zaterdag 26 april 2025

Hoe het boek 'John & Paul: a love story in songs' ons meer leert over de chemie tussen Lennon & McCartney

Wat valt er nog te schrijven over de onderlinge vriendschap, liefde en creatieve band van John Lennon en Paul McCartney? Over hun onzekerheden, hun verwijdering en de manier waarop ze elkaar uiteindelijk weer terugvonden? Best veel, zo laat het pas verschenen boek van de Britse auteur Ian Leslie zien. In 'John & Paul: a love story in songs' werpt Leslie als psycholoog, journalist en Beatlesliefhebber met een muzikaal oor, nieuw licht op het grootste songschrijversduo van de twintigste eeuw. Leslie geeft ons extra stof tot nadenken, over de dynamiek tussen Lennon en McCartney. Daarmee is zijn boek een verfrissende publicatie, die fungeert als een interessante 'ventweg' naast de platgetreden paden van het aloude Beatlesverhaal.



Laatste liefdesbrief

In 43 hoofdstukken, opgehangen aan nummers uit het Beatles- en solo-repertoire van John Lennon en Paul McCartney neemt Ian Leslie ons mee in de intrigerende relatie van de twee mannen. Van Come Go With Me tot Here Today. Het zegt de kenner genoeg: van de eerste klanken die een jonge Paul McCartney ene John Lennon op 6 juli 1957 tijdens een tuinfeest hoort spelen, tot de laatste liefdesbrief die hij schrijft voor zijn vermoorde vriend. Nummers als She Loves You, We Can Work It Out, Yer Blues en Look At Me, vormen voor Leslie een handige kapstok om over de relatie tussen Lennon en McCartney te schrijven. 


Interessante leeservaring
Natuurlijk is er ook het grotere verhaal van The Beatles, waarmee de auteur context moet geven aan wat John en Paul als vrienden en muzikale partners doormaakten. Veel bekende feiten, maar wel vlot beschreven, met extra nadruk op de uitdagingen in de persoonlijke levenssfeer. Het verlies van een moeder, eerste liefdes, ambities en onzekerheden, en vooral de manier waarop de twee jongens elkaar vinden in de muziek. Het houdt het boek interessant voor een breed publiek én biedt kenners toch een mooie leeservaring. 




Nieuwe inzichten
Want levert het boek nieuwe inzichten op? Ja, ik was wel verrast door de blik van deze voorzichtig formulerende psycholoog. Leslie is zich er, al schrijvend, goed van bewust dat hij vanuit zijn professie veel patronen kan duiden, maar dat hij er natuurlijk niet bij was. Juist het ontbreken van stelligheid, maar het opwerpen van ideeën over de relatie tussen John en Paul, maakt het boek zo prettig leesbaar. Het laat ruimte aan de lezer om ook zelf na te denken. Op bescheiden maar kundige wijze zet de auteur het clichébeeld van de persoonlijkheden van beide Beatles in een ander daglicht. Werd John niet onterecht aangezien voor een cynische, harde en afstandelijke man? En ging achter Paul, de schrijver van al die zoete ballads en opgewekte liedjes, juist niet een vaak kritische en lastige persoonlijkheid schuil? Over dat laatste haalt Leslie zelfs Brian Epstein aan. Die vond McCartney veel lastiger in de omgang dan Lennon.


India
Interessant zijn ook de bespiegelingen op wie nu wie het hardst nodig had, zowel in creatief opzicht als binnen de vriendschap. Vaak werd Lennon afgeschilderd als de sterke, onafhankelijke Beatle. Maar als hij zich in 1966 buiten Londen vestigt, verzandt hij in lethargie en drugsgebruik, en moet hij zijn creatieve partner absoluut missen, als hij probeert om nieuwe nummers te schrijven. Ook stort Lennon in India mentaal in, nadat McCartney het er na vier weken voor gezien houdt. Het eerste dat John doet, bij terugkomst in Londen, is op de deur van Pauls huis kloppen: eindelijk weer iemand om mee te praten en mee samen te werken. Iemand die hem ten diepste begrijpt en respecteert. 



Chemie
Het boek schetst een ontroerend beeld van de chemie tussen Lennon en McCartney, zonder dat hun vrienschap onnodig geromantiseerd wordt. Het laat zien hoe de mannen voornamelijk communiceerden in liedjes. Die ze samen schreven, waarmee ze elkaar uit de tent lokten, soms naar de strot vlogen, of hun onvoorwaardelijke liefde betuigden. Een laatste voorbeeld om dat te illustreren? John Lennon wist ontzettend goed waar McCartney's eerste nummer, I Lost My Little Girl, over ging. Over hetzelfde verdriet, het verlies van een moeder op jonge leeftijd, dat ook hem ten deel viel. Zelfs jaren later, tijdens de Get Back-sessies, zet John die eerste McCartney-compositie ineens in, alsof hij wil zeggen: "Hé, wat er ook gebeurt...ik weet precies wat je hebt meegemaakt, man." 

Als je het niet kunt zeggen, moet je het maar zingen. Het gold voor beide mannen. Met 'John & Paul: a love story in songs' biedt Ian Leslie ons een originele blik op de relatie tussen Lennon en McCartney. Eentje die veel verder gaat dan How Do You Sleep en Dear Friend. Ik denk dat John en Paul meer van elkaar gehouden hebben dan wij ooit kunnen bevatten. En misschien wel meer dan ze dat zélf konden.

