Love You To: de fuzz tone en de drone in George Harrisons eerste Indiase compositie

Eigenlijk kunnen we Love You To het eerste echte Indiase nummer noemen dat uit de pen van George Harrison vloeide. Natuurlijk was er de sitar op Norwegian Wood, maar die gaf vooral een exotische kleur aan de bekende Lennon-compositie. Diezelfde John Lennon zou zich, op zijn beurt, juist totaal niet bemoeien met Love You To. Zo ging het vaker, als het om nummers van George ging. John was niet of nauwelijks geïnteresseerd.

De betovering van de sitar
Zoals bekend was George Harrison vanaf februari 1965 steeds meer onder de indruk geraakt van de Indiase spiritualiteit en muziek. Terwijl The Beatles op de Bahama's filmopnamen hadden voor Help! werden ze opgemerkt door Swami Vishnu-devananda. Deze geestelijke verbleef op hetzelfde eiland en voelde een sterke behoefte om de vier bandleden een exemplaar van zijn werk The Complete Illustrated Book of Yoga te geven. George pakte het boek aan, legde het weg, maar raakte er een tijd later in geïnteresseerd. De opnames van Help! verplaatsten zich vervolgens naar Londen Ook daar gebeurde iets onverwachts. Tijdens het filmen van een scène in een Indiaas restaurant, hoorde George het geluid van een sitar. Via The Byrds kwam hij in contact met het werk van Ravi Shankar en schafte hij zelf een sitar aan.

George en Ravi

Eerste Indianse compositie
Begin 1966 schreef George het nummer Love You To. Blijkbaar voelde hij er de rust voor, nu The Beatles relatief even weinig om handen hadden. Het was een periode waarin het niet lukte om een nieuw filmproject op te starten. Dus dook George verder onder in de wereld van de Indiase klassieke muziek .Zo bezocht hij muziekbijeenkomsten van de Indian Music Circle in Noord-Londen en zag hij een optreden van Ravi Shankar in de Royal Festival Hall. Het inspireerde George om zijn eerste Indiase compositie te maken. Daarbij was hij zekerder over de tekst en de muziek dan over de titel die het nummer moest krijgen. Zelfs tijdens de opnamen stond nog niet vast dat het Love You To moest gaan heten. Daarom doopte technicus Geoff Emerick het tijdens de sessies tot Granny Smith.

Rolls Royce
In zijn uitstekende boek Revolution in the head omschrijft Ian MacDonald het thema van Love You To als 'deels filosofisch en deels een liefdeslied voor Pattie Harrison,' met wie George kort daarvoor in het huwelijk was getreden. Met het nummer zat George in de voorhoede van de nieuwe composities die werden opgenomen voor het nieuwe Revolver-album. Love You To was als derde nummer aan de beurt, op 11 en 13 april 1966, in de EMI-studio's aan Abbey Road. Opvallend genoeg niet in Studio 2, maar in studio 3. Wellicht had dat te maken met de samenstelling van het muzikale gezelschap. Voor Love You To maakte George namelijk gebruik van de diensten van een aantal Indiase muzikanten uit de eerder genoemde Indian Music Circle, die hij in Noord-Londen had zien optreden. Wie dat precies waren, blijft grotendeels onduidelijk. Zo vind ik alleen de naam terug van Anil Bhagwat, die de tabla ter hand nam. Hij kreeg een telefoontje dat hij opgehaald zou worden voor een opnamesessie. Toen er een Rolls Royce voor reed, vermoedde hij dat het wel eens om George Harrison zou kunnen gaan. Andere muzikanten speelden de tambura én de sitar op Love You To: partijen die aanvankelijk toegeschreven werden aan George zelf. Die speelde wel degelijk sitar aan het begin van de sessies, maar zijn spel werd mogelijk aangevuld door een andere muzikant. De meningen daarover zijn verdeeld.

