McCartney I: het solodebuut waarmee Paul McCartney zich bevrijdde van The Beatles is 50 jaar. En actueler dan ooit

Back to basic. We zitten in een moeilijke periode, waarop die uitdrukking zeer van toepassing is. Nu en straks zullen velen van ons zichzelf een beetje opnieuw moeten uitvinden. Alles is anders geworden. Uitgerekend deze week is het vijftig jaar geleden dat Paul McCartney met zijn eerste soloalbum na het uiteenvallen van The Beatles op de proppen kwam. Op 17 april 1970 verscheen de plaat "McCartney". Zoals de titel doet vermoeden: ook hier ging een grote wereldster, die in theorie de beste faciliteiten en sessiemusici tot zijn beschikking had, terug naar de basis.

McCartney I was eigenlijk Pauls tweede soloalbum

We noemen het album "McCartney" (of "McCartney I") de eerste soloplaat van Paul, maar feitelijk ging daar nog één andere langspeler aan vooraf. Dat hoor ik de goed ingevoerde lezer al denken. Toch weet niet iedereen het misschien. Al begin 1967, toen The Beatles startten met de opnamen van hun Sgt. Pepper-album, verscheen er een soloplaat van Paul McCartney. Het betrof de soundtrack van de film The Family Way. McCartney schreef de muziek, die door George Martin werd gearrangeerd en opgenomen met diens George Martin Orchestra. Toch is dit album zo atypisch dat we het in 1970 verschenen "McCartney" met goed fatsoen de start van Pauls solocarrière kunnen beschouwen. 

McCartney I en RAM zijn mijn favorieten

Die solocarrière van Paul McCartney zou tientallen albums en losse tracks voortbrengen, in de meest uiteenlopende genres: van mainstream pop tot klassiek, van ambient tot....de musical waar hij nu aan schrijft. Binnen dat oeuvre van tientallen albums heeft het nu jubilerende "McCartney" een speciale plek in mijn hart. Het is één van de albums die ik, naast opvolger RAM, het vaakst draai. Ik ben er nog steeds niet achter waar 'm dat nu precies in zit. Is het de charme van de eenvoud? De voor die tijd onconventionele manier waarop hij het album opnam? Zijn het de paar pareltjes van nummers die er op staan? Of speelt die prachtige hoes ook mee?

In het geheim opnemen

Paul McCartney werkte in krap drie maanden aan zijn soloalbum. In het geheim, rond de decenniumwisseling van 1969/1970. Voor de buitenwereld waren The Beatles nog niet officieel uit elkaar, maar binnen de inner circle wist iedereen wel hoe ver het was. Al in september 1969 had John Lennon aangegeven uit The Beatles te stappen, al werd hem gevraagd die beslissing nog even stil te houden. Het Beatlesalbum Abbey Road was opgenomen. Daarnaast werd door producers, arrangeurs en (incidenteel) door Paul, George en Ringo nog de losse muzikale eindjes voor het te verschijnen Let It Be aan elkaar geknoopt. McCartney zag Harrison en Starr nog begin januari 1970 in de EMI Studio's, onder andere voor de opname van I Me Mine, waarvan nog geen goede versie voor de elpee bestond. Ondertussen werkte Paul in die periode al, privé, aan zijn soloplaat.

Huisvlijt: Paul McCartney in actie

McCartney wilde onder de radar van Apple blijven

Daarvoor putte hij deels uit een voorraadje composities waar hij al jaren aan sleutelde. Een ander deel van het album bestond uit het improviserend componeren tijdens het opnameproces. Omdat Paul onder de radar van Apple en Allen Klein wilde blijven, liet hij in december 1969 een Studer Four Track taperecorder in zijn Londense woning aan Cavendish Avenue neerzetten. Hij gebruikte geen mengtafel, maar plugde zijn instrumenten en microfoons rechtstreeks in en gebruikte de VU-meters op de Studer om op te varen. In die tijd was hij de eerste gevestigde artiest die thuis, op zo'n basale manier aan een nieuw album werkte. En wat vormde deze werkwijze een enorm contrast met de manier waarop het rijk georchestreerde Abbey Road-album was opgenomen.

Drie locaties

Uiteindelijk werd "McCartney" op drie plekken opgenomen: bij Paul thuis, in de Morgan Studio's aan Willesden High Road (Noord-West Londen) en uiteindelijk ook bij EMI aan Abbey Road, in de laatste fase van het opnameproces, eind februari 1970. Onder de schuilnaam Billy Martin liet Paul of Linda de geboekte studiotijd vastleggen. "I think there's a big character in American baseball called Billy Martin, so that's where te name came from," las ik in een aangehaalde quote in het interessante boek "Lennon and McCartney together alone: a critical discography of their solo work" (John Blaney, 2007).