 


zaterdag 12 april 2025

Blackbird, Bluebird en de andere vogels van Paul McCartney

Misschien zijn vogels wel de meest bezongen diersoort in de popmuziek, dacht ik, toen ik deze week weer eens aandachtig luisterde naar Paul McCartneys Bluebird. Altijd al een pareltje gevonden, behalve dat tenenkrommende valsige gitaarloopje, vlák voor het laatste refrein. Paul schreef verschillende liedjes, waarin hij een vogel centraal zette. Vaak figuurlijk, als symbool voor iets groters. En hij was niet de enige. In de populaire muziek barst het van de vogels. Van Bobby Days Rockin' Robin (1958) tot ABBA's Eagle (1978) en van Anne Murray's Snowbird (1969) tot Anouks Birds (2013). Om maar te zwijgen van De Vogeltjesdans (oorspronkelijk geschreven in 1957) en Paloma Blanca (1975).


De vogels van Paul McCartney
Maar hoe zit het met de vogels van McCartney? En kan ik ze, toepasselijk, allemaal spotten in zijn repertoire? Daarbij kijk ik naar liedjes die in de titel een verwijzing naar een vogel hebben. 



Blackbird (1968)
Pauls bekendste. Geschreven voor The White Double Album, muzikaal geïnspireerd op Bach's Bourée in E-mineur, tekstueel op het gezang van een merel in Rishikesh, maar vooral op de rassenscheiding en de burgerrechtenbeweging in het Amerika van de jaren '60. 


The Great Cock and Seagull Race (1971)
Een ongecompliceerd bluesrock-stampertje, verschenen op de Wild Life Archive Collection. Het instrumentaaltje werd opgenomen op 23 februari 1971 tijdens de sessies voor RAM in New York City. Het nummer was bedoeld als B-kantje voor Hi Hi Hi, maar werd op die plek vervangen door C Moon.


Single Pigeon (1973)
Een favorietje, toch wel. Eén van de vele, kleine liedjes die McCartney gedurende zijn carrière haast achteloos uit z'n mouw weet te schudden. Hier lijkt McCartney vooral overdrachtelijk te schrijven; niet over een duif, meer over een manspersoon. Het nummer kwam terecht op het album Red Rose Speedway.


Bluebird (1973)
Ik schreef het al: alleen dat valse tweestemmige gitaarloopje vind ik tenenkrommend. Verder is Bluebird wonderschoon. En live, op het album Wings Over America, waren de gitaren beter gestemd. Maar Bluebird is pracht. Zeker met de steeds verder uitbreidende samenzang in de refreinen. Paul had het nummer al een tijdje in z'n hoofd, voordat hij het officieel opnam voor het Band On The Run-album. Niet in Nigeria, zoals de meeste nummers, maar in de AIR Studios in Londen, eind 1973.

Morse Moose And The Grey Goose (1978)
Qua absurdisme had Morse Moose And The Grey Goose niet misstaan op het RAM-album, maar het kwam terecht op London Town. We horen hoe de experimentele McCartney een imaginaire conversatie vormgeeft: tussen een gevechtsvliegtuig (Grey Goose) en een onderzeeër (Morse Moose). De morseseinen zijn de drijvende kracht in het arrangement. Ik ben er altijd verzot op geweest.


On The Wings Of A Nightingale (1984)
Met 'Nightingale' schreef Paul een klassieker voor zijn grote jeugdhelden The Everly Brothers, geheel in hun stijl. Het leverde Phil en Don tijdens hun comeback in de jaren 80 hun meest populaire nummer sinds 1970 op. In Engeland en Amerika een 'middenmoter' qua notering in de hitlijsten, maar in Nederland een nummer 3. Ongelofelijk aanstekelijk.

Jenny Wren (2005)
Deze mooie gitaarballad past met gemak in het rijtje Blackbird, Mother Nature's Son en Calico Skies. Paul bedacht Jenny Wren, terwijl hij in Los Angeles buiten gitaar zat te spelen. Het nummer kwam terecht op Chaos And Creation In The Backyard. Pas daarna werd hij er op gewezen dat Jenny Wren een personage is uit de boeken van Charles Dickens. Een auteur van wie McCartney enorm hield. Maar het gebeurde onbewust, of in zijn onderbewustzijn misshien. Net als bij Eleanor Rigby.


Two Magpies (2008)
Ook de ekster kreeg een plek in het repertoire van McCartney. Hij speelde alle instrumenten zelf, op dit jazzy liedje, dat terechtkwam op het album Electric Arguments. Charmant, maar ook niet meer dan dat.


Songbird In A Cage (circa 2011)
Net als 'Nightingale' gaf Paul dit nummer weg. Deze keer aan de Engels-Franse actrice en singer-songwriter Charlotte Gainsbourg. Zij vroeg Paul in 2016 of hij een bijdrage wilde leveren aan haar nieuwe album. Paul had dit nummer nog liggen, maar kwam zelfs naar de sessies om Charlotte te helpen. Songbird In A Cage verscheen een jaar later op het album Rest.

Long Tailed Winter Bird & Winter Bird / When Winter Comes (2020)
De expressieve opener van het album McCartney III dat Paul opnam in coronatijd. Samen met het aanstelijke Winter Bird/When Winter Comes vormt het nummer 'de bookends' van het album. Ook hier een jammende en improviserende McCartney. Het sluitstuk, When Winter Comes (dat al langer op de plank lag) is één van de mooiste melodieën (en 'earwurms') die Paul ooit schreef.