George met Anil Bhagwat

Fuzz tone
Voor de opname van de basistrack kreeg George in ieder geval hulp van Paul. Zowel op zang als op tambura. Ook Ringo speelde mee, op tamboerijn. Zelf voegde George nog een elektrische gitaar toe, met het fuzz tone-effect. Iets waar de bekende producer Tony Visconti later helemaal wég van was. Hij vergeleek het gitaargeluid op Love You To met dat van "a chainsaw cutting down a tree in Vermont." Beeldend! Hoewel Love You To het meest expliciet Indiase nummer is op Revolver, is er één element dat een aantal composities op Revolver bindt: het gebruik van de drone, de aanhoudende grondtoon die niet alleen de basis vormt van Love You To, maar ook van Tomorrow Never Knows, Got To Get You Into My Life, maar ook van de losse singles Paperback Writer en Rain. Als je er op let, hoor je het ineens! Hoe dan ook, George was trots op Love You To. Tijdens één van zijn eerste ontmoetingen zou hij het nummer bespreken met zijn nieuwe vriend Ravi Shankar. Die was was verbaasd over Harrisons bescheidenheid over diens eerste Indiase compositie. 

Hoe The Beatles in oktober 1963 Zweden veroverden

Deze maand ben ik een paar dagen in Stockholm. Voor de tweede keer trouwens, prachtige stad. Het deed me denken aan de korte tour die The Beatles in Zweden deden, in oktober 1963. Nog geen wereldwijde supersterren, maar wel een band die keihard aan de weg timmerde om die top te bereiken. Ruim een week waren The Beatles in Zweden, voor concerten in Stockholm, Gotenburg, Borås en Eskilstuna. Wat gebeurde er die dagen?

'Humorous Pop Music'
Pal na de laatste opnamen voor hun nieuwe album With The Beatles, landden The Beatles op woensdag 23 oktober 1963 op Arlanda Airport in Stockholm. Op het vliegveld, zo'n veertig kilometer ten noorden van de Zweedse hoofdstad, werden de bandleden opgewacht door een stuk of tien enthousiaste fans. Op deze leuke beelden is te zien dat er zeker aandacht was voor de komst van The Beatles, maar dat er dus nog geen sprake was van grote mensenmassa's. Het is precies de reden waarom ik 1963 het leukste jaar uit de Beatlesgeschiedenis vind: de band is nog 'aanraakbaar' en er is nog zoveel onschuld en verwachting. Enorme successen waren er ook nog niet geboekt in Zweden. De single She Loves You was er uitgekomen op 21 augustus 1963 en zou, na een langzame klim, op 24 oktober de tiende plek bereiken in de Zweedse hitlijst. Het Please Please Me-album, dat al uit was sinds juli 1963, was in Zweden 1800 keer over de toonbank gegaan, toen The Beatles arriveerden. Het hield allemaal nog niet over. Ook de Zweedse pers was nog wat gereserveerd over deze nieuwe Britse band. Zo schreef de krant Expressen dat 'a new cult was about to hit Sweden' en dat de band 'humorous pop music' speelde, 'with three guitars and a drum.' Ouders werden gewaarschuwd: als de zoon des huizes zijn haar liet groeien, dan waren dát de eerste tekenen van de invloed van The Beatles. De Eskilstuna Kuriren was uitbundiger: 'What more van pop crazy teenagers wish?'

Aankomst op Arlanda Airport

300 kilometer door de sneeuw - en terug
In Stockholm logeerden The Beatles in Hotel Continental, in hartje Stockholm. Daar was aanzienlijk meer aandacht voor de band, dan tijdens hun aankomst op het vliegveld. Fans bivakkeerden voor het hotel en het lukte The Beatles amper om een beetje aan sightseeing te doen. In de Karlaplan Studios speelden The Beatles voor een publiek van 250 fans. Het optreden, met geleende versterkers, vond plaats voor de Zweedse radio. Een historisch moment: voor het eerst nam men er een popgroep op. De beelden laten zien dat The Beatles live in topconditie zijn. De eerste twee echte concerten vonden een dag later plaats, op 25 oktober, in de Sunsta Lärovek School in Karlstad. Daarvoor moest de band 300 kilometer over besneeuwde wegen reizen. Tsja, Zweden in het najaar. Ik weet niet of Brian Epstein dat had ingecalculeerd toen hij de tour vastlegde. Een dag later reed het hele konvooi terug naar Stockholm, voor twee optredens in de Kungliga Tennishallen (de Koninklijke Tennishal). Na het tweede concert bezochten John en Ringo een feestje van de Amerikaanse zanger Joey Dee in het Foresta Hotel. Paul en George gingen terug naar het Continental Hotel.