De Morgan Studios zoals ze er in latere
jaren bij lagen, Noord-West Londen.

Yorick van Norden doet prachtige research naar het album
Gisteren las ik op Facebook dat de Haarlemse singer-songwriter én groot McCartney-kenner Yorick van Norden vrijdagochtend contact heeft gehad met Robin Black. Black kwam in 1969 in dienst bij de Morgan Studios. In februari 1970 werkte hij als technicus in het geheim samen met Paul en Linda aan het album. Yorick interviewde deze Robin Black voor het boek over alle solo-releases van Paul McCartney waar hij al een tijd hard aan werkt. "Hoewel vijftig jaar een lange periode is, wist hij al mijn vragen te beantwoorden en toch een aantal mooie herinneringen met mij te delen. Ik heb tijdens de research voor mijn boek sowieso een aantal interessante ontdekkingen over het album gedaan welke nog niet eerder in boekvorm zijn gepubliceerd, maar daarover binnenkort meer," schrijft Yorick op Facebook. We kunnen natuurlijk niet wachten om méér over McCartney I te leren. De diepgravende research van Yorick is enorm waardevol en moet een indrukwekkend standaardwerk over Paul McCartney gaan opleveren.

Met Yorick van Norden tijdens de Fab4Cast thema-avond
rond The White Album in november 2018 (foto: Ramón Dorenbos)

Ruziën over releasedata

Nog even terug naar april 1970. Paul gebruikte de persaankondiging voor zijn album, op 9 april 1970 (met een embargo tot de 10e) om de wereld te laten weten dat hij niet van plan was nog platen met The Beatles op te nemen. Die aankondiging markeerde het officiële einde van The Beatles, al was de band feitelijk al maanden uit elkaar. Het waren onrustige weken. Vorige week had ik het er al over: de vier Beatles worstelden met de timing van alle releases die op stapel stonden (Let It Be, Sentimental Journey en McCartney I). Paul negeerde verzoeken om zijn eigen release op te schuiven en op 17 april lag zijn plaat in de schappen. Het artwork was opvallend en smaakvol. Op de albumhoes prijkte een foto die Linda McCartney maakte van een schaal, omringd door kersen, op een witte muur. Op de achterzijde was een liefdevol portret te zien van Paul die de jonge Mary in zijn jas warm houdt. Misschien is het wel de allermooiste albumcover uit de solocarrière van McCartney.

What you hear is what you get

Tenslotte is "McCartney" wat het is: what you see (hear) is what you get. Van het luchtige, incomplete openingsnummer The Lovely Linda (dat hij alleen maar opnam om zijn apparatuur te testen), via experimentele songs (Hot As Sun/Glasses, Kreen Akrore) naar de pareltjes die de ruggengraat van het album vormen: That Would Be Something, Every Night, Junk, Man We Was Lonely, Oo You, Maybe I'm Amazed (waarvan gisteravond de gerestaureerde jubileumclip door McCartney op YouTube werd gelanceerd!). In mijn McCartney top-10 allertijden vind je dan ook altijd Every Night, Junk en Maybe I'm Amazed terug. Steady.

Opnieuw beginnen

Met "McCartney" liet Paul in één van de meest moeilijke periodes van zijn leven zien dat hij bereid was helemaal opnieuw te beginnen. Een dappere stap na het gepolijste en rijk georkestreerde Abbey Road: klein, huiselijk, eenvoudig, geïmproviseerd, niet perfect, maar doorspekt met experimenteerdrift en veerkracht. Na een aantal zeer zware en depressieve weken in zijn boerderij in Schotland, na het uiteengaan van The Beatles, plugde McCartney tóch weer in. Misschien is dit jubilerende album na 50 jaar qua spirit wel actueler dan ooit. Laten we de scherven van de afgelopen weken bij elkaar vegen en voorzichtig nieuwe moed verzamelen. Ik ga "McCartney" direct weer opzetten.


Verder luisteren
Het McCartney-album (1970)
Podcast door Fab4Cast, 10 april 2020
Onder andere met een uitleg en geluidsfragmenten over hoe Paul de inspiratie vond voor het experimentele Kreen Akrore én een prachtige uitgeklede versie van Maybe I'm Amazed waarop de verschillende multitracks te horen zijn.