The Beatles op Guernsey: wat speelde zich voor en achter de schermen af?

De maand september is aangebroken en dat betekent dat BeatlesTalk terug is, met elke twee weken een nieuwe column. Ik hoop dat jullie een mooie zomer hebben gehad. Ik wel! En... achter de schermen is er veel moois in voorbereiding voor dit najaar. Daarover later meer. Eerst even over afgelopen zomer, want toen was ik op het Britse Kanaaleiland Guernsey. En ook nog eens bijna op dezelfde dag dat The Beatles 61 jaar geleden een bliksembezoek aan het lieflijke eiland brachten. Op donderdag 8 augustus 1963 landden ze daar op het kleine vliegveld om twee concerten te geven in Saint Peter Port, de hoofdplaats van Guernsey. De optredens vonden plaats in The Pavillion, een bescheiden theater in de Candie Gardens, het historische stadspark met uitzicht op de haven.

Dit was de plek
Op dinsdag 6 augustus 2024 zat ik buiten te lunchen, op het bordes van het voormalige Pavillion, nu het Guernsey Museum. Ik wist dat ik na m'n broodje eens goed rond moest kijken of ik de herinneringsplaquette kon vinden. Ik wist níet dat ik exact op de plek zat waar zich destijds het podium bevond, een deel van het theater dat inmiddels afgebroken is. Toen ik bij het museum binnenstapte en de receptionistes een vraag stelde over 8 augustus 1963 kwamen de verhalen direct los. Jazeker, we stonden op de plek waar destijds de zaal was. En ja, The Beatles stonden een paar meter verder, waar ik had zitten lunchen. En ja, vorig jaar was er van alles te doen, rond het 60-jarig jubileum van dit bijzondere optreden. Maar wacht, één van de dames zou even voor me naar het andere gebouwtje lopen. Daar werkte Russ Fossey, directeur van Guernsey Arts, het culturele centrum van het eiland.

Het moest historisch kloppen
Kort daarna stond ik oog in oog met Russ, een kwieke zestiger die me de hand drukte. Of ik de foto al had gezien, in de hal van het museum. Daar hing een uitvergrote afbeelding van het publiek dat destijds in de zaal had gezeten. Wie zichzelf (of anderen) nog herkende, mocht daar een naamsticker bijplakken. Veel van die ooggtuigen van één van de twee concerten die op 8 augustus (om 19.00 uur en 21.15 uur) plaatsvonden, waren vorig jaar opnieuw aanwezig geweest, tijdens het jubileumfestival dat Russ met zijn collega's had georganiseerd, vertelde hij me. "We hebben twee Beatles-tributebands uitgenodigd om op te treden. Hier op het bordesje waar jij zat te lunchen," vertelde hij. "En we vroeg of ze alleen Beatlesnummers van de eerste twee albums wilden spelen, want het moest historisch gewoon kloppen." Ik dacht direct: dit is een man naar mijn hart. "Wat ook moest kloppen, was het geluid. Tegenwoordig is het publiek gewend aan vette, harde bassen, maar zo klonken The Beatles echt niet in augustus 1963. Dus ook daar hebben we zorg aan besteed, in de afstelling van het p.a.-systeem," vervolgde hij.

The Beatles op 8 augustus 1963 in The Pavillion op Guernsey

Smalle straatjes
Destijds hadden The Beatles twee avonden op "buureiland" Jersey achter de rug, toen ze met een klein vliegtuigje, waarin slechts twaalf passagiers vervoerd konden worden, op Guernsey landden. Hun instrumenten en apparatuur kwamen per boot en konden na een kort ritje vanuit de haven via de smalle straatjes naar het stadspaviljoen gereden worden. Zelf namen The Beatles hun intrek in het nabijgelegen Richmond Hotel, (nu: The Duke of Richmond) waar Paul McCartney de twintigjare receptioniste Maureen Ferbrache direct een concertkaartje beloofde voor die avond. Verder klikte het ook wel tussen de twee. Zo nam Paul Maureen mee naar zijn hotelkamer om naar Tamla Motown-platen te luisteren, herinnerde de voormalig receptioniste zich in een krantenartikel. Maar veel tijd zal Paul niet hebben gehad, want er wachtten een soundcheck en twee uitverkochte concerten. Op de concertposter van die avond valt trouwenste lezen dat de fans een behoorlijk voorprogramma moesten uitzitten, voordat The Beatles het toneel beklommen. Intrigerend is de naam van ene Vic Sutcliffe. Een artiest die zijn naam deelde met de op dat moment al ruim een jaar overleden oer-Beatle Stuart (Fergusson Victor) Sutcliffe. Ook Les Dell, The Rob Charles Combo, The Robert Brothers en Mike Delly moesten het publiek warm maken voor de grote act van die avond.