Een relatief onbekende foto van John Lennon 
in de Kungliga Tennishallen, Stockholm

Flink doorpakken
Op zondag 27 oktober verplaatsten The Beatles zich 500 kilometer westwaarts. Met z'n allen in één auto, de apparatuur in een apart busje. Op naar Gotenburg, waar ze direct aan de bak moesten met maarliefst drie optredens op één dag, om 15.00 uur, 17.00 uur en 19.00 uur in het zogeheten Cirkus. Doe trouwens geen moeite het gebouw nog te vinden. Het werd in 1969 afgebroken. Tegenwoordig staan er huizen. Hoe dan ook, 27 oktober was een volle dag voor The Beatles. Nu waren hun live-sets (na de Hamburg-periode) nooit lang, maar toch laat dit schema zien dat er op sommige dagen flink doorgepakt moest worden. Het Park Avenue Hotel was de plek waar de benen 's avonds konden worden gestrekt. Een dag later reed de band 60 kilometer naar het oosten, naar Borås, voor slechts één concert in de Borås Hallen. Hoewel het niet de grootste stad is waar ze speelden, betrof het hier wel hun drukstbezochte concert, met 2500 toeschouwers. Eerder die dag maakten The Beatles hun opwachting in de plaatselijke platenzaak, Waidele genaamd. Doel was om zoveel mogelijk van hun singles en elpees te signeren, maar ook hier was de belangstelling zo groot dat veel wachtende fans uiteindelijk geen handtekening wisten te bemachtigen.

In de plaatselijke sporthal

Terwijl George Martin en technicus Norman Smith zich in de EMI-studio's aan Abbey Road bogen over de mix van het album With The Beatles, trok de tourkaravaan in Zweden verder. Op 29 oktober waren The Beatles in het plaatsje Eskilstuna, een kleine honderd kilometer ten westen van Stockholm. In de plaatselijke sporthal, die plek bood voor 2000 fans, verzorgden ze opnieuw één optreden, waarvan de geschreven setlist bewaard bleef:

 

Na een kleine week was de Zweedse pers nu ook wel wakker geworden. De volgende dag kopten de kranten: "The Beatles made a K.O (knock out) on the audience", "Young and wild ecstasy" en ook schreef de pers: "It was a so called pop concert in the Sporthall Thursday evening. Pop concert means a systematically built up 'black mass' in the erotic temple of pop."

The Beatles bij Drop In

Een parfummetje voor Jane Asher

Tenslotte keerden The Beatles terug in Stockholm. Op woensdag 30 oktober stond er nog één verplichting in de agenda: een televisieopname voor het Zweedse muziekprogramma Drop In. Daarvoor moest de band zich melden in een klein theater in amusementspark Gröna Lund, op één van de vele eilanden waarop de stad Stockholm gebouwd is. 's Middags waren er camerarepetities. Tijdens de lunch in het nabijgelegend restaurant zouden John en Paul nog een paar nummers op de piano hebben gespeeld. Er volgde een korte fotosessie met fotograaf Bo Trenter én er was zowaar wat vrije tijd. Paul en Ringo bezochten een warenhuis, waar Paul nog parfummetje scoorde voor Jane Asher. Om 19.00 uur startten de filmopnamen. Aanvankelijk was het plan om alleen She Loves You en Twist and Shout te spelen, echter het optreden werd verlengd met I Saw Her Standing There en Long Tall Sally. De Zweden kregen er geen genoeg van. De show werd enkele dagen later, op 3 november 1963, uitgezonden. Toen stonden de Beatles al lang weer op te treden in het Engelse Leeds. Later kocht Apple de beelden van de Zweedse televisie, om ze deels te gebruiken voor de Anthology-documentaire.