen!