Stiekem naar The Beatles luisteren
Tijdens het herdenkingsfestival, vorig jaar augustus, had de organisatie lokale kunstenaars uitgenodigd om tekeningen en schilderijen te maken, geïnspireerd op een Beatlesnummer, vertelde Russ. "We hadden wel een lijst opgesteld, omdat we niet twintig keer Lucy In The Sky With Diamonds verbeeld wilden zien." Kortom: ook hier had Guernsey Art de lat wat hoger gelegd. Terwijl de expositie in het museum plaatsvond en de coverbands zich op het bordes installeerden, brak er een waterig zonnetje door en kon het feest beginnen. "Er zaten honderden mensen op het gras en de sfeer was zo goed," aldus Russ. "Opnieuw brachten The Beatles weer zoveel mensen op ons eiland bij elkaar." Dat gebeurde ook door het ophalen met herinneringen, van iedereen die er destijds bij was. Een dame op leeftijd vertelde dat ze als meisje stiekem het huis uit sloop, zonder kaartje naar het Pavillion ging en om de hoek naar het concert stond te luisteren. Een onvergetelijk moment. 

Receptioniste Maureen Ferbrache en haar vriendin Suzanne Rothwell

Een afterparty bij Royston Ellis
Ook Suzanne Rothwell, een goede vriendin van receptioniste Maureen, maakte iets bijzonders mee die dagen. Na het concert werd ze door de band meegenomen naar een kleine afterparty in een flat aan Mill Street, waar de Britse schrijver en beat poet Royston Ellis woonde. Ellis had John, Paul, George en Stuart (Sutcliffe) in juni 1960 in Liverpool ontmoet, toen hij als dichter optrad op Liverpool University. Hij raakte bevriend met John en bracht zelfs een week door in John's kamer aan 3 Gambier Terrace, voor hij weer verder reisde. Suzanne was op Guernsey getuige van een vreemde scene rond John Lennon en Royston Ellis en diens vriendin. Daarover vertelde Suzanne aan een plaatselijke journalist het volgende: "John and I toddled along to his flat. But when we arrived, no one else had come. It was just John and I and Royston and his girlfriend. Royston and his girlfriend went off and came back with fried eggs and sandwiches. After the sandwiches things got weirder. Royston and his girlfriend disappeared and came back wearing black bin bags. John and I looked at each other and they said: 'Do you want to join in?' 'No thank you,' I said. I was only 17 and I was nervous. It had been quite a pleasant evening up until then. I didn't want anything to do with it.' Suzanne decided to leave and John followed her down the stairs and gave her the money for a taxi home." Ik lees deze interessante details in het artikel 'I Wish It Could All Happen Again,'uit een lokale krant van augustus 2023, dat Russ met me deelt. 

The Beatles op Guernsey met Royston Ellis

John bleef slapen
Die avond bleef John in ieder geval slapen in de flat die Ellis en zijn vriendin deelden. Het voorval zou zou één van de twee inspiratiebronnen zijn geworden voor het latere Beatlesnummer Polythene Pam. (Het andere verhaal lees je hier). Ellis zei namelijk over die avond: "We’d read all these things about leather and we didn’t have any leather but I had my oilskins and we had some polythene bags from somewhere. We all dressed up in them and wore them in bed. John stayed the night with us in the same bed. I don’t think anything very exciting happened and we all wondered what the fun was in being ‘kinky’. It was probably more my idea than John’s." (Steve Turner, A Hard Day's Write)

De zebra wil niet slijten
Terwijl Russ me het bekende verhaal nog eens op hoofdlijnen vertelde, liep hij met me naar de rand van het bordes, waar een zebrapad op het cement was gekalkt. "Dat hebben we vorig jaar ook gedaan, zodat de bezoekers van ons festival foto's konden nemen. We dachten dat de kalk er met een weekje wel weer af zou zijn, maar de zebra is nog steeds te zien. Ach, we vinden het ook wel grappig, dus we laten het zo." Om de hoek, op één van de witte muren van het museum liet hij me herdenkingsplaquette zien, die zestig jaar na dato werd onthuld. Het bordje hangt tussen de contouren van de vier springende Beatles die fotograaf Fiona Adams (1935-2020) in 1963 in Londen maakte. "Fiona woonde hier ook bij ons op Guernsey. Na haar carrière in Londen is ze onder andere huwelijksfotografie gaan doen. Een ontzettend bescheiden dame, die nooit actief vertelde over haar beroemde connectie met The Beatles," aldus Russ. "We zijn met haar familie bezig om nog eens een mooie expositie van haar werk in het museum te organiseren. Ik hoop dat we dat binnenkort een keer voor elkaar krijgen." 

Een aai van een Beatle
Of Russ zelf destijds nog een glimp mee heeft gekregen van The Beatles? Hij kon het zich niet herinneren, maar hij was er wel bij, als jochie van drie. Zijn moeder werkte in het Pavillion en had Russ bij zich, terwijl The Beatles er rondliepen. "Ik hoorde van haar dat één van The Beatles me een aai over m'n bol heeft gegeven?" Wie? Wist zijn moeder dat nog? "Nee, maar ik denk dat het Ringo Starr moet zijn geweest. Ik ben later zelf drummer geworden, dus houd ik het maar op Ringo." Niet veel later liep ik met een glimlach de trappen van het paviljoen af. Het stikt overal van de interessante Beatlesverhalen. Waar je ook komt. Nog steeds